Khởi động hành trình thiết lập đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ

Thông tin từ Bộ Giao thông Vận tải cho hay, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã quyết định giao Ban Quản lý dự án đường sắt tổ chức lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ (Dự án) trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Việc lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi thực hiện từ năm 2021 đến năm 2022.

Quyết định của Bộ Giao thông Vận tải ngày 27/8/2013 phê duyệt quy hoạch chi tiết tuyến đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ thể hiện: tổng chiều dài toàn tuyến là 173,677km, bao gồm 14 nhà ga, bắt đầu từ ga lập tàu An Bình (Bình Dương) đến Cần Thơ. Tuyến đường được thiết lập sẽ đi theo hướng tuyến dài nhằm tiếp cận các đô thị, thị xã hiện hữu của TP. Hồ Chí Minh và 4 tỉnh miền Tây.

Tổng vốn đầu tư xây dựng của Dự án khoảng 10 tỉ USD. Tuyến được thiết kế đường sắt đôi, khổ 1.435mm. Đây là khổ đường hiện đại dành cho đường sắt cao tốc phổ biến trên thế giới, tốc độ dưới 200km/giờ cho tàu hàng và trên 200 km/giờ cho tàu khách.

Dự án sau khi được thực hiện sẽ kết nối trung tâm kinh tế trọng điểm phía nam với thủ phủ của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, rút ngắn thời gian di chuyển xuống còn 45 phút.

Trước đó, đại diện Viện Khoa học - Công nghệ Phương Nam cho biết, cơ quan này đã chính thức ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU) với Quỹ Morfund của Canada với quy mô vốn đầu tư cho Dự án là 6,3 tỉ đô la Canada (tương đương 5 tỉ USD). Theo phương án tài chính đang trình TP. Hồ Chí Minh, công trình này sẽ được đầu tư theo hình thức PPP (đối tác công - tư). Theo đó, phần giải phóng mặt bằng sẽ do Nhà nước chịu trách nhiệm, toàn bộ chi phí xây dựng sẽ do tư nhân sẽ đảm nhận.

Tuy nhiên, sau nhiều lần họp bàn, đại diện 5 tỉnh thành liên quan đã thống nhất với phương án Viện Khoa học - Công nghệ Phương Nam nghiên cứu đề xuất là rút ngắn tuyến còn 139,7km; toàn tuyến có 10 nhà ga. Điểm đầu là ga Tân Kiên (huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh), điểm cuối ga Cái Răng (quận Cái Răng, TP. Cần Thơ). Tuyến đường sắt sẽ chạy song hành với đường bộ cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận, hướng ngoại vi các đô thị hiện hữu.

Được biết, sự điều chỉnh này sẽ giảm khối lượng giải phóng mặt bằng, giúp các địa phương thuận lợi hơn trong việc phát triển các cụm đô thị kết nối với nhà ga, tăng hiệu quả sử dụng đất. Cùng với đó, chi phí xây dựng và mua sắm thiết bị giảm được 17.000 tỉ đồng.

Thông tin với báo chí, Chủ nhiệm Đề án tuyến đường sắt cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ, Trưởng bộ môn đường sắt metro (Trường ĐẠi học Giao thông vận tải TP. Hồ Chí Minh) - ông Hà Ngọc Trường cho biết: “Hiện đã có 2 nhà đầu tư đến từ Mỹ và Anh quan tâm đến dự án này. Họ đánh giá hiệu quả đầu tư tuyến đường (sau khi thay đổi hướng tuyến) sẽ rất cao bởi nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng hóa từ miền Tây Nam bộ tới  TP. Hồ Chí Minh là rất lớn và còn tăng trưởng mạnh trong thời gian tới”.

Theo đề xuất của đơn vị tư vấn, dọc tuyến sẽ có 10 nhà ga, xung quanh các ga sẽ là các thành phố vệ tinh dự kiến sẽ đầu tư phát triển công nghiệp sạch và nông nghiệp kỹ thuật cao góp phần phát triển kinh tế cho các vùng có đường sắt đi qua.. Do đó, các địa phương hoàn toàn có thể khai thác quỹ đất ở các ga để huy động nguồn vốn phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Như vậy, động thái Bộ Giao thông Vận tải giao Ban Quản lý dự án đường sắt chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan để triển khai lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ trong thời gian từ năm 2021 đến năm 2022 được coi là một trong những dấu mốc khởi động của Dự án.

Theo nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ Phương Nam, Dự án đường sắt TP. Hồ Chí Minh - Cần Thơ được xác định là đường sắt cao tốc theo tiêu chuẩn Hàn Quốc phù hợp với tiêu chuẩn đường sắt cao tốc Việt Nam, trong đó, vận chuyển hàng hóa là chính, đến năm 2025 mới tính đến việc vận chuyển hành khách.

Phương Ngân