Giá gạo toàn cầu chạm đáy, nhưng nguồn cung từ Ấn Độ sẽ kìm hãm đà phục hồi

Giá gạo toàn cầu đã ổn định ở mức thấp sau cú giảm gần 30%, nhưng triển vọng phục hồi bị kìm hãm bởi nguồn cung dư thừa lớn từ Ấn Độ và châu Á.

Giá gạo toàn cầu chạm đáy, nhưng nguồn cung từ Ấn Độ sẽ kìm hãm đà phục hồi.

Sau cú giảm gần 30% từ đỉnh năm 2024, giá gạo toàn cầu hiện đã tìm được mặt bằng giá mới. Tuy nhiên, theo giới phân tích, bất chấp sự phục hồi của đồng rupee Ấn Độ và tín hiệu tích cực từ thời tiết, giá gạo khó có thể tăng mạnh trở lại trong năm 2025 do nguồn cung dư thừa lớn, đặc biệt từ Ấn Độ và các quốc gia châu Á khác.

Từ khi Ấn Độ gỡ bỏ hoàn toàn các hạn chế xuất khẩu hồi tháng 3/2025, giá gạo parboiled của nước này đã rơi xuống mức thấp nhất trong 22 tháng, kéo theo giá gạo Thái Lan và Việt Nam chạm đáy nhiều năm. Tuy nhiên, giá đã ổn định quanh mức 390 USD/tấn đối với gạo 5% tấm và dự kiến sẽ duy trì quanh mức này đến cuối năm, theo Hiệp hội Xuất khẩu Gạo Ấn Độ (REA).

“Kể cả sau đợt điều chỉnh lớn vừa qua, giá vẫn khó có thể phục hồi do cung vượt cầu kéo dài”, ông BV Krishna Rao, Chủ tịch REA, nhận định.

Ông Himanshu Agrawal, Giám đốc điều hành công ty xuất khẩu Satyam Balajee, cho rằng chỉ khi mùa mưa thất thường làm giảm sản lượng thì giá mới có cơ hội tăng.

Ấn Độ lấy lại ngôi đầu thị trường

Nhờ lượng tồn kho khổng lồ lên tới 63 triệu tấn (gấp gần 5 lần mục tiêu dự trữ quốc gia), cùng dự báo mùa mưa thuận lợi, Ấn Độ đang đẩy mạnh xuất khẩu trở lại. REA dự đoán xuất khẩu gạo của nước này có thể đạt 22,5 triệu tấn trong năm nay – tăng gần 25% so với năm trước. Olam Agri India thậm chí dự báo con số này có thể lên tới 24 triệu tấn, giúp Ấn Độ nhanh chóng giành lại hơn 40% thị phần toàn cầu, vượt xa Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ cộng lại.

Sự trở lại của Ấn Độ đã làm rúng động các đối thủ, khiến xuất khẩu gạo Thái Lan trong quý I/2025 giảm 30%, xuống còn 2,1 triệu tấn. Cả Thái Lan và Việt Nam đều dự báo lượng xuất khẩu cả năm sẽ giảm xuống 7,5 triệu tấn, lần lượt giảm 24% và 17% so với năm trước. Giá lúa sụt giảm mạnh đã dẫn đến biểu tình của nông dân Thái Lan hồi tháng 2, buộc chính phủ nước này phải tung ra gói trợ cấp, và tìm kiếm hợp tác với Ấn Độ và Việt Nam để ổn định giá gạo.

“Việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu với giá thấp là điều người mua mong đợi, nhưng lại tạo áp lực lớn lên các nhà cung cấp còn lại”, ông Rao nói thêm.

Tại thị trường nội địa Ấn Độ, sự phục hồi của đồng rupee từ mức 87,2 xuống còn 84,55/USD đã phần nào kìm đà giảm giá. Hơn nữa, cơ chế mua lúa theo giá sàn (MSP) từ chính phủ giúp nông dân Ấn Độ tránh phải bán tháo, tạo ra mức giá “sàn mềm” cho xuất khẩu. Chính phủ nước này cũng tăng MSP hằng năm – yếu tố khiến giá gạo khó giảm sâu hơn nữa.

Người hưởng lợi lớn nhất từ giá gạo giảm là các quốc gia nhập khẩu trọng điểm như Philippines, Indonesia, Ả Rập Saudi và các nước châu Phi như Senegal, Ghana và Nigeria. Tại Bờ Biển Ngà, nhu cầu tăng mạnh do làn sóng nhập cư từ các nước láng giềng, khiến gạo giá rẻ trở nên đặc biệt quan trọng.

Theo ước tính của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO), sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2024/25 sẽ đạt kỷ lục 543,6 triệu tấn, trong khi tổng cung (bao gồm tồn kho) chạm mức 743 triệu tấn, cao hơn nhiều so với nhu cầu dự báo 539,4 triệu tấn.

Trong bối cảnh này, giá gạo khó có thể tăng mạnh trừ khi xuất hiện những biến động bất thường về thời tiết hoặc chính sách xuất khẩu.