Doanh nghiệp tư nhân sẽ được “chỉ định thầu” dự án quốc gia nếu đủ năng lực

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Nguồn ảnh TTO

Sáng 15/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày trước Quốc hội tờ trình dự thảo nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân – trụ cột ngày càng quan trọng của nền kinh tế quốc gia.

Dự thảo nghị quyết gồm 7 chương, 17 điều, tập trung vào việc tháo gỡ các rào cản thể chế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Đặc biệt, mục tiêu đến năm 2030 là cả nước có ít nhất 20 doanh nghiệp tư nhân lớn tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu – một cột mốc thể hiện tham vọng nâng tầm doanh nghiệp Việt trên bản đồ kinh tế thế giới.

Hai nhóm chính sách chiến lược: Hỗ trợ doanh nghiệp lớn và phát triển lực lượng tiên phong

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, dự thảo nghị quyết đưa ra hai nhóm chính sách then chốt:

Thứ nhất, chính sách ưu tiên tham gia dự án trọng điểm quốc gia

Dự thảo mở rộng sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án chiến lược, thông qua các hình thức đầu tư trực tiếp hoặc hợp tác công – tư (PPP). Các dự án thuộc lĩnh vực trọng yếu như đường sắt tốc độ cao, hạ tầng năng lượng – số, giao thông xanh, công nghiệp nền tảng, quốc phòng – an ninh, v.v… sẽ cho phép áp dụng hình thức đặt hàng, đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu theo pháp luật.

Việc này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án quốc gia, mà còn tạo cơ hội để doanh nghiệp tư nhân lớn tích lũy kinh nghiệm, mở rộng quy mô, và từng bước gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ hai, chính sách phát triển doanh nghiệp vừa và lớn, tập đoàn tư nhân tầm cỡ khu vực

Nhà nước sẽ bố trí ngân sách cho hai chương trình trọng điểm:

Chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế xanh và công nghệ cao.

Chương trình “Go Global” – hỗ trợ doanh nghiệp Việt vươn ra thị trường quốc tế. Nội dung hỗ trợ bao gồm: thị trường, vốn, công nghệ, thương hiệu, logistics, tư vấn pháp lý, bảo hiểm, cũng như kết nối với các tập đoàn đa quốc gia.

Đây được xem là "bệ phóng" quan trọng giúp hình thành lực lượng doanh nghiệp đầu đàn, đủ sức cạnh tranh ở tầm khu vực và toàn cầu.

Gỡ nút thắt về đất đai – mặt bằng sản xuất: Bài toán cần lời giải quyết liệt

Một điểm nghẽn được cộng đồng doanh nghiệp liên tục phản ánh trong thời gian qua là khó khăn trong tiếp cận đất đai và mặt bằng sản xuất. Dự thảo nghị quyết lần này dành riêng một chương để xử lý vấn đề này theo hướng toàn diện, linh hoạt và phân cấp mạnh mẽ.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 450 khu công nghiệp với tổng diện tích lên đến 93.000 ha. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) – lực lượng chủ lực trong nền kinh tế tư nhân – vẫn gặp khó do chi phí thuê đất cao và thiếu quỹ đất phù hợp.

Theo dự thảo, ngân sách địa phương sẽ được phép sử dụng để đầu tư hạ tầng khu – cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ: từ bồi thường, tái định cư, đến xây dựng hạ tầng giao thông, điện, nước, xử lý nước thải, viễn thông... Đổi lại, chủ đầu tư hạ tầng được yêu cầu dành một phần diện tích (tối thiểu 5%) cho doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp và DNNVV thuê lại với giá ưu đãi.

Một cơ chế đặc biệt khác là: nếu sau 2 năm đầu tư hạ tầng mà chưa có doanh nghiệp phù hợp thuê, chủ đầu tư có thể chuyển nhượng phần đất này cho doanh nghiệp khác để đảm bảo hiệu quả sử dụng.

Hỗ trợ tài chính – tín dụng và ưu đãi thuê đất

Doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, cũng như doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo khi thuê lại đất từ các chủ đầu tư hạ tầng trong các khu – cụm công nghiệp hoặc vườn ươm công nghệ sẽ được giảm tối thiểu 30% tiền thuê đất trong vòng 5 năm đầu. Số tiền này sau đó sẽ được Nhà nước hoàn trả cho chủ đầu tư theo quy định.

Cơ chế này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí ban đầu, mà còn kích thích mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong khu vực tư nhân.

Dự thảo nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân đánh dấu một bước tiến mạnh mẽ trong cải cách thể chế kinh tế, thể hiện quyết tâm đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình hội nhập và cạnh tranh toàn cầu.

Nếu được Quốc hội thông qua, đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng, tạo hành lang thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ, minh bạch và bền vững. Tuy nhiên, để tận dụng tốt các chính sách này, bản thân doanh nghiệp cũng cần chủ động nâng cao năng lực quản trị, tăng cường đầu tư vào công nghệ, và đặc biệt là chủ động vươn ra thế giới – đúng như tinh thần “Go Global” mà Chính phủ đang thúc đẩy.