Chính vì vậy, chất lượng nguồn nhân lực chính là động lực để Việt Nam bứt phá trong thời gian tới. Tuy nhiên, để làm được điều này cần sự đầu tư của nhà nước, các ban, ngành, cũng như từng lĩnh vực cụ thể.
Theo các chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp Việt có thể tận dụng chương trình đào tạo của nhiều hãng công nghệ lớn trên thế giới để có thể phát triển năng lực của đội ngũ nhân lực. Bên cạnh đó, có thể áp dụng các chính sách như cử đi đào tạo ở nước ngoài, luân chuyển qua nhiều phòng ban để tạo kinh nghiệm. Đồng thời, điều quan trọng là tạo môi trường văn hóa doanh nghiệp cổ vũ sự tìm tòi, sáng tạo và tinh thần học hỏi, vươn lên của người lao động.
Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Đầu tư nước ngoài cho rằng, muốn đón được làn sóng chuyển dịch đầu tư điều quan trọng là chúng ta phải có được nguồn nhân lực chất lượng cao, bao gồm quản lý cấp cao và lao động có tay nghề. Do đó yêu cầu đặt ra là cần nhấn mạnh đến việc đào tạo đáp ứng được yêu cầu này trong giai đoạn hiện nay.
“Đào tạo nguồn nhân lực, bây giờ chúng ta đã định hướng là đào tạo để phục vụ xã hội, chứ không phải đào tạo cái chúng ta có. Nhưng mà chúng ta đào tạo cho nhu cầu trước mắt mà phải là đào tạo trong cả trung hạn và dài hạn. Tôi cho rằng để làm được điều này phải có chương trình cụ thể, phải nâng cao được cái tâm thế và tư thế và quyết tâm; phải nâng trình độ, tức là phải xây dựng đội ngũ nguồn nhân lực cốt lõi” - ông Nguyễn Văn Toàn nêu ý kiến.
Để thực hiện mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao theo tiêu chuẩn quốc tế, trước hết trách nhiệm thuộc về các trường đại học, các cơ sở đào tạo của các doanh nghiệp và của chính bản thân nguồn nhân lực trong quá trình tự đào tạo để trưởng thành trong công việc. Theo các chuyên gia về giáo dục, có ba yếu tố tạo nên thước đo về năng lực của một con người là kiến thức, kỹ năng và thái độ. Việt Nam đã và đang tự hào vì nhiều người tài năng được thế giới và các nước sở tại tôn vinh. Tuy nhiên, xét về mặt bằng chung, chúng ta vẫn đang trong tình trạng lãng phí nhân lực. Nhiều trường trong nước được đánh giá tốt nhưng khi ra nước ngoài, phải đào tạo lại do không bắt kịp trình độ tiên tiến. Các chuyên gia lao động, công đoàn cho rằng, điều kiện để lao động Việt Nam có thể học tập, làm việc được ở mọi nơi trên thế giới cần hội tụ các yếu tố ngoại ngữ, kiến thức, kỹ năng, thái độ làm việc, hiểu biết văn hóa nước sở tại, sức khỏe tốt. Tuy nhiên, trình độ ngoại ngữ của người Việt Nam đang được xếp thứ hạng thấp. Kỹ năng thực hành của lao động Việt Nam còn yếu do mới chú trọng lý thuyết, chưa thật sự có tác phong công nghiệp...
Theo ông Trần Toàn Thắng - Trưởng Ban Dự báo kinh tế ngành và doanh nghiệp, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế - xã hội Quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), dịch Covid-19 đã cho thấy rõ nét vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao tại nước ta. 
“Nếu như chúng ta tuyển lao động thời vụ hay là lao động chân tay, lao động kỹ thuật thấp thì tương đối dễ dàng. Nhưng nếu động đến những doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động kỹ thuật cao, thì khi đã giãn, giảm lao động thì việc tuyển dụng trở lại là vấn đề. Dịch Covid-19 cho thấy một lỗ hổng rất lớn của khu vực doanh nghiệp Việt Nam, đó là thiếu hụt trầm trọng lao động kỹ thuật cao”.
Mặc dù chúng ta đang có nhiều lợi thế trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao như cơ cấu dân số trẻ, có nhiều sự sáng tạo, thích nghi và học hỏi nhanh chóng… Song hiện tại, những ưu thế này chưa được phát huy đúng mức khiến thị trường lao động luôn trong tình trạng thiếu hụt nguồn lao động có trình độ công nghệ cao.
Ông Đoàn Đức Thuận, Phó Tổng Giám đốc Kowil Fashion cho biết, hiện các doanh nghiệp Việt thực sự chưa có nhiều chế độ ưu đãi để thu hút nhân tài. Do đó, ông Thuận cho rằng, cần có chế độ lương thưởng hợp lý nhằm thu hút được nhân tài chất lượng cao cống hiến và gắn bó lâu dài cùng doanh nghiệp.
“Để cổ vũ và khuyến khích sự sáng tạo của người lao động, doanh nghiệp cần có chế độ lương thưởng hợp lý, không mang tính chất “cào bằng” mà phải có những chế độ riêng đối với những sáng tạo, giải pháp hay được đưa ra. Hiện nay mặt bằng lương của Việt Nam được nâng dần lên nhưng vẫn chưa cạnh tranh bằng được các nước. Hiện các doanh nghiệp lớn thường thưởng cho các ý tưởng đổi mới sáng tạo, còn bộ phận doanh nghiệp nhỏ hầu như không có”, ông Đoàn Đức Thuận nói.
An Vy (t/h)
