Thời gian qua, nhiều người dân và doanh nghiệp phản ánh tình trạng bất ngờ bị thông báo nợ thuế dù không hề phát sinh hoạt động kinh doanh hay nghĩa vụ tài chính với ngân sách nhà nước. Việc bị “nợ thuế oan” không chỉ gây lo lắng, bức xúc mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, danh dự và các quyền lợi hợp pháp của công dân.
Theo phản ánh của cử tri, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này xuất phát từ sai sót trong quá trình cập nhật, đồng bộ dữ liệu của cơ quan thuế hoặc do các đối tượng xấu lợi dụng thông tin cá nhân để đăng ký kinh doanh trái phép. Trên cơ sở đó, cử tri kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo ngành thuế tăng cường kiểm tra, đối chiếu thông tin, thậm chí lập biên bản xác nhận với người nộp thuế trước khi ban hành thông báo nợ thuế nhằm bảo đảm tính chính xác, minh bạch.
Trả lời kiến nghị, Bộ Tài chính cho biết theo quy định hiện hành, người nộp thuế có trách nhiệm tự xác định số thuế phải nộp, số tiền chậm nộp và tiền phạt, trừ các trường hợp do cơ quan quản lý thuế thực hiện việc tính toán. Sau 30 ngày kể từ ngày hết hạn nộp, nếu người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, cơ quan thuế sẽ thực hiện thông báo số tiền thuế nợ.
![]() |
| Bộ Tài chính lên tiếng về tình trạng người dân bị thông báo “nợ thuế oan”. |
Hiện nay, việc thông báo nợ thuế chủ yếu được thực hiện bằng phương thức điện tử thông qua tài khoản thuế điện tử hoặc ứng dụng eTax Mobile. Trường hợp người nộp thuế phản ánh số liệu nợ không chính xác, cơ quan thuế sẽ phối hợp rà soát, đối chiếu. Nếu xác định thông báo nợ thuế phát sinh do sai sót từ phía cơ quan thuế, nghĩa vụ thuế sẽ được điều chỉnh lại theo đúng quy định.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng qua rà soát thực tiễn, bên cạnh các trường hợp “nợ thuế oan” do lỗi cập nhật dữ liệu hoặc bị lợi dụng thông tin cá nhân, vẫn tồn tại không ít nguyên nhân xuất phát từ phía người nộp thuế. Cụ thể, có trường hợp chưa chấp hành nộp ngân sách nhà nước; đã nộp nhưng ghi sai thông tin trên chứng từ như mã số thuế, tiểu mục, cơ quan thu; hoặc không thực hiện, thực hiện không đúng nghĩa vụ kê khai theo quy định.
Tiếp thu ý kiến của cử tri, Bộ Tài chính cho biết đã chỉ đạo cơ quan thuế triển khai nhiều giải pháp nhằm chuẩn hóa, làm sạch dữ liệu người nộp thuế, đồng thời tăng cường các biện pháp thông tin kịp thời để người nộp thuế nắm rõ tình trạng nghĩa vụ của mình.
Theo đó, cơ quan thuế gửi thông báo nợ thuế qua nhiều kênh như hệ thống eTax, ứng dụng eTax Mobile, email, tin nhắn SMS và văn bản giấy đối với các trường hợp không có tài khoản giao dịch điện tử. Ứng dụng eTax Mobile cũng được tự động hóa chức năng cảnh báo nợ thuế, đồng thời triển khai tính năng “Phản ánh thu nhập không đúng, nợ sai”, cho phép người dân gửi phản ánh và theo dõi tiến độ xử lý trực tuyến.
Bên cạnh đó, ngành thuế đang tăng cường xác thực mã số thuế với dữ liệu dân cư nhằm hạn chế tình trạng bị lợi dụng, sử dụng trái phép thông tin cá nhân.
Đối với kiến nghị lập biên bản xác nhận với người nộp thuế trước khi ban hành thông báo nợ thuế, Bộ Tài chính cho rằng nếu áp dụng đại trà sẽ làm phát sinh thêm thủ tục hành chính, kéo dài thời gian xử lý và tăng chi phí tuân thủ cho cả người nộp thuế lẫn cơ quan quản lý. Do đó, biện pháp này chỉ nên áp dụng trong các trường hợp dữ liệu có dấu hiệu bất thường, mâu thuẫn hoặc nghi ngờ bị lợi dụng thông tin cá nhân.
Bộ Tài chính cũng cho biết hiện nay, trong thông báo nợ thuế đã có đầy đủ thông tin liên hệ của cán bộ thuế phụ trách, tạo điều kiện để người nộp thuế trao đổi, xác minh và yêu cầu giải thích kịp thời, bảo đảm tính thuận lợi và minh bạch.
Theo Cục Thuế, tổng nợ thuế tính đến cuối năm nay ước khoảng 228.926 tỷ đồng, tăng 12,6% so với cùng kỳ năm trước. Cơ quan thuế đã ban hành hơn 91.600 thông báo tạm hoãn xuất cảnh đối với các cá nhân và đại diện pháp luật của doanh nghiệp chây ỳ, nợ thuế kéo dài.