Thứ ba 08/07/2025 02:52
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

5 vấn đề đổi mới quan trọng để phát triển đường sắt

Chiều 27/5, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Đường sắt (sửa đổi), với trọng tâm là 5 nhóm vấn đề lớn nhằm hoàn thiện thể chế, tạo đột phá chiến lược trong phát triển hạ tầng giao thông đường sắt – một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái logistics quốc gia.
Bài liên quan
Luật Đường sắt (sửa đổi): Mở khóa tỷ USD cho giao thông đô thị
Đường sắt cao tốc Bắc – Nam: "Gọi vốn chia khúc" và câu hỏi lớn về trách nhiệm, tiến độ

5 trụ cột pháp lý mới thúc đẩy hạ tầng đường sắt

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã trình bày các nội dung sửa đổi, bổ sung quan trọng của dự án Luật. Theo đó, 5 nhóm vấn đề được xác định là trọng tâm gồm: (1) Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt; (2) Quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt; (3) Hoạt động vận tải đường sắt; (4) Kết nối các phương thức vận tải; (5) Phát triển công nghiệp và nguồn nhân lực ngành đường sắt.

Đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi đã làm rõ các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư (Điều 6), đồng thời bổ sung cơ sở pháp lý cho các công trình kết hợp giữa đường sắt và đường bộ – một khoảng trống pháp lý vốn tồn tại lâu nay.

5 vấn đề đổi mới quan trọng để phát triển đường sắt
5 vấn đề đổi mới quan trọng để phát triển đường sắt

Về kỹ thuật, dự thảo cũng cập nhật quy định liên quan đến hệ thống cấp điện sức kéo cho các tuyến đường sắt điện khí hóa mới, hướng tới chuẩn hóa và hiện đại hóa mạng lưới vận tải công cộng (sửa đổi khoản 2 Điều 75 và khoản 2 Điều 80 của Luật Đường sắt năm 2017).

Về quản lý, khai thác hạ tầng, dự thảo Luật phân loại hệ thống đường sắt thành 3 nhóm: quốc gia, địa phương và chuyên dùng. Trong đó, đường sắt đô thị – vốn đang bùng nổ tại các trung tâm kinh tế lớn – được xếp vào nhóm đường sắt địa phương, đóng vai trò là cấp kỹ thuật riêng biệt.

Bên cạnh đó, việc mở rộng quy định về phân loại ga đường sắt, cho phép kinh doanh dịch vụ thương mại tại ga là động thái nhằm giảm chi phí logistics, tăng sức cạnh tranh hàng hóa – đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dự thảo cũng bổ sung các quy định về phòng, chống thiên tai đối với kết cấu hạ tầng đường sắt – phù hợp với biến đổi khí hậu đang tác động ngày một rõ nét lên các công trình giao thông trọng yếu.

Kết nối đồng bộ – đòn bẩy cho logistics xanh và hiệu quả

Một điểm nổi bật trong lần sửa đổi này là việc xác lập các yêu cầu cụ thể nhằm bảo đảm tính kết nối đồng bộ giữa đường sắt với các phương thức vận tải khác – đặc biệt tại các khu vực đầu mối như cảng biển, cảng hàng không, ICD, trung tâm logistics...

“Chủ đầu tư các dự án cảng phải dành quỹ đất, bố trí kết nối hạ tầng đường sắt với mạng lưới quốc gia để phát huy lợi thế vận chuyển khối lượng lớn, cự ly dài của ngành đường sắt,” Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh.

Dự thảo Luật xác định rõ định hướng ưu tiên đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt công nghệ cao. Theo đó, yêu cầu các nhà thầu quốc tế chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực trong nước và ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ nội địa.

Ngoài ra, danh mục hàng hóa – dịch vụ công nghiệp đường sắt được cụ thể hóa, kèm theo tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp cung ứng và cơ chế hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng công nghệ.

Đáng chú ý, dự thảo mở rộng ưu đãi đầu tư cho các tổ chức thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ trong lĩnh vực đường sắt, góp phần tăng năng lực tự chủ trong vận hành, khai thác và bảo trì hệ thống – phù hợp với tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Cần bổ sung các công cụ phát triển công nghệ số

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường do Chủ nhiệm Lê Quang Huy trình bày, đánh giá cao sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đường sắt. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì cần làm rõ hơn một số nội dung:

Tác động đến tinh gọn bộ máy nhà nước, khả năng thúc đẩy tăng trưởng GDP giai đoạn 2025 – 2030;

Cơ chế khuyến khích hợp tác công – tư (PPP), huy động vốn tư nhân;

Bổ sung quy định phát triển công nghiệp hỗ trợ đường sắt (vật liệu xây dựng, công nghệ số, hệ thống giám sát...);

Làm rõ nội dung phát triển công nghệ số như AI, dữ liệu lớn, IoT trong bảo trì, điều hành giao thông;

Quy định chặt chẽ về chuyển giao công nghệ, đặc biệt với nhà thầu nước ngoài khi tham gia cung cấp thiết bị.

Ủy ban cũng lưu ý, khoản 5 Điều 28 về “ưu tiên sử dụng sản phẩm trong nước” cần rà soát để bảo đảm không mâu thuẫn với Luật Đầu tư năm 2020. Đồng thời, đề xuất thành lập trung tâm nghiên cứu chuyên sâu về đường sắt, kết nối với các trường đại học, viện nghiên cứu.

Liên quan đến quyền và nghĩa vụ trong khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt (Điều 50), Ủy ban đánh giá một số quy định hiện hành có thể dẫn đến thiếu minh bạch trong phân định trách nhiệm giữa các chủ thể. Do vậy, đề nghị luật cần quy định rõ trách nhiệm, cơ chế giám sát của Nhà nước – đặc biệt trong công bố biểu đồ chạy tàu, bảo trì, bảo đảm an toàn khai thác, đồng thời yêu cầu công khai năng lực kỹ thuật, thông tin khai thác để tăng cường trách nhiệm giải trình.

Tin bài khác
Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú tiếp xúc cử tri tại Lào Cai: Lắng nghe, chia sẻ và định hướng phát triển bền vững

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú tiếp xúc cử tri tại Lào Cai: Lắng nghe, chia sẻ và định hướng phát triển bền vững

Sáng 7/7, tại hội trường Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lào Cai, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã tham dự buổi tiếp xúc cử tri cùng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai, sau kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Tham dự buổi tiếp xúc có cử tri đại diện các phường Yên Bái, Nam Cường, Âu Lâu và Văn Phú.
Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Khi hạn chót ngày 9/7 cận kề, các đối tác thương mại lớn của Mỹ đang đẩy nhanh đàm phán để tránh mức thuế đối ứng, trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ hé lộ khả năng gia hạn cho một số quốc gia.
Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và nguy cơ giảm phát ngày càng lớn, giới hoạch định chính sách Trung Quốc đang kêu gọi đưa tiêu dùng hộ gia đình trở thành trọng tâm trong kế hoạch 5 năm tới.
Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Xuất khẩu gỗ Việt đối mặt nhiều thách thức, doanh nghiệp chủ động mở rộng thị trường

Thị trường xuất khẩu gỗ Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ các cuộc chiến khu vực và xu hướng gia tăng chính sách bảo hộ thương mại tại các thị trường lớn.
Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Còn nhiều thách thực để kinh tế 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2025 đạt 7,52% – một kết quả tích cực, tạo nền tảng quan trọng để hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8%. Cục Thống kê đánh giá, dư địa cho tăng trưởng vẫn còn lớn, song cũng thẳng thắn chỉ ra hàng loạt rủi ro và điểm nghẽn cần được tháo gỡ một cách quyết liệt, đồng bộ và kịp thời.
Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Thủ tướng Chính phủ: Tiến tới xoá room tín dụng theo hạn ngạch

Trong Công điện mới phát đi ngày 6/7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) khẩn trương trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng trước ngày 15/7.
Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Chỉ đạo mới của Thủ tướng về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 104/CĐ-TTg ngày 6/7/2025 về tăng cường hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và tổ chức sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025.
Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Ban Quản lý dự án Điện 1 phối hợp với các nhà thầu vừa hạ đặt thành công Rotor tổ máy số 1 dự án Thủy điện Hòa Bình mở rộng.
6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất ngành công nghiệp ước tăng 9,2% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2020 đến nay.
Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm) đang bước vào giai đoạn phát triển mới với kỳ vọng vượt ra khỏi phạm vi địa phương để định hình như một thương hiệu quốc gia, hội nhập vững chắc vào thị trường quốc tế.
Hà Nội đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực then chốt vào năm 2030

Hà Nội đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực then chốt vào năm 2030

Thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế, Hà Nội đang triển khai lộ trình cụ thể với nhiều mục tiêu tham vọng nhằm phát huy tối đa vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển kinh tế - xã hội.
Thành lập Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Phú Thọ sau sáp nhập ba tỉnh

Thành lập Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Phú Thọ sau sáp nhập ba tỉnh

Ngày 3/7, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định thành lập Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Phú Thọ trên cơ sở hợp nhất ba đơn vị quản lý khu công nghiệp của các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình.
Ông Nguyễn Văn Thọ được phân công làm Phó Chủ tịch Thường trực TP.Hồ Chí Minh

Ông Nguyễn Văn Thọ được phân công làm Phó Chủ tịch Thường trực TP.Hồ Chí Minh

Ông Nguyễn Văn Thọ sẽ phụ trách các lĩnh vực: hành chính tư pháp, dân tộc - tôn giáo, phòng cháy chữa cháy - cứu hộ cứu nạn, phòng chống tham nhũng - tiêu cực - tội phạm; công tác tiếp công dân, thanh tra, giải quyết khiếu nại - tố cáo, kiểm tra giám sát.
Du lịch hồi sinh hàng không Việt bứt tốc vươn tầm quốc tế

Du lịch hồi sinh hàng không Việt bứt tốc vươn tầm quốc tế

Đà phục hồi du lịch bùng nổ đang là bệ phóng cho hàng không Việt. Các hãng bay tăng cường đội tàu, mở rộng mạng lưới, khẳng định vị thế trên bản đồ khu vực.
EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU và Mỹ hiện chỉ có thể hướng tới một “thỏa thuận nguyên tắc” trước hạn chót áp thuế đối ứng ngày 9/7 của Washington.