5 giải pháp để ngành Thuế thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế tư nhân

Xác lập vai trò kinh tế tư nhân trong hệ thống thuế

Ba văn kiện gồm Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 138/NQ-CP của Chính phủ và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đã tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho việc phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực trọng yếu của nền kinh tế. Ngành Thuế, với vai trò là cơ quan thực thi chính sách tài khóa, được giao nhiều nhiệm vụ then chốt để kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh lành mạnh và hiệu quả.

Theo đó, Tổng cục Thuế đã xác định rõ định hướng lớn, gồm sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm và năm giải pháp chiến lược, tạo nền tảng cho một hệ thống quản lý thuế hiện đại, công bằng, lấy người nộp thuế (NNT) làm trung tâm.

Một trong những nội dung đáng chú ý là việc xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán – vốn áp dụng chủ yếu cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ trong nhiều thập kỷ qua. Theo ngành Thuế, đây là bước đi tất yếu trong cải cách chính sách thuế nhằm minh bạch hóa nghĩa vụ thuế, đảm bảo công bằng giữa các thành phần kinh tế, đồng thời khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chính thức.

Hộ kinh doanh sẽ từng bước chuyển sang phương thức tự kê khai, tự nộp thuế, áp dụng sổ sách kế toán và hóa đơn chứng từ như doanh nghiệp, tạo nền tảng để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị sản xuất – kinh doanh hiện đại.

Cục Thuế tổ chức Hội nghị “Trao đổi giải pháp hỗ trợ người nộp thuế triển khai Nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân”

Sáu nhiệm vụ trọng tâm đồng bộ triển khai toàn hệ thống

Trong kế hoạch hành động triển khai nghị quyết, ngành Thuế xác định sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm được cụ thể hóa rõ ràng từ trung ương đến địa phương.

Trước hết, cần thống nhất nhận thức và đổi mới tư duy về vai trò trung tâm của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây là tiền đề quan trọng để chuyển hóa quyết tâm chính trị thành hành động cụ thể trong toàn hệ thống chính sách thuế.

Tiếp đó, ngành Thuế tập trung cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách thuế, bảo đảm quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh công bằng cho khu vực tư nhân, đặc biệt trong điều kiện chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang cơ chế minh bạch hóa nghĩa vụ thuế.

Một nhiệm vụ then chốt khác là thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khu vực tư nhân, trong đó vai trò của cơ quan thuế là tạo nền tảng dữ liệu, số hóa quy trình và giảm tối đa chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Song song, ngành Thuế cũng đặc biệt chú trọng đến việc hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Đây là lực lượng đóng vai trò lớn trong tăng trưởng việc làm và tạo lập thị trường nội địa, nhưng lại dễ bị tổn thương khi thay đổi chính sách, nên cần có các chương trình hỗ trợ phù hợp, linh hoạt theo từng nhóm đối tượng.

Bên cạnh đó, tăng cường quản lý tuân thủ đối với hộ, cá nhân kinh doanh cũng là nhiệm vụ được ưu tiên. Hoạt động quản lý sẽ chuyển từ trọng tâm thanh tra – kiểm tra sang hỗ trợ tuân thủ chủ động, trên cơ sở áp dụng công nghệ và phân tích dữ liệu.

Cuối cùng, ngành Thuế xác định rõ trách nhiệm trong việc hỗ trợ NNT, tạo thuận lợi tối đa cho sự phát triển của KTTN. Không chỉ ban hành chính sách, cơ quan thuế còn phải đồng hành, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn trong từng khâu thực thi – từ kê khai, nộp thuế đến sử dụng hóa đơn điện tử.

Cán bộ ngành Thuế hỗ trợ hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ

Năm nhóm giải pháp chiến lược

Để hiện thực hóa các nhiệm vụ nêu trên, ngành Thuế đang đồng thời triển khai năm nhóm giải pháp trọng tâm.

Trước hết là hoàn thiện thể chế, chính sách thuế theo hướng hiện đại và phù hợp thực tiễn. Ngành Thuế đã đề xuất sửa đổi hàng loạt luật thuế quan trọng, từ Luật Quản lý thuế, Luật GTGT, TNDN, TNCN đến phí và lệ phí. Điểm nổi bật là đề xuất bãi bỏ hoàn toàn cơ chế thuế khoán và lệ phí môn bài; đồng thời, bổ sung quy định miễn thuế TNDN trong ba năm đầu thành lập đối với doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp sáng tạo. Ngoài ra, các ngưỡng doanh thu chịu thuế GTGT, TNCN cũng được đề xuất điều chỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hộ kinh doanh.

Giải pháp thứ hai là đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính thuế. Cơ quan thuế đặt mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý, chi phí tuân thủ và điều kiện kinh doanh. Quy trình nghiệp vụ dành cho hộ, cá nhân kinh doanh sẽ được thiết kế lại trên nền tảng điện tử, mẫu biểu tối giản, dễ hiểu. Đặc biệt, việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đang được đẩy mạnh để bảo đảm minh bạch nhưng không làm tăng gánh nặng cho NNT.

Cán bộ ngành thuế hỗ trợ thủ tục nộp thuế cho hộ kinh doanh. Ảnh Báo ĐL

Thứ ba, ngành Thuế xác định chuyển đổi số là trụ cột trong quản lý thuế hiện đại. Các hệ thống thuế điện tử sẽ được nâng cấp toàn diện, cho phép tự động hóa việc xác định nghĩa vụ thuế từ dữ liệu hóa đơn. Đồng thời, hộ kinh doanh sẽ được hỗ trợ tiếp cận phần mềm bán hàng, kế toán miễn phí hoặc giá ưu đãi. Bản đồ số hộ kinh doanh cũng đang được xây dựng để phục vụ quản lý theo vùng, ngành và rủi ro.

Giải pháp thứ tư tập trung vào đổi mới toàn diện quản lý tuân thủ, trong đó có sửa đổi bộ tiêu chí rủi ro, tích hợp dữ liệu từ các bộ, ngành và ứng dụng AI để phân tích hành vi tuân thủ. Các quy trình kiểm tra, thu hồi nợ cũng được thiết kế lại phù hợp với mô hình quản lý mới, giảm thiểu áp lực và tăng hiệu quả thực thi.

Cuối cùng, ngành Thuế đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế. Các chương trình truyền thông sẽ được tổ chức theo hướng đa kênh, đa tầng, phù hợp từng nhóm đối tượng. Đồng thời, các tổ công tác hỗ trợ tại cơ sở sẽ trực tiếp hướng dẫn hộ kinh doanh chuyển đổi mô hình thuế. Các mô hình tiêu biểu, gương điển hình tuân thủ tốt sẽ được vinh danh, nhân rộng để tạo lan tỏa tích cực trong toàn xã hội.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên thể hiện rõ quyết tâm của ngành Thuế trong việc chuyển hóa hệ thống thuế từ mô hình hành chính sang hệ sinh thái tuân thủ chủ động, hiện đại. Nếu được thực hiện nghiêm túc và hiệu quả, kế hoạch này sẽ mở ra không gian mới cho sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân – một động lực ngày càng quan trọng trong công cuộc phát triển bền vững quốc gia.