Thứ ba 05/11/2024 17:52
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh

12/10/2020 00:00
Sau hơn 30 năm đổi mới, nếu chỉ dừng ở gia công Việt Nam không thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Cần làm chủ công nghệ, có nhiều phát minh và sáng chế. Đó là con đường duy nhất, tất yếu để đưa quốc gia tới hưng thịnh.
aa

Gia công hay sáng tạo?

Theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam đã thực hiện công cuộc đổi mới hơn 30 năm qua và đạt được những thành công nhất định. Cơ cấu kinh tế đã có những bước thay đổi lớn, tỷ trọng công nghiệp và xây dựng trong GDP tăng từ 22,7% năm 1990 lên gần 40% như hiện tại. Thu hút vốn FDI thuộc hàng cao nhất khối ASEAN. Kim ngạch xuất khẩu, từ sản phẩm thông thường như may mặc, da giày đến những sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật cao như máy ảnh, máy tính, điện thoại thông minh,... liên tục tăng trưởng.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào thu nhập của công nhân lao động trong khu vực công nghiệp, phần lớn họ không thể nuôi sống được gia đình. Cho dù có làm việc cho xí nghiệp nước ngoài, cho những tập đoàn công nghiệp lừng danh, tạo ra sản phẩm có hàm lượng khoa học kỹ thuật cao thì thu nhập cũng vẫn thấp, bởi chỉ làm ở những công đoạn giản đơn.

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh - Ảnh 1.

Nếu nhìn vào thu nhập của công nhân lao động trong khu vực công nghiệp, phần lớn họ không thể nuôi sống được gia đình (ảnh minh họa)

Theo GS. Nguyễn Đức Cương, Chủ tịch Hội Hàng không - Vũ trụ Việt Nam, nếu tổng chi phí sản xuất cho chiếc cánh tà khoảng 100.000 USD thì giá trị DN Việt hưởng chỉ khoảng vài trăm USD.Nói cách khác, ngành công nghiệp của nước ta tuy có doanh số cao nhưng chủ yếu vẫn là gia công cho nước ngoài . Ví như trong lĩnh vực hàng không, Việt Nam đã sản xuất được cánh tà máy bay, cung cấp cho hãng Boeing (Mỹ), nhưng tất cả các bản vẽ thiết kế đều của nước ngoài, dây chuyền máy móc nhập khẩu, kể từ chiếc khoan để bắt ốc vít. Chúng ta chủ yếu vẫn là tận dụng nhân công giá rẻ.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, khi đất nước còn nghèo, việc phải gia công cho Nhật Bản hay Hàn Quốc,... là điều phải làm, bởi khi đó chúng ta không có gì. Tuy nhiên, nếu sau mấy chục năm mà vẫn làm điều đó tức là chúng ta đang có vấn đề.

“Nếu chỉ dừng ở gia công, Việt Nam sẽ không thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Chỉ vài năm nữa, gia công sẽ lại di chuyển sang một đất nước khác, nơi có giá lao động rẻ hơn. Đã đến lúc chúng ta phải nhận định lại, tiếp tục gia công hay bắt đầu tạo ra các sản phẩm Việt Nam? Make in Viet Nam chính là nhấn mạnh quyết tâm thay đổi", Bộ trưởng khẳng định.

Theo các chuyên gia kinh tế, để xây dựng nền công nghiệp từ một xã hội nông nghiệp lạc hậu, thì giai đoạn gia công cho nước ngoài là tất yếu. Từ Singapore, Hàn Quốc, Hongkong, Đài Loan, đến Trung Quốc, Ấn Độ,... đều phải qua giai đoạn gia công. Nhưng đến nay họ đã vươn lên làm chủ công nghệ để xây dựng nền công nghiệp cho riêng mình.

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh - Ảnh 2.
 

Khát khao làm chủ công nghệ

Vì vậy, “Make in Viet Nam" có ý nghĩa thể hiện sự khao khát của người Việt trong việc làm chủ công nghệ. Nói đơn giản, với một chiếc áo sơ-mi, nếu làm gia công chỉ được hưởng từ 1-2 USD. Nhưng nếu chúng ta có thể tự thiết kế mẫu mã, lựa chọn nguyên liệu phù hợp, tạo ra sản phẩm, rồi mở thị trường, thì giá trị được hưởng sẽ lớn hơn rất nhiều và khâu gia công có thể chuyển sang những quốc gia có giá nhân công rẻ hơn.

Ông Nguyễn Thành Nam, đồng sáng lập FPT, cho rằng, “Make in Viet Nam” chính là một tuyên bố quyết tâm giành độc lập về mặt công nghệ. Trong tiến trình này, các DN sẽ thực hành: Sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, Việt Nam làm chủ công nghệ và chủ động trong sản xuất.

Ông Nguyễn Thế Tân, Tổng giám đốc Công ty VCCorp, nhận định, Việt Nam hoàn toàn có thể làm được như các nước phát triển. Tiêu biểu như Vingroup sản xuất ô tô, Viettel tự làm thiết bị quân sự, mạng 5G hay BKAV sản xuất điện thoại thông minh,...

Tuy nhiên, điểm yếu nhất của chúng ta hiện nay chính là nghiên cứu và phát triển (R&D). Đa số các DN không có nghiên cứu, thiết kế, thậm chí triết lý phát triển cũng không. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực này vừa thiếu vừa yếu. Cùng với đó là sự thiếu hụt những lãnh đạo DN có kinh nghiệm thực tiễn, hiểu biết sâu sắc và có tầm nhìn. Điều này khiến cho chiến lược “Make in Viet Nam” gặp không ít khó khăn.

Độc lập về công nghệ là một giấc mơ kỳ vĩ. Muốn giấc mơ đó trở thành hiện thực, cần có một đội ngũ giỏi về khoa học công nghệ và có kiến thức nền rộng. Tập hợp được đội ngũ này, tạo điều kiện cho họ cọ xát và cộng hưởng là việc cần được ưu tiên cao nhất. Ngoài việc tập hợp người tài, cũng cần tiếp tục cổ vũ các DN xây dựng nguồn lực công nghệ đông đảo, giỏi kỹ năng và có kỷ luật, ông Nguyễn Thành Nam nêu ý kiến.

Từ kinh nghiệm Hàn Quốc, GS Youngrak Choi, cố vấn của Tổng thống Hàn Quốc, khuyến cáo: điểm mấu chốt là tạo ra động lực để các DN tư nhân tự thân vận động trong việc học hỏi, tiếp thu, nắm bắt và làm chủ công nghệ. Còn Chính phủ đóng vai trò thúc đẩy nghiên cứu phát triển, chọn lĩnh vực ưu tiên để dồn lực đầu tư, xây dựng thể chế tốt, hạ tầng tốt, hệ sinh thái thân thiện và chuyển đổi nhanh chóng cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.

Theo Trần Thủy

Tin bài khác
Vướng mắc thể chế “trói chân” doanh nghiệp và thách thức tăng trưởng kinh tế

Vướng mắc thể chế “trói chân” doanh nghiệp và thách thức tăng trưởng kinh tế

Trong phiên thảo luận về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2024, các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh vướng mắc thể chế là "rào cản" lớn đối với doanh nghiệp.
Thanh Hóa: Thu hút doanh nghiệp để tận dụng nguồn lao động tại chỗ

Thanh Hóa: Thu hút doanh nghiệp để tận dụng nguồn lao động tại chỗ

Với nguồn nhân lực tại chỗ tiềm năng Thanh Hóa đã chú trọng thu hút các doanh nghiệp về đầu tư tại địa bàn, nhằm tận dụng lực lượng lớn nguồn nhân lực tại chỗ, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động. qua đó, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
1,3 triệu tỷ đồng tồn dư: Cơ hội từ quỹ BHXH và ngân quỹ quốc gia

1,3 triệu tỷ đồng tồn dư: Cơ hội từ quỹ BHXH và ngân quỹ quốc gia

Khi ngân sách nhà nước đang gặp khó khăn, 1.3 triệu tỷ đồng tồn dư tại BHXH và gần 1 triệu tỷ ngân quỹ quốc gia vẫn chưa được khai thác thật hiệu quả.
Việt Nam có thể đón cơ hội vươn lên trong ngành công nghiệp bán dẫn

Việt Nam có thể đón cơ hội vươn lên trong ngành công nghiệp bán dẫn

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu chuyển mình mạnh mẽ với xu hướng số hóa, ngành công nghiệp bán dẫn đang trở thành trụ cột chiến lược rất quan trọng.
Thúc đẩy tiến độ các dự án Metro Hà Nội, TP.HCM có vốn hơn 72 tỷ USD

Thúc đẩy tiến độ các dự án Metro Hà Nội, TP.HCM có vốn hơn 72 tỷ USD

Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu UBND TP. Hà Nội và TP. HCM hoàn thiện hồ sơ Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị đến năm 2035 trước ngày 8/11/2024.
Bộ Tài chính lấy ý kiến về dự toán ngân sách nhà nước năm 2025

Bộ Tài chính lấy ý kiến về dự toán ngân sách nhà nước năm 2025

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Thông tư về tổ chức thực hiện dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2025. Đây là văn bản quan trọng, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội.
Đầu tư gần 184.000 tỷ đồng làm 2 tuyến đường sắt dài 447,66 km

Đầu tư gần 184.000 tỷ đồng làm 2 tuyến đường sắt dài 447,66 km

Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, với tổng mức đầu tư 183.856 tỷ đồng, không chỉ kết nối các tỉnh mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế.
Việt Nam - Cuba hợp tác chuyển đổi số để đào tạo kỹ năng cho doanh nghiệp

Việt Nam - Cuba hợp tác chuyển đổi số để đào tạo kỹ năng cho doanh nghiệp

Đây được kỳ vọng là bước phát triển quan trọng thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam - Cuba trong thời đại số.
Đẩy mạnh cơ cấu lại vùng Đông Nam Bộ theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn

Đẩy mạnh cơ cấu lại vùng Đông Nam Bộ theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn

Kế hoạch phát triển vùng Đông Nam Bộ giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, thể hiện tầm nhìn chiến lược và dài hạn đưa khu vực này thành đầu tàu kinh tế.
Hà Tĩnh đề xuất 4 dự án đầu tư công giai đoạn 2026-2030

Hà Tĩnh đề xuất 4 dự án đầu tư công giai đoạn 2026-2030

Đề xuất thêm 4 dự án đầu tư công giai đoạn 2026-2030 cho thấy TP. Hà Tĩnh đang rất chú trọng phát triển hạ tầng đồng bộ, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.654,2 nghìn tỷ đồng, hoàn thành 97,2% dự toán

Thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.654,2 nghìn tỷ đồng, hoàn thành 97,2% dự toán

Tháng 10/2024, thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.654,2 nghìn tỷ đồng, hoàn thành 97,2% dự toán. Con số này phản ánh sự phục hồi tích cực của nền kinh tế.
Giảm phát thải khí nhà kính và thị trường carbon thực hiện cam kết tại COP 26

Giảm phát thải khí nhà kính và thị trường carbon thực hiện cam kết tại COP 26

Việt Nam đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và phát triển thị trường các-bon, thực hiện cam kết tại COP 26. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và giải pháp đồng bộ từ các cấp, ngành và cộng đồng.
Đề xuất để Thủ tướng Chính phủ quyết định ngân sách mua bù hàng dự trữ quốc gia

Đề xuất để Thủ tướng Chính phủ quyết định ngân sách mua bù hàng dự trữ quốc gia

Đơn vị soạn thảo Luật Dự trữ Quốc gia (sửa , bổ sung) đề xuất trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định ngân sách mua bù hàng dự trữ quốc gia đã xuất cấp.
Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công: Cần cải cách quản lý và thay cán bộ

Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công: Cần cải cách quản lý và thay cán bộ

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng vừa nêu rõ nhiều thách thức trong việc giải ngân vốn đầu tư công trong 9 tháng đầu năm 2024, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực để cải thiện tình hình này.
Tăng cường hợp tác thông tin và truyền thông với các quốc gia Trung Đông

Tăng cường hợp tác thông tin và truyền thông với các quốc gia Trung Đông

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến ba nước Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất, Ả-rập Xê-út và Qatar, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đã có các cuộc làm việc quan trọng với các cơ quan quản lý và doanh nghiệp.