Thứ sáu 22/11/2024 04:05
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh

12/10/2020 00:00
Sau hơn 30 năm đổi mới, nếu chỉ dừng ở gia công Việt Nam không thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Cần làm chủ công nghệ, có nhiều phát minh và sáng chế. Đó là con đường duy nhất, tất yếu để đưa quốc gia tới hưng thịnh.

Gia công hay sáng tạo?

Theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam đã thực hiện công cuộc đổi mới hơn 30 năm qua và đạt được những thành công nhất định. Cơ cấu kinh tế đã có những bước thay đổi lớn, tỷ trọng công nghiệp và xây dựng trong GDP tăng từ 22,7% năm 1990 lên gần 40% như hiện tại. Thu hút vốn FDI thuộc hàng cao nhất khối ASEAN. Kim ngạch xuất khẩu, từ sản phẩm thông thường như may mặc, da giày đến những sản phẩm có hàm lượng kỹ thuật cao như máy ảnh, máy tính, điện thoại thông minh,... liên tục tăng trưởng.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào thu nhập của công nhân lao động trong khu vực công nghiệp, phần lớn họ không thể nuôi sống được gia đình. Cho dù có làm việc cho xí nghiệp nước ngoài, cho những tập đoàn công nghiệp lừng danh, tạo ra sản phẩm có hàm lượng khoa học kỹ thuật cao thì thu nhập cũng vẫn thấp, bởi chỉ làm ở những công đoạn giản đơn.

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh - Ảnh 1.

Nếu nhìn vào thu nhập của công nhân lao động trong khu vực công nghiệp, phần lớn họ không thể nuôi sống được gia đình (ảnh minh họa)

Theo GS. Nguyễn Đức Cương, Chủ tịch Hội Hàng không - Vũ trụ Việt Nam, nếu tổng chi phí sản xuất cho chiếc cánh tà khoảng 100.000 USD thì giá trị DN Việt hưởng chỉ khoảng vài trăm USD.Nói cách khác, ngành công nghiệp của nước ta tuy có doanh số cao nhưng chủ yếu vẫn là gia công cho nước ngoài . Ví như trong lĩnh vực hàng không, Việt Nam đã sản xuất được cánh tà máy bay, cung cấp cho hãng Boeing (Mỹ), nhưng tất cả các bản vẽ thiết kế đều của nước ngoài, dây chuyền máy móc nhập khẩu, kể từ chiếc khoan để bắt ốc vít. Chúng ta chủ yếu vẫn là tận dụng nhân công giá rẻ.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, khi đất nước còn nghèo, việc phải gia công cho Nhật Bản hay Hàn Quốc,... là điều phải làm, bởi khi đó chúng ta không có gì. Tuy nhiên, nếu sau mấy chục năm mà vẫn làm điều đó tức là chúng ta đang có vấn đề.

“Nếu chỉ dừng ở gia công, Việt Nam sẽ không thể thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình. Chỉ vài năm nữa, gia công sẽ lại di chuyển sang một đất nước khác, nơi có giá lao động rẻ hơn. Đã đến lúc chúng ta phải nhận định lại, tiếp tục gia công hay bắt đầu tạo ra các sản phẩm Việt Nam? Make in Viet Nam chính là nhấn mạnh quyết tâm thay đổi", Bộ trưởng khẳng định.

Theo các chuyên gia kinh tế, để xây dựng nền công nghiệp từ một xã hội nông nghiệp lạc hậu, thì giai đoạn gia công cho nước ngoài là tất yếu. Từ Singapore, Hàn Quốc, Hongkong, Đài Loan, đến Trung Quốc, Ấn Độ,... đều phải qua giai đoạn gia công. Nhưng đến nay họ đã vươn lên làm chủ công nghệ để xây dựng nền công nghiệp cho riêng mình.

30 năm gia công vẫn quốc gia nghèo, Make in VietNam thoát lên hưng thịnh - Ảnh 2.
 

Khát khao làm chủ công nghệ

Vì vậy, “Make in Viet Nam" có ý nghĩa thể hiện sự khao khát của người Việt trong việc làm chủ công nghệ. Nói đơn giản, với một chiếc áo sơ-mi, nếu làm gia công chỉ được hưởng từ 1-2 USD. Nhưng nếu chúng ta có thể tự thiết kế mẫu mã, lựa chọn nguyên liệu phù hợp, tạo ra sản phẩm, rồi mở thị trường, thì giá trị được hưởng sẽ lớn hơn rất nhiều và khâu gia công có thể chuyển sang những quốc gia có giá nhân công rẻ hơn.

Ông Nguyễn Thành Nam, đồng sáng lập FPT, cho rằng, “Make in Viet Nam” chính là một tuyên bố quyết tâm giành độc lập về mặt công nghệ. Trong tiến trình này, các DN sẽ thực hành: Sáng tạo tại Việt Nam, thiết kế tại Việt Nam, Việt Nam làm chủ công nghệ và chủ động trong sản xuất.

Ông Nguyễn Thế Tân, Tổng giám đốc Công ty VCCorp, nhận định, Việt Nam hoàn toàn có thể làm được như các nước phát triển. Tiêu biểu như Vingroup sản xuất ô tô, Viettel tự làm thiết bị quân sự, mạng 5G hay BKAV sản xuất điện thoại thông minh,...

Tuy nhiên, điểm yếu nhất của chúng ta hiện nay chính là nghiên cứu và phát triển (R&D). Đa số các DN không có nghiên cứu, thiết kế, thậm chí triết lý phát triển cũng không. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực này vừa thiếu vừa yếu. Cùng với đó là sự thiếu hụt những lãnh đạo DN có kinh nghiệm thực tiễn, hiểu biết sâu sắc và có tầm nhìn. Điều này khiến cho chiến lược “Make in Viet Nam” gặp không ít khó khăn.

Độc lập về công nghệ là một giấc mơ kỳ vĩ. Muốn giấc mơ đó trở thành hiện thực, cần có một đội ngũ giỏi về khoa học công nghệ và có kiến thức nền rộng. Tập hợp được đội ngũ này, tạo điều kiện cho họ cọ xát và cộng hưởng là việc cần được ưu tiên cao nhất. Ngoài việc tập hợp người tài, cũng cần tiếp tục cổ vũ các DN xây dựng nguồn lực công nghệ đông đảo, giỏi kỹ năng và có kỷ luật, ông Nguyễn Thành Nam nêu ý kiến.

Từ kinh nghiệm Hàn Quốc, GS Youngrak Choi, cố vấn của Tổng thống Hàn Quốc, khuyến cáo: điểm mấu chốt là tạo ra động lực để các DN tư nhân tự thân vận động trong việc học hỏi, tiếp thu, nắm bắt và làm chủ công nghệ. Còn Chính phủ đóng vai trò thúc đẩy nghiên cứu phát triển, chọn lĩnh vực ưu tiên để dồn lực đầu tư, xây dựng thể chế tốt, hạ tầng tốt, hệ sinh thái thân thiện và chuyển đổi nhanh chóng cấu trúc hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.

Theo Trần Thủy

Tin bài khác
Kinh tế số Việt Nam là điểm sáng của phát triển kinh tế - xã hội

Kinh tế số Việt Nam là điểm sáng của phát triển kinh tế - xã hội

Đây là nhận định được đưa ra tại Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2024 với chủ đề “Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh hướng tới phát triển bền vững” tổ chức ngày 21/11 tại Hà Nội.
Chủ tịch VINASME: Hợp tác Việt – Hàn tạo nền tảng bền vững cho doanh nghiệp

Chủ tịch VINASME: Hợp tác Việt – Hàn tạo nền tảng bền vững cho doanh nghiệp

Theo TS. Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch VINASME, cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp Việt Nam và Hàn Quốc tại Diễn đàn Hợp tác Đầu tư Việt Nam – Hàn Quốc 2024 kỳ vọng mở ra nền tảng kết nối lâu dài và bền vững.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Hàn Quốc – Đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Hàn Quốc – Đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, Hàn Quốc là đối tác kinh tế chiến lược của Việt Nam, với các cam kết hợp tác bền vững trong các lĩnh vực công nghệ cao.
Diễn đàn Hợp tác Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc 2024: Đẩy mạnh hợp tác bền vững

Diễn đàn Hợp tác Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc 2024: Đẩy mạnh hợp tác bền vững

Diễn đàn Hợp tác Đầu tư Việt Nam - Hàn Quốc 2024 với chủ đề “Niềm tin và hợp tác” tạo cơ hội quan trọng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của hai nước phát triển bền vững, mở rộng thị trường và gia tăng hợp tác đầu tư.
PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Trao đổi với phóng viên, PGS. TS Hồ Sỹ Giao- Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam cho biết, xét theo góc độ công nghệ - môi trường và thủ tục pháp lý, việc tái khởi động Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê là đủ điều kiện.
Thanh Hóa: Định hướng phát triển ngành chăn nuôi trở thành ngành kinh tế kỹ thuật hiện đại và công nghiệp hóa

Thanh Hóa: Định hướng phát triển ngành chăn nuôi trở thành ngành kinh tế kỹ thuật hiện đại và công nghiệp hóa

Theo kế hoạch hành động về chiến lược phát triển trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá, mục tiêu đến năm 2030 sẽ phát triển chăn nuôi toàn diện, theo hướng tập trung, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ứng dụng khoa học và công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng, bảo đảm an toàn sinh học, dịch bệnh, môi trường và an toàn thực phẩm.
Đầu tư đường sắt theo phương thức PPP là không khả thi

Đầu tư đường sắt theo phương thức PPP là không khả thi

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã chia sẻ kết quả nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế từ 27 dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao theo phương thức PPP là không khả thi.
Doanh Nghiệp "hiến kế" đầu tư xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Doanh Nghiệp "hiến kế" đầu tư xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Các doanh nghiệp Việt chia sẻ chiến lược và đề xuất về cơ chế chính sách, cơ hội hợp tác quốc tế và năng lực để tham gia dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Việt Nam sẽ có Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế?

Việt Nam sẽ có Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế?

Bộ Chính trị vừa đồng ý chủ trương đối với đề án xây dựng Trung tâm Tài chính (TTTC) khu vực và quốc tế tại hai địa điểm là TP. Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng.
Hợp tác kích cầu du lịch “Quảng Ninh – Điểm đến bốn mùa”

Hợp tác kích cầu du lịch “Quảng Ninh – Điểm đến bốn mùa”

Ngày 20/11, Sở Du lịch Quảng Ninh phối hợp với Hiệp whội Du lịch Quảng Ninh và Tập đoàn Sun Group tổ chức chương trình Lễ công bố hợp tác kích cầu du lịch “Quảng Ninh-Điểm đến bốn mùa” nhằm gia tăng sức cạnh tranh và tăng cường thu hút du khách đến với miền di sản vào dịp cuối năm 2024.
Đánh thức “viên kim cương xanh” du lịch Quảng Bình

Đánh thức “viên kim cương xanh” du lịch Quảng Bình

Quảng Bình được xem không chỉ là một Việt Nam thu nhỏ mà đây còn là “viên kim cương xanh” của ngành du lịch, một điểm đến hấp dẫn ở Việt Nam.
Vì mục tiêu kim ngạch song phương Việt Nam - Hàn Quốc đạt 100 tỷ USD năm 2025

Vì mục tiêu kim ngạch song phương Việt Nam - Hàn Quốc đạt 100 tỷ USD năm 2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của mục tiêu đưa kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Hàn Quốc đạt 100 tỷ USD vào năm 2025.
Lào Cai đề xuất hỗ trợ các danh mục dự án bố trí ổn định dân cư cấp bách

Lào Cai đề xuất hỗ trợ các danh mục dự án bố trí ổn định dân cư cấp bách

Lào Cai đã lập danh mục đề xuất triển khai 22 dự án nhằm sắp xếp ổn định dân cư tập trung, với mục tiêu bố trí chỗ ở an toàn cho 1.237 hộ gia đình.
Yên Bái: Phát triển kinh tế tập thể góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn tỉnh

Yên Bái: Phát triển kinh tế tập thể góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn tỉnh

Năm 2024, khu vực kinh tế tập thể, Hợp tác xã tiếp tục đạt được kết quả phát triển khả quan góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn tỉnh Yên Bái.
Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT 2% đến giữa năm 2025

Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm thuế VAT 2% đến giữa năm 2025

Bộ Tài chính vừa đề xuất kéo dài thời gian giảm thuế VAT 2% cho một số mặt hàng, dịch vụ đến giữa năm 2025, giúp doanh nghiệp phục hồi và kích cầu tiêu dùng.