Trong một báo cáo mới nhất từ Ngân hàng Thế giới (WB), triển vọng kinh tế của Việt Nam trong năm 2023 được dự báo sẽ khả quan hơn, với tín hiệu tích cực đến từ nhiều khía cạnh quan trọng. Dự kiến tài khoản vãng lai của quốc gia này sẽ duy trì thặng dư, nhờ vào sự phục hồi của cán cân thương mại, sự gia tăng của lượng du khách quốc tế và sự ổn định của nguồn kiều hối.
Theo báo cáo Điểm lại tháng 8/2023 của WB, cán cân thanh toán của Việt Nam đã ghi nhận sự cải thiện đáng kể trong quý đầu năm nay. Điều này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự tăng lên của thặng dư tài khoản vãng lai.
Trong chi tiết, tài khoản vãng lai của Việt Nam ước tính đạt thặng dư tương đương 1,5% GDP của năm 2022 trong quý 1 năm 2023. Các yếu tố đóng góp chính bao gồm cân cân thương mại hàng hóa được cải thiện, do sự giảm mạnh trong nhập khẩu so với xuất khẩu. Đồng thời, nguồn kiều hối vẫn duy trì sự ổn định ước đạt khoảng 2,7 tỷ USD. Thâm hụt tài khoản thương mại dịch vụ đã giảm mạnh, nhờ sự phục hồi của lưu lượng du khách quốc tế. Con số lượt du khách đã tăng từ 0,6 triệu lượt trong nửa đầu năm 2022 lên 5,6 triệu lượt trong nửa đầu năm 2023.
Không chỉ tài khoản vãng lai, tài khoản tài chính cũng duy trì thặng dư, nhờ vào dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và vốn đầu tư gián tiếp vẫn duy trì sự ổn định.
Tuy nhiên, WB cũng nhận định rằng Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức. Một trong những điểm đáng chú ý là mục sai sót ròng, mức cao và không thể bỏ qua, với con số 7,5 tỷ USD trong quý đầu năm 2023. Điều này cho thấy rằng dòng vốn phi chính thức đang có xu hướng chảy ra khỏi nước, ngay cả trước khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện việc giảm lãi suất chính sách từ tháng 3/2023.
Mặc dù có những thách thức này, sự thăng hoa trong cả tài khoản vãng lai và tài khoản tài chính đã đóng góp tích cực vào việc duy trì thặng dư cân cân thanh toán tổng thể. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao dự trữ ngoại hối của Việt Nam, từ 87,1 tỷ USD vào cuối quý 4 năm 2023 lên 88,7 tỷ USD vào cuối quý 1 năm 2023, tương đương khoảng 3,3 tháng nhập khẩu.
WB cũng lưu ý đến các biện pháp chính sách kinh tế mà Việt Nam đã thực hiện. Chính sách quản lý tỷ giá linh hoạt hơn và cơ chế quản lý nhập khẩu đã được áp dụng từ năm 2022, giúp thị trường ngoại hối ổn định hơn trong nửa đầu năm 2023. 
Về triển vọng tương lai, WB dự báo rằng nhu cầu bên ngoài sẽ phục hồi từ quý 4 năm 2023 và gia tăng mạnh vào cuối năm 2024. Điều này dự kiến sẽ thúc đẩy thương mại hàng hóa và nguồn kiều hối. Ngành du lịch dự kiến tiếp tục tăng, đồng thời nguồn kiều hối dự kiến đạt 14 tỷ USD trong năm 2023 và 14,4 tỷ USD trong năm 2024. Tất cả những yếu tố này cùng góp phần hỗ trợ tài khoản vãng lai của Việt Nam duy trì thặng dư nhỏ trong năm 2023.
Mặc dù có những khởi sắc, WB cũng không tránh khỏi nhắc nhở về các rủi ro tiềm ẩn. Tốc độ tăng trưởng thấp hơn so với dự kiến tại các nền kinh tế phát triển có thể ảnh hưởng đến nhu cầu xuất khẩu của Việt Nam. Với vai trò của Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng, việc sự phục hồi kinh tế chậm lại của Trung Quốc vẫn đang là một tác nhân rủi ro có thể tác động đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Hơn nữa, tình trạng không ổn định trên thị trường tài chính toàn cầu có khả năng tạo ra căng thẳng trong ngành ngân hàng toàn cầu. Điều này có thể dẫn đến việc nhà đầu tư tránh rủi ro và hạn chế dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Trong bối cảnh mức chặt chẽ hơn của chính sách tiền tệ tại các nền kinh tế phát triển, nhằm kiểm soát lạm phát kéo dài, cũng có thể gây ra chênh lệch lãi suất giữa các thị trường trong nước và quốc tế. Điều này có thể đặt áp lực lên tỷ giá nội tệ của Việt Nam. Không chỉ vậy, các căng thẳng địa chính trị leo thang và các tác động từ biến đổi khí hậu cũng tiềm ẩn rủi ro theo hướng tiêu cực cho nền kinh tế Việt Nam. Những tác động này có thể bao gồm sự gia tăng của giá lương thực và nhiên liệu, tạo áp lực lên việc kiểm soát lạm phát và sự ổn định kinh tế.
Báo cáo từ WB cho thấy bức tranh kỳ vọng về sự phục hồi của kinh tế Việt Nam trong năm 2023, với những dấu hiệu tích cực và tiềm năng gia tăng thặng dư cân cân thanh toán. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với cảnh báo về các rủi ro và thách thức không thể bỏ qua, từ tình hình kinh tế toàn cầu đến những yếu tố chính trị và môi trường.
PV (t/h)
