Việc đảm bảo an toàn và vệ sinh thực phẩm ngày càng trở thành một vấn đề quan trọng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tình trạng hoạt động chui lủi và không có giấy phép của hàng ngàn cơ sở giết mổ nhỏ lẻ vẫn đang tồn tại trong cả nước.
Theo thông tin được Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đưa ra tại Hội nghị về kiểm soát giết mổ động vật, tính đến tháng 5/2023, chỉ có 433 trong tổng số 463 cơ sở giết mổ động vật tập trung đã được cấp giấy phép và đáp ứng đủ các tiêu chuẩn vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm. Số cơ sở này bao gồm 45 cơ sở giết mổ công nghiệp và 388 cơ sở giết mổ tập trung.
Bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Thú y, cho rằng sự khan hiếm của cơ sở giết mổ động vật tập trung là do giá thành sản phẩm của chúng cao hơn so với mặt bằng chung trên thị trường. Sản phẩm từ các cơ sở này thường chỉ được tiêu thụ ở siêu thị, các cửa hàng tiện ích, một số bếp ăn, nhà hàng và khu công nghiệp, dẫn đến lượng tiêu thụ chưa đạt nhiều.
“Nhận thức, thói quen của người tiêu dùng còn dễ dãi, dễ chấp nhận sản phẩm giết mổ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm đã trực tiếp tạo điều kiện cho sự tồn tại của các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm. Một số địa phương vẫn còn tình trạng giết mổ không phép dẫn đến các cơ sở giết mổ tập trung hoạt động không hiệu quả, ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sắp xếp và chấn chỉnh công tác kiểm soát giết mổ tại địa phương” - bà Thủy nói.
Tuy nhiên, việc xử lý các tổ chức và cá nhân có cơ sở chăn nuôi, giết mổ động vật nhỏ lẻ và kinh doanh sản phẩm động vật không đáp ứng đủ yêu cầu về vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm đang gặp nhiều khó khăn. Đến nay, chỉ có 18 trong số 63 địa phương đã ban hành quyết định của UBND cấp tỉnh để phê duyệt mạng lưới cơ sở giết mổ tập trung. Trong khi đó, còn 45 tỉnh và thành phố chưa có kế hoạch thiết lập mạng lưới cơ sở giết mổ động vật theo quy định của Luật Thú y và Luật Quy hoạch.
Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia và cơ quan chức năng đề xuất một số giải pháp. Lãnh đạo Cục Thú y đã kiến nghị Bộ Tài chính điều chỉnh Thông tư 101/2020/TT-BTC ngày 23/11/2020 để tăng mức phí kiểm soát giết mổ, đặc biệt là đối với lợn, trâu và bò. Đồng thời, họ cũng đề xuất tăng mức thu phí kiểm soát giết mổ đối với các cơ sở giết mổ động vật quy mô nhỏ lẻ, nhằm khuyến khích dần dần loại bỏ các hoạt động giết mổ không đạt chuẩn.
Cục Thú y cũng đề xuất Bộ Kế hoạch và Đầu tư bổ sung đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi theo Nghị định 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ về cơ chế và chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp và nông thôn. Đồng thời, họ cũng khuyến nghị tiếp tục ban hành các chính sách ưu đãi về thuế, vay vốn và đất đai.
Ông Tạ Văn Tường, một chuyên gia trong lĩnh vực này, đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sửa đổi Nghị định 57/2018/NĐ-CP theo hướng hỗ trợ các loại hình giết mổ được chính quyền cấp phép hoạt động và hỗ trợ ngay khi thực hiện đầu tư để thu hút nhà đầu tư. Ông cũng đề xuất ban hành quy định phân loại cơ sở giết mổ động vật dựa trên công suất giết mổ của cơ sở, thay vì phân loại theo loại hình đăng ký kinh doanh như hiện nay, nhằm tạo điều kiện phù hợp với quản lý an toàn thực phẩm theo cấp bậc.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ông Phùng Đức Tiến, cho rằng để chấm dứt hoạt động giết mổ nhỏ lẻ và thủ công, các địa phương cần tham gia tích cực và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đây là một sứ mệnh quan trọng, góp phần đảm bảo an toàn thực phẩm và phát triển bền vững ngành chăn nuôi động vật.
Thứ trưởng đề nghị các tỉnh, thành phố cần tập trung vào cơ chế chính sách để thu hút nhà đầu tư vào cơ sở giết mổ tập trung, tăng cường nguồn ngân sách cho quản lý, đặc biệt là hệ thống thú y các cấp; tập trung chỉ đạo, giám sát 100% các cơ sở giết mổ.
Đồng thời yêu cầu Cục Thú y cần tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực kiểm soát nguy cơ mất an toàn thực phẩm cho cán bộ cơ sở; tiếp tục hợp tác với các tổ chức quốc tế để Việt Nam có điều kiện tốt quản lý cơ sở giết mổ, bảo đảm an toàn thực phẩm, an toàn dịch bệnh.
PV (t/h)
