Thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đang lên ngôi

Theo nghiên cứu về Thái độ thanh toán của người tiêu dùng năm 2023 do Visa mới công bố, thời gian trung bình người Việt không chi tiêu tiền mặt là 11 ngày liên tiếp trong tháng, tăng gần 4 lần so với 2022.

56% người dùng được hỏi nói họ mang theo ít tiền mặt hơn. "Điều này dẫn đến việc họ không giữ tiền trong ví, tiêu ít tiền mặt", bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa Việt Nam và Lào, cho biết.

Một tín hiệu khác trên thị trường cũng cho thấy, người Việt dần giảm nhu cầu rút tiền. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho biết đến cuối tháng 1, thị trường có 20.986 máy ATM, giảm gần 2% so với cùng kỳ 2023. Hiện tượng quá tải tại các ATM thường thấy vào dịp lễ, Tết không còn diễn ra.

Nhu cầu để tiền trong ví của người Việt giảm, khi thanh toán qua QR bùng nổ, cùng đà phát triển ví điện tử. Theo khảo sát của Visa, 62% người được hỏi có dùng thanh toán QR. Trung bình người Việt quẹt mã này 16,2 lần một tháng, cao hơn dùng thẻ (khoảng 12-13 lần mỗi tháng).

Đơn cử, hãng công nghệ thanh toán Payoo chứng kiến giá trị thanh toán qua QR trong mạng lưới của họ năm ngoái tăng 3 lần so với 2022. Việc quẹt mã để thanh toán cũng nhanh hơn các hình thức khác, như thẻ ATM nội địa (10%), thẻ tín dụng quốc tế (gần 30%).

Đặc biệt, người dùng trẻ Gen X và Gen Y hiện đóng vai trò như thế hệ tiên phong thúc đẩy đà tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt, với 89% người tham gia khảo sát đã tiếp cận thành công các phương thức thanh toán kỹ thuật số trong đời sống hàng ngày.

Cũng theo kết quả nghiên cứu, đà tăng trưởng của phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt qua mã QR và ví điện tử, có thể nhận thấy rõ ở các lĩnh vực như thực phẩm và ăn uống, bán lẻ và cửa hàng tiện lợi. Bên cạnh đó, mua sắm tại cửa hàng cũng đang chứng kiến nhiều thay đổi đáng kể khi nhiều đơn vị bán lẻ giờ đây tích cực ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để mang đến trải nghiệm mua sắm mới cho người dùng, từ đó hướng tới thúc đẩy doanh thu.

Nghiên cứu từ Visa cho thấy, những xu hướng thanh toán đang định hình nền kinh tế không dùng tiền mặt tại Việt Nam đồng thời mở ra bước tiến quan trọng hứa hẹn sẽ mang tới sự chuyển đổi đáng kể cho bối cảnh thanh toán-tài chính trong thời gian tới đây.

Theo Visa, Việt Nam góp mặt trong top đầu những thị trường Đông Nam Á đón nhận đông đảo lượt người dùng mới sử dụng ví điện tử như một phương thức thanh toán yêu thích, góp phần thúc đẩy tăng trưởng tài chính số. Báo cáo cho thấy, cứ 5 người thì có ít nhất 4 người tiêu dùng Việt sử dụng ví điện tử thường xuyên, trong đó phần lớn là thế hệ người dùng Gen X và nhóm tiêu dùng hạng sang.

Thời gian gần đây, thanh toán theo thời gian thực (Real-time payment, RTP) đang dần chiếm lĩnh được vị thế với độ phủ sóng đáng kể, một minh chứng nội lực quốc gia trong việc đón nhận các công nghệ tài chiến hiện đại. Phương thức thanh toán thời gian thực vừa cho thấy tính hiệu quả vừa nhanh chóng, tiện lợi, cũng từng bước tạo đà cho tiến trình số hóa nền kinh tế diễn ra tích cực hơn.

Tại Việt Nam, RTP đang ngày càng được ưa chuộng, với ít nhất 2 trên 5 người tiêu dùng cho biết đã từng sử dụng giải pháp này. Ứng dụng RTP trong đời sống tiêu dùng cũng dần trở nên đa dạng hơn, trong đó có thể kể đến giao dịch xuyên biên giới, chuyển tiền giữa các cá nhân P2P, thanh toán cho nhà bán hàng – đơn vị bán lẻ, và thanh toán hoá đơn.

Đồng thời, mua trước trả sau (Buy Now Pay Later, BNPL) đang ngày một phổ biến rộng rãi và được nhiều người dùng Việt Nam quan tâm, nhờ khả năng mang đến những phương án thanh toán linh hoạt. Quan hệ đối tác chiến lược giữa Visa với các nhà bán lẻ hàng đầu Việt Nam trong Giải pháp Trả góp Visa (Visa Instalment Solutions) là một ví dụ cho những tác động mang tính bước ngoặt của những loại hình thanh toán số đa dạng hiện nay trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện và tăng trưởng kinh doanh.

Thẻ tín dụng tuy ít được sử dụng để nạp tiền cho ví điện tử, nhưng đổi lại trở thành lựa chọn ưu tiên hàng đầu cho thanh toán BNPL tại Việt Nam. Cùng với ứng dụng dễ sử dụng, mã giảm giá miễn phí, chương trình điểm thưởng và khả năng theo dõi thanh toán dễ dàng là một loạt những động lực chính gia tăng việc sử dụng dịch vụ BNPL.

Visa cho rằng, làn sóng nền kinh tế không dùng tiền mặt tại Việt Nam đang mang đến vô vàn tiềm năng tăng trưởng và đổi mới, mở ra cơ hội cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp trong bối cảnh thanh toán không dùng tiền mặt đang thay đổi từng ngày. Hướng tới tương lai giao dịch kỹ thuật số tiện lợi và an toàn cho cộng đồng, Visa sẽ tiếp tục giữ vững vai trò đi đầu trong hành trình chuyển đổi số đầy sáng tạo, thúc đẩy kinh tế số tại Việt Nam.

Nghiên cứu của Visa về Thái độ thanh toán của người tiêu dùng năm 2023 được thực hiện bởi CLEAR M&C Saatchi vào tháng 10-11/2023, khảo sát 6.550 người tiêu dùng ở Singapore, Philippines, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Campuchia. Nghiên cứu đã thực hiện các cuộc phỏng vấn với 1.000 người tiêu dùng Việt Nam đang làm việc bán thời gian hoặc toàn thời gian, với sự tổng hợp nhân khẩu học kết hợp tiêu biểu về độ tuổi (18-65), giới tính và mức thu nhập.

Lan Anh (T/h)