Sự phức tạp của việc giảm bớt các lệnh trừng phạt của Nga

Khoảng một năm sau khi Mỹ và châu Âu đưa ra các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga, sau cuộc xung đột Ukraine - Nga vào đầu năm 2022, một số quốc gia và chủ thể đang lách các lệnh trừng phạt và tiếp tục mua các sản phẩm năng lượng của Nga. Trong những tháng gần đây, Nga dường như đã phớt lờ các lệnh trừng phạt khi tiếp tục bán năng lượng cho một số nước tiêu dùng lớn như Trung Quốc và Ấn Độ để duy trì hoạt động kinh tế. Nhưng hiện tại, EU đang có kế hoạch đưa ra các biện pháp chặt chẽ hơn có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến Nga và khiến việc trốn tránh các lệnh trừng phạt trở nên khó khăn hơn. 

Bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ đang diễn ra đối với dầu khí của Nga, dầu thô của nước này dường như đang trên đường đến Mỹ, với 500.000 thùng nhiên liệu có nguồn gốc từ dầu thô của Nga được tìm thấy ở New Harbor vào tháng 10. Chiến dịch Ngăn chặn Dầu Nga tại Global Witness, một tổ chức phi chính phủ quốc tế theo dõi các chuyến hàng nhiên liệu được sản xuất bằng dầu thô của Nga, đã vạch trần tình hình. Từ tháng 1 đến tháng 9 năm nay, tổ chức phi chính phủ này phát hiện khoảng 30 triệu thùng nhiên liệu đã được nhập khẩu từ các nhà máy lọc dầu sử dụng dầu thô của Nga. Nhiên liệu này được BP, Sunoco và Shell cùng nhiều hãng khác nhập khẩu và được vận chuyển đến ít nhất bảy bang khác nhau của Hoa Kỳ. 

Siberia, nơi nắm giữ phần lớn trữ lượng dầu thô của Nga, sản xuất khoảng 9,6 triệu thùng dầu mỗi ngày. Nó tiếp tục bán năng lượng này cho một số quốc gia ngoài Châu Âu và Hoa Kỳ, bao gồm Trung Quốc, UAE, Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ. Phần lớn lượng dầu này được tinh chế ở Ấn Độ và pha trộn với các loại dầu nước ngoài khác để sản xuất xăng, dầu diesel và các sản phẩm khác trước khi quay trở lại thị trường. Những sản phẩm này có thể được mua hợp pháp bởi các công ty đang duy trì các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga, chứng tỏ sự tồn tại của một lỗ hổng lớn trong các lệnh trừng phạt hiện có. 

Lượng dầu được xử lý tại nhà máy lọc dầu Jamnagar của Ấn Độ đã tăng đáng kể kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, do Nga giảm giá dầu thô để khuyến khích những người mua thay thế mua số lượng lớn. Bất chấp việc Ấn Độ và Mỹ tuyên bố họ đang tăng cường quan hệ hồi đầu năm, sau hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại Delhi, Thủ tướng Modi vẫn nói rõ rằng Ấn Độ có kế hoạch tiếp tục hưởng lợi từ việc giảm giá dầu thô của Nga. Năm 2022, nhập khẩu dầu thô từ Nga của Ấn Độ tăng gấp 10 lần , xu hướng này vẫn tiếp tục trong năm nay. KC Ramesh, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Dầu khí Tự nhiên Ấn Độ (ONGC), giải thích : “Bằng cách nhập khẩu từ Nga, Ấn Độ cũng đã giúp ích cho nền kinh tế toàn cầu theo nghĩa là chúng tôi đã giải phóng một số dầu trên vùng Vịnh cho các nước khác để nguồn, đặc biệt là châu Âu. Vì vậy, đó là một tình huống đôi bên cùng có lợi.” Ông nói thêm: "Nó có tác động rất lớn đến nền kinh tế của chúng tôi, về mặt giúp nền kinh tế Ấn Độ phát triển... mức giá mà chúng tôi nhận được từ Nga là rất hợp lý." 

Trong tháng này, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã vạch trần ba tàu và công ty vận tải nhập khẩu dầu của Nga bất chấp lệnh trừng phạt, dẫn đến bị phạt. Kể từ đó, Bộ Tài chính đã mở cuộc điều tra khoảng 30 công ty quản lý tàu, bao gồm 100 tàu, bị nghi ngờ vi phạm giới hạn giá dầu của Nga. Thứ trưởng Bộ Tài chính, Wally Adeyemo, tuyên bố: “Các công ty vận tải và tàu tham gia buôn bán dầu mỏ của Nga khi sử dụng các nhà cung cấp dịch vụ của Price Cap Coalition phải hiểu đầy đủ rằng chúng tôi sẽ yêu cầu họ phải chịu trách nhiệm tuân thủ”. Adeyemo nói thêm: “Chúng tôi cam kết duy trì sự ổn định của thị trường bất chấp cuộc xung đột của Nga và Ukraine, đồng thời cắt giảm lợi nhuận mà Điện Kremlin đang sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến bất hợp pháp của mình và kiên quyết theo đuổi những kẻ tạo điều kiện cho việc trốn tránh giới hạn giá.” 

Tiết lộ này đã cho thấy sự phức tạp của các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga và những khó khăn trong việc theo dõi các chuyến hàng. Khoảng 30% hàng xuất khẩu của Nga được cho là vẫn sử dụng vận tải biển thương mại. Các đội tàu tối có tuổi đời từ 20 năm trở lên, nhiều chiếc từng được sử dụng để vận chuyển dầu thô của Venezuela và Iran, đang được sử dụng rộng rãi hơn. Một số tàu này đã tắt hệ thống nhận dạng tự động để tránh bị phát hiện. Nhà phân tích hàng hóa hàng đầu tại công ty tình báo hàng hải Kpler, Matthew Wright, giải thích: “Hầu hết các tàu đã được bán bởi các chủ sở hữu ở Châu Âu cho những chủ sở hữu trước đây không hoạt động trong thị trường tàu chở dầu… Các chủ sở hữu chủ yếu có trụ sở tại Hồng Kông, Trung Quốc, Ấn Độ và UAE.”

Khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn tiếp diễn, Ủy ban châu Âu đã công bố trong tháng này rằng họ đang xem xét áp dụng vòng trừng phạt thứ 12 đối với Moscow. Bao gồm trong các lệnh trừng phạt có thể là các lệnh cấm mới đối với việc bán tàu chở dầu đã qua sử dụng , nhằm ngăn chặn những người mua đang cố gắng trốn tránh các lệnh trừng phạt bằng cách che giấu nguồn gốc hoặc điểm đến của hàng hóa.

Khi một số quốc gia tăng cường nhập khẩu dầu thô giảm giá của Nga để chế biến và che giấu nó trong các sản phẩm khác, việc theo dõi trên thị trường quốc tế ngày càng khó khăn hơn. Thách thức này càng trở nên trầm trọng hơn khi các công ty tiếp tục mua các sản phẩm này và các công ty vận chuyển tạo điều kiện cho họ làm điều đó. Tuy nhiên, việc trấn áp việc bán tàu chở dầu cũ có thể giúp thu hẹp lỗ hổng, khiến việc lách các lệnh trừng phạt trở nên khó khăn hơn. 

Lâm Nghi t/h