Người dân quá cắt giảm chi tiêu khiến triển vọng nền kinh tế Anh đang xấu đi

Hoạt động thắt lưng buộc bụng của các hộ gia đình có thể là dấu hiệu ban đầu cho quá trình suy thoái đang đến gần. Hơn nữa, Ngân hàng Anh đã dự đoán nền kinh tế quốc gia sẽ suy thoái đến cuối năm và đến đầu năm 2024 mới có dấu hiệu khởi sắc.

Một cuộc khảo sát do công ty công nghệ thông tin Accenture thực hiện và công bố kết quả ngày 27/10:

2/3 người Anh trưởng thành có kế hoạch cắt giảm chi tiêu dịp lễ hội cuối năm do khủng hoảng chi phí sinh hoạt ngày càng tồi tệ.

3/4 số người được hỏi cho biết, họ không có kế hoạch tổ chức lễ lớn dù sau 2 mùa Giáng sinh phải thực hiện các hạn chế xã hội do đại dịch COVID-19.

Có 49% người được hỏi cân nhắc cắt giảm chi tiêu cho quà tặng, 46% cắt giảm chi tiêu ăn tại nhà hàng và 35% giảm chi tiêu cho các hoạt động giao lưu cũng như ăn uống tại nhà.

Trong số những người dự tính cắt giảm chi tiêu mùa Giáng sinh năm nay, 45% dự định mua thực phẩm tại các siêu thị có giả cả hợp lý, vừa với túi tiền của mình.

Chi tiêu hộ gia đình tại Anh trong ba tháng tính đến tháng 9/2022 thấp hơn 3,2% so với mức trước đại dịch. Cho đến nay, đây là mức giảm lớn nhất trong số các nền kinh tế thuộc Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7).

Ở các quốc gia khác mức chi tiêu đã tăng dần so với ba tháng cuối năm 2019, quý cuối cùng trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Chi tiêu hộ gia đình ở Mỹ tăng 7%, ở Canada (tăng 2,7%), ở Nhật Bản (tăng 1,6%) và ở Pháp (tăng 0,3%). 

 Nguyên nhân chi tiêu hộ gia đình ở Anh giảm

Các nhà kinh tế cho rằng, người tiêu dùng Anh thắt chặt chi tiêu do thị trường lao động yếu hơn, hóa đơn năng lượng cao hơn, triển vọng kinh tế xấu đi và tác động của Brexit.

Việc làm của Anh vẫn thấp hơn 0,5% so với mức trước đại dịch trong quý thứ ba của năm nay, so với mức tăng trung bình 2% ở các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) trong đó Pháp tăng 4,6% và Canada tăng 3%.

Paul Dales, nhà kinh tế trưởng của Anh tại Capital Economics, cho biết, kinh tế Anh kém hiệu quả hơn so với các nền kinh tế phát triển khác là “đáng chú ý và đáng lo ngại” và  một phần là do số lượng công nhân không tham gia thị trường lao động ngày càng tăng.

Bà Gabriella Dickens, nhà kinh tế cấp cao tại Pantheon Macroeconomics cho rằng, mức chi tiêu thấp ở Anh là do niềm tin của người tiêu dùng ở Anh thấp hơn và giá cả “đã tăng ở mức độ lớn hơn ở Mỹ và Khu vực đồng euro (Eurozone)”. Hơn nữa, các hộ gia đình ở Anh phải đối mặt với hóa đơn tiền điện và khí đốt cao hơn so với các hộ gia đình ở Eurozone, nơi được hưởng lợi từ sự hỗ trợ nhiều hơn của nhà nước và ở Mỹ, nơi có chi phí năng lượng thấp hơn.

Lạm phát giá tiêu dùng năng lượng của Anh lên tới 59% trong tháng 10/2022, mức cao nhất kể từ khi các số liệu được thu thập vào năm 1989, so với 34,9% ở Eurozone và 17,6% ở Mỹ.

Theo Yael Selfin, nhà kinh tế trưởng của KPMG tại Anh, tác động của chi phí năng lượng cao hơn, lãi suất cao hơn và niềm tin của người tiêu dùng suy yếu “đã làm giảm tốc độ hồi phục chi tiêu của các hộ gia đình trong năm nay”.

Ảnh hưởng của việc cắt giảm chi tiêu hộ gia đình đối với nền kinh tế Anh

Ngân hàng trung ương Anh và Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách, cơ quan giám sát tài chính của Anh, đã dự báo về tình trạng suy thoái kinh tế kéo dài ở Anh. Tháng trước, OECD đã cảnh báo, nền kinh tế Anh sẽ trở thành nền kinh tế tồi tệ nhất trong Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) trong hai năm tới.

Nhà phân tích đầu tư cao cấp tại công ty quản lý tài sản Hargreaves Lansdown - Susannah Streeter cho biết, Anh đang tụt hậu so với các quốc gia khác “khi người tiêu dùng cố gắng chuẩn bị cho một cuộc suy thoái kéo dài trong bối cảnh lo ngại hóa đơn năng lượng sẽ lại leo thang vào năm tới”.

Bà Dickens cho biết, sự suy giảm tương đối trong chi tiêu hộ gia đình là “tác nhân chính dẫn đến hiệu suất tổng thể yếu của Anh”. Tổng sản phẩm quốc nội trong quý III/2022  của Anh thấp hơn 0,4% so với quý cuối cùng của năm 2019, khiến nước này trở thành quốc gia G7 duy nhất không phục hồi về mức trước đại dịch COVID-19.

Biện pháp hàng đầu của Anh được thúc đẩy bởi sự gia tăng chi tiêu công, cao hơn 4,7% so với mức trước đại dịch và cao hơn nhiều quốc gia cùng ngành, chẳng hạn như Italy, Pháp và Mỹ.

Theo dữ liệu khảo sát gần đây hơn cho thấy, triển vọng kinh tế Anh đang xấu đi do người tiêu dùng thậm chí còn cắt giảm chi tiêu nhiều hơn trong những tháng cuối năm 2022 khi khủng hoảng chi phí sinh hoạt gia tăng.

Các chỉ số tâm lý kinh doanh PMI được theo dõi chặt chẽ cho thấy, nền kinh tế Anh đang suy giảm trong tháng 10 và tháng 11, trong khi cuộc khảo sát hai tháng một lần của Cơ quan Thống kê quốc gia Anh (ONS) về các hộ gia đình cho thấy tỷ lệ người dân cắt giảm chi tiêu thiết yếu và tùy ý ngày càng tăng so với cùng kỳ.

Ông Selfin thuộc KPMG cảnh báo, sự suy yếu của thị trường lao động “có thể dẫn đến mức tiết kiệm dự phòng cao hơn của một số hộ gia đình và góp phần làm suy yếu hơn nữa trong tiêu dùng”.

Bà Streeter cho rằng, mức giảm chi tiêu của người tiêu dùng ở Anh “có thể sẽ tiếp tục trong suốt phần còn lại của quý IV năm nay và sang năm 2023, đặc biệt là khi mức trần giá năng lượng cao hơn sẽ được đưa ra vào mùa Xuân, gây áp lực mới lên các hộ gia đình”. Triển vọng thắt chặt chính sách tài khóa và tiền tệ hơn nữa được cho là sẽ khiến nền kinh tế Anh tụt hậu “xa hơn so với các nước cùng ngành vào năm 2023”.

 D.A (Tổng hợp)