Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), đến năm 2024, quy mô toàn ngành nhựa Việt Nam ước đạt 32 tỷ USD, tăng 24% so với năm trước, với gần 5.000 doanh nghiệp tham gia, tạo hàng trăm nghìn việc làm và xuất khẩu sang hơn 190 quốc gia.
Tuy nhiên, sau 35 năm phát triển, ngành vẫn đối mặt nhiều thách thức: năng suất lao động thấp, phụ thuộc lớn vào nhập khẩu hạt nhựa (80–85%), và thâm hụt thương mại kéo dài. Cán cân năm 2023 ghi nhận xuất khẩu 7,58 tỷ USD nhưng nhập khẩu tới 13,8 tỷ USD, trong đó phần lớn nguyên liệu đến từ Trung Quốc và Trung Đông.
Các chuyên gia cho rằng, để nâng tầm vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, ngành cần chuyển từ “sản xuất khối lượng lớn” sang “sản phẩm giá trị cao”, tập trung vào vật liệu kỹ thuật, nhựa sinh học, và công nghệ tái chế. Mục tiêu đến năm 2045 là hình thành “Chiến lược ngành nhựa tuần hoàn”, lấy kinh tế xanh và tự chủ công nghệ làm nền tảng.
 |
| Ngành nhựa Việt Nam trước ngưỡng tái cấu trúc xanh |
GS.TS Vũ Minh Khương – Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Singapore) – nhấn mạnh, số hóa, tự động hóa và hợp tác công – tư sẽ là động lực then chốt, trong khi kinh tế tuần hoàn là hướng phát triển tất yếu.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, ngành cần tăng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D), mở rộng hợp tác giữa doanh nghiệp – viện nghiên cứu – trường đại học nhằm làm chủ công nghệ và vật liệu mới. Cùng với đó là đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào các đối tác lớn.
Theo bà Huỳnh Thị Mỹ, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Nhựa Việt Nam, doanh nghiệp cần chuyển dịch mô hình tăng trưởng từ số lượng sang chất lượng, tập trung đầu tư cho thiết kế sinh thái, nâng chuẩn chất lượng sản phẩm và năng lực đáp ứng các yêu cầu môi trường của thị trường quốc tế.
Đại diện Bộ Công Thương, ông Phạm Văn Quân – Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp – khuyến khích các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp đầu ngành, tăng đầu tư vào công nghệ sạch, vật liệu thân thiện môi trường và đổi mới sáng tạo để tiến tới chuỗi giá trị xanh, tuần hoàn và bền vững.
Về phía chính quyền địa phương, ông Nguyễn Văn Thọ – Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hồ Chí Minh – khẳng định thành phố sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng đầu tư, chuyển đổi số và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. TP. Hồ Chí Minh cũng đang nghiên cứu thúc đẩy liên kết giữa ngành nhựa và các ngành công nghiệp hỗ trợ như cơ khí chính xác, khuôn mẫu, tự động hóa, nhằm hình thành chuỗi sản xuất hoàn chỉnh, góp phần phát triển công nghiệp nền tảng và công nghiệp hỗ trợ quốc gia.
