Hanna Nguyễn, một giáo viên Yoga mở lớp rèn luyện sức khỏe tại nhà bằng cách chuyển đổi tầng trệt của ngôi nhà trở thành nơi kinh doanh còn cả gia đình sống ở tầng trên. Đây là mô hình kinh doanh phổ biến ở Việt Nam trong nhiều năm nhưng ngày nay, thế kỷ 21 đã mang đến cạnh tranh mới: Sự xuất hiện của các chuỗi bán lẻ.
Những đối thủ cạnh tranh tầm cỡ của Hanna là Elite Fitness, California Fitness and Yoga và các thương hiệu gym, thể dục thể thao lớn khác gần như không tồn tại trên thị trường Việt Nam cách đây một thập kỷ và thị hiếu cũng đang thay đổi trên khắp đất nước 98 triệu dân. Các cửa hàng nhương quyền, thương hiệu quốc tế đã bén rễ tại Việt Nam, mang lại sự đồng nhất cho các chuỗi bán lẻ, thậm chí cả mảng kinh doanh thức ăn đường phố.
Dễ thấy nhất là sự bùng nổ của các chuỗi siêu thị nhỏ là một trong những dấu hiệu cho thấy sự thay đổi mô hình tiêu dùng của Việt Nam. Theo nhà nghiên cứu thị trường Nielsen, số lượng người dùng đến các cửa hàng như Circle K đã tăng vọt lên 57% vào năm 2020, tăng từ mức chỉ 6% vào năm 2016. Ngược lại, tỷ lệ lui tới các cửa hàng truyền thống giảm 2,5% từ năm 2018 đến năm 2019. Đối với Hanna Nguyễn, đó là một phần lối sống của những người trẻ, họ đi chơi tại các trung tâm thương mại Vincom hay đến Starbucks để thư giãn vưới bạn bè.
Khách hàng tìm đến các thương hiệu vì sự quen thuộc và nhất quán trên khắp các thị trường, từ quần áo Zara của Tây Ban Nha đến các nhà hàng Crystal Jade của Singapore. Mô hình này khác xa so với cách kinh doanh cũ ở Việt Nam. Người dân địa phương từng sửa chữa nơi ở, cải tạo phòng khách hoặc thuê một mặt tiền cửa hàng gần đó, sau đó đặt biển hiệu riêng và kinh doanh trong khu phố. Tuy nhiên, các thương hiệu doanh nghiệp dần thay thế doanh nghiệp gia đình - một sự chuyển đổi diễn ra trong nhiều thập kỷ. Co.opmart xuất hiện ở các khu vực dân cư, cà phê Kofi Kai, chuỗi bánh mì Nha Trang cạnh tranh với các cửa hàng gia đình truyền thống.
“Thị trường Việt Nam là miền đất hứa cho các chuỗi nhà bán lẻ”, giám đốc cấp cao của Nielsen, ông Lê Hoàng Long trả lời Nikkei Asia. Ông cho biết xu hướng chuỗi cửa hàng này rất đáng chú ý vì trải dài trên nhiều lĩnh vực khác nhau, từ quần áo phụ nữ cho đến các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Ông nói: "Không có thị trường nào khác trong khu vực Đông Nam Á có động lực như vậy".
Mỗi quốc gia đã chứng kiến sự gia tăng của nhượng quyền thương mại ở một thời điểm và tốc độ khác nhau. Giờ đây đã đến lượt Việt Nam tỏa sáng. Theo dữ liệu của Ngân hàng Phát triển Châu Á đưa ra vào tháng tư, Việt Nam là quốc gia có mức tăng trưởng kinh tế bình quân đầu người cao nhất trong số sáu nền kinh tế lớn của Đông Nam Á kể từ năm 2017. Vi Ton, người sáng lập Beyond Creative Agency, một công ty tiếp thị và thiết kế, cho biết khi có thu nhập cao hơn, người Việt Nam yêu cầu chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt hơn và đồng nhất hơn. "Mặc dù giá cao hơn một chút nhưng mọi người sẵn sàng chi tiêu", cô nói. Đặc biệt, đã có nhiều nghi ngại về an toàn thực phẩm tăng lên trong thời gian gần đây khi xuất hiện thông tin về các hóa chất cấm có trong mì gói hay một số mặt hàng khác.
Facebook cho biết trong một báo cáo năm 2020 về sáu nền kinh tế lớn của Đông Nam Á rằng mức độ ưa chuộng thương hiệu đạt tỷ lệ cao nhất ở Việt Nam. Trong đó 54% người dân có xu hướng mua các thương hiệu lâu đời hơn, so với tỷ lệ 45% ở Malaysia và 43% ở Thái Lan. Theo Ton: “Người tiêu dùng có xu hướng sẵn sàng thử và chuyển đổi". Mặc dù, các thương hiệu lớn kéo theo chuỗi bán lẻ là dấu hiệu của chuyển đổi thời đại nhưng giáo viên yoga như Hanna hy vọng vẫn còn chỗ cho các doanh nghiệp địa phương.
TL (theo Nikkie Asia)
