Sự thật là hệ thống thuế Hoa Kỳ đã và đang tồn tại những “lỗ hổng” tạo điều kiện cho giới siêu giàu gian lận không còn là câu chuyện mới. Tuy nhiên báo cáo thuế gần đây đã nhấn mạnh một vấn đề nổi cộm rằng nước Mỹ cần một hệ thống thuế liên bang hiện đại, không chỉ tăng theo năm và đảm bảo những kẻ lắm tiền nhiều của nộp thuế đầy đủ, mà còn phải làm chậm tốc độ phát triển dân chủ hóa nhưng theo một cách “lệch lạc” tập trung vào sự giàu có và quyền lực trong tay giới tỷ phú.
Báo cáo của ProPublica chỉ ra có 25 tỷ phú đã nộp thuế với thuế suất thực chỉ 3,4% trong khoảng thời gian từ 2014 đến 2018. Một vài người khác thậm chí không nộp thuế trong hơn 15 tháng, hoàn toàn đối lập với số lợi nhuận kỷ lục mà giới này kiếm được trong bối cảnh Covid-19. Số liệu cho thấy trong suốt thời kỳ dịch bệnh, khi hàng triệu người mất kế sinh nhai lâm vào đói nghèo thì tại nửa còn lại của đất nước nơi giới tỷ phú chứng kiến số lượng tài sản tăng đến hơn 1 nghìn tỷ USD kể từ tháng 3 năm 2020.
Thuế thu nhập cận biên cao nhất đạt gần của Hoa Kỳ đạt gần 92% những năm 10950 và ngày càng giảm trong những năm sau đó. Theo các nhà kinh tế học chuyên về thuế, Emmanuel Saez và Gabriel Zucman, năm 2018, thuế suất có hiệu lực đối với các tỷ phú Mỹ là 23%, thấp hơn tỷ lệ 24,2% mà những tầng lớp dưới của xã hội Mỹ đã nộp. Giảm mức thuế chỉ là một phần gây nên thực trạng bất bình đẳng trong xã hội nước Mỹ. Một nguyên nhân khác là do mã số thuế “nhẹ tay” với thu nhập có được từ tài sản hơn so với thu nhập từ việc làm. Tỷ phú Warren Buffet cho biết ông có lẽ là người nộp ít thuế nhất trong văn phòng năm 2013 bởi thu nhập của ông đến từ lãi vốn. Lãi đầu tư dài hạn sẽ đánh thuế thấp hơn so với thu nhập việc làm. Hiện tại, thuế thu nhập cận biên cao nhất là 37%, so sánh với chỉ 20% của thuế lãi vốn dài hạn. ProPublica cho hay tài sản của Bufet đã tăng 24,3 tỷ USD trong thời gian từ 2014 đến 2018, trong khi đó ông này chỉ nộp 23,7% thuế, tương đương 0,10% lợi nhuận thực.
Người dân Mỹ thường bị khấu trừ thuế thu nhập từ phiếu lương còn giới siêu giàu có vô số cơ hội để thay đổi, che giấu, hạn chế thuế thu nhập và thuế tài sản. Các gia đình tỷ phú lách luật thành công bởi theo luật hiện hành, hầu hết thu nhập và lợi nhuận từ của cải không cần xuất hiện trên tờ khai thuế. Những loại tài sản như giá trị gia tăng cổ phiểu khi chưa được bán đi hay chuyển nhượng sẽ không phải nộp thuế mặc dù chiếm phần lớn tài sản của tỷ phú.
Trong cuốn “The Wealth Hoarders: How Billionaires Pay Millions to Hide Trillions” của Chuck Collin bóc trần sự thật và phương thức trốn thuế của các tỷ phú đã chỉ ra giới siêu giàu thuê các chuyên gia giúp họ trốn thuế, điển hình như kế toán, luật sư thuế và các nhà quản lý tài sản nhằm giảm thiểu mức thuế phải nộp ít nhất có thể hay lợi dụng sơ hở để chuyển của cải thành tín chấp. Những người này luôn khẳng định tất cả hành vi trên đều hợp pháp bởi chính họ đang âm thầm xây dựng một con đường riêng chuyên mục đích trốn thuế. Thật vậy, những tỷ phú này chi tiền triệu để “giấu nhẹm” nghìn tỷ.
Giờ đây, đã đến lúc hệ thống thuế phát huy tác dụng, như tổng thống Biden kêu gọi chính sách Kế hoạch Gia đình Hoa Kỳ nhằm tăng đáng kể chi tiêu liên bang trong các lĩnh vực liên quan đến chăm sóc trẻ em, nghỉ phép có lương, nhà trẻ, đại học cộng đồng và chăm sóc sức khỏe, được tài trợ nhờ tăng thuế đối với người Mỹ có thu nhập cao. Biden lập luận rằng giới nhà giàu sẽ phải trả tỷ suất thuế cho lãi vốn, thu nhập từ các nguồn tương đương như tính thuế đối với tiền lương. Điều này có nghĩa là các hộ gia đình có thu nhập hơn 1 triệu USD sẽ trả 39,6% thuế lương và đầu tư. Kế hoạch của tổng thống Biden cũng sẽ “bịt kín” những “lỗ hổng trên bức tường thuế” bấy lâu nay tiếp tay cho việc trốn thuế.
Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Ron Wyden ủng hộ chính sách “Treat Wealth like Wages” (hiểu một cách đơn giản là thu thuế tài sản bằng với thuế tiền lương”. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren đã đưa ra mức thuế thường niên đối với tài sản trị giá hơn 50 triệu đô la. Cả hai đề xuất đều nhằm suy giảm của cải và quyền lực của giới siêu giàu thông qua tăng thuế. Cũng theo báo cáo của ProPublica, song song với phát triển nghiên cứu chính sách thuế, hy vọng các thay đổi sắp tới sẽ mang lại làn sóng cải cách mới cho đất nước.
TL
