Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) cho biết dự kiến cả năm 2022, xuất khẩu nhân điều của Việt Nam chỉ đạt giá trị 3,07 tỷ USD, chưa đạt mục tiêu 3,2 tỷ USD dù trước đó đã giảm khoảng 600 triệu USD so với mục tiêu ban đầu là 3,8 tỷ USD.
Ông Phạm Văn Công - Chủ tịch Hiệp hội điều Việt Nam (Vinacas) đánh giá: "Năm 2022 có thể nói đã chấm dứt giai đoạn tăng trưởng về xuất khẩu kéo dài 10 năm của ngành điều, từ năm 2011-2021".
Theo ông Công, hầu hết các giai đoạn trong năm 2022, các nhà nhập khẩu và chế biến có xu hướng chậm mua hàng nguyên liệu. Nguyên nhân là do sự không tương quan giữa giá điều thô nhập khẩu và giá nhân xuất khẩu.
Giá điều thô vẫn ở mức rất cao so với giá nhân bán ra. Giá thành chế biến xuất khẩu cao trong khi giá bán nhân xuất khẩu thấp. Các nhà máy chế biến xuất khẩu khó cân đối để đảm bảo hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Nhiều số liệu cho thấy ảnh hưởng dây chuyền của khủng hoảng năng lượng và lương thực lên lạm phát và sức khỏe của nền kinh tế các nước.
Những yếu tố này cũng tác động tiêu cực lên mức chi tiêu của người dân nói chung và sức mua của thị trường hạt điều nói riêng.
"Cũng trong thời điểm lạm phát toàn cầu tăng, giá điều thô nguyên liệu cũng tăng cao so với gia nhân điều bán ra, giá thành chế biến xuất khẩu cao trong khi giá bán nhân thấp, khiến các nhà máy chế biến khó cân đối cho hòa vốn, chưa tính đến lãi. Điển hình có thể thấy tại thủ phủ chế biến điều Bình Phước, nhiều nhà máy chế biến nhỏ phải tạm dừng sản xuất để "cắt lỗ" trong thời điểm này, các nhà máy lớn cũng giảm công suất và chế biến cầm chừng vì càng chế biến nhiều thì càng lỗ. Do đó, giá trị thặng dư từ điều nguyên liệu đến nhân điều chế biến là một bài toán khó để duy trì hoạt động của nhà máy, hoạt động chế biến, xuất khẩu điều của các doanh nghiệp ngành điều trong năm 2022," ông Vũ Thái Sơn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần điều Long Sơn chia sẻ.
Vì vậy, đặt mục tiêu cho năm 2023, VINACAS đề nghị điều chỉnh mức chỉ tiêu khiêm tốn khoảng 3,10 tỷ USD, tăng nhẹ 30 triệu USD so với năm 2022.
Để đạt mục tiêu này, VINACAS đề nghị các bộ ngành Trung ương, chính quyền địa phương tạo các điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp ngành điều, đặc biệt về mặt các chính sách thuế, hải quan.
Đồng thời, kiến nghị phát triển, triển khai thêm các chương trình, hoạt động xúc tiến thương mại, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư, chuyển đổi số, chế biến sâu, sản xuất điều hữu cơ,…
Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam khuyến cáo các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu điều linh động tìm những thị trường nhỏ như các quốc gia châu Á, thay thế các thị trường biến động lớn là Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, dù những thị trường này có lượng tiêu thụ ít hơn, nhưng vẫn góp phần giữ ổn định xuất khẩu một phần nào đó so với sự sụt giảm của các thị trường lớn. Đồng thời khai thác thị trường nội địa cũng là một giải pháp vượt qua khó khăn của các doanh nghiệp chế biến điều.
Lâm Nghi
