Theo đề xuất của Bộ Công Thương, việc chuyển đổi quản lý và chỉ đạo A0 có thể được thực hiện theo hai phương án khác nhau.
Phương án thứ nhất đề cập đến việc biến A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập, hoạt động trong việc cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công Thương. Phương án thứ hai là biến A0 thành Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện, với 100% vốn Nhà nước và thuộc sự quản lý của Bộ Công Thương.
Bộ Nội vụ đã góp ý cho đề xuất này và đưa ra một số quan điểm về việc chuyển đổi A0.
Theo Bộ Nội vụ, nếu chuyển A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập, sẽ gặp rất nhiều vấn đề liên quan đến các văn bản pháp lý, bao gồm tổ chức bộ máy, cơ chế đấu thầu, quản lý giá phí và nhiều hơn nữa. Điều này sẽ không tách bạch được chức năng kinh doanh của A0 với chức năng quản lý nhà nước, như yêu cầu tại Nghị quyết số 55-NQ/TW. Hơn nữa, phương án này cũng chưa đáp ứng được lộ trình phát triển của A0 theo Quyết định số 168/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Ngược lại, việc tách A0 từ EVN và đưa vào Bộ Công Thương, hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, sẽ có cơ sở pháp lý đầy đủ để triển khai ngay lập tức. Việc thành lập một doanh nghiệp nhà nước mới theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Nghị định số 23/2022/NĐ-CP của Chính phủ, sử dụng vốn nhà nước để đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc vận hành A0 theo mô hình này.
Theo Bộ Nội vụ, việc chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện thuộc Bộ Công Thương sẽ không ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa A0 và các bên liên quan, bao gồm bên mua điện và bên bán điện. Sự thay đổi chỉ liên quan đến đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Điều này sẽ đảm bảo tuân thủ lộ trình và yêu cầu tại Quyết định số 168/QĐ-TTg và tạo điều kiện cho việc vận hành cơ chế thị trường trong quan hệ giữa A0 với các đơn vị phát điện, truyền tải điện và phân phối điện theo quy định của Luật Điện lực.
Bộ Nội vụ cũng nhấn mạnh rằng việc hoạt động A0 theo mô hình Công ty TNHH MTV sẽ tạo điều kiện thu hút nguồn nhân sự chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ điều độ hệ thống điện lực quốc gia, điều mà rất khó thực hiện nếu chọn phương án biến A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập. Đồng thời, mô hình này cũng bảo đảm tuân thủ cơ chế điều hành giá và phí theo quy định của Luật Điện lực, trong đó phí điều độ hệ thống điện và phí điều hành giao dịch thị trường điện lực được coi là thành phần chi phí cấu thành giá điện, tương tự như giá truyền tải điện.
Do đó, Bộ Nội vụ đề xuất hoàn thiện phương án chuyển A0 từ EVN về Bộ Công Thương và xây dựng Đề án chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện thuộc Bộ Công Thương. Điều này giúp tách rời chức năng kinh doanh với chức năng quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu pháp lý và lộ trình phát triển của A0 theo quy định, đồng thời tạo điều kiện cho việc vận hành cơ chế thị trường trong ngành điện lực.
Vũ Quý