Ðánh giá lại GDP: Lo bong bóng bất động sản

Sau khi đánh giá lại GDP, GDP bình quân đầu người tăng lên nhưng người dân không được hưởng lợi thực tế. Ảnh minh họa

Sau khi đánh giá lại, quy mô GDP của Việt Nam giai đoạn 2010-2017 tăng 24,5%. Quy mô nền kinh tế đạt gần 6,3 triệu tỷ đồng, cao hơn gần 1,3 triệu tỷ đồng so với trước đây. Cùng đó, GDP bình quân đầu người bình quân tăng thêm 10,3 triệu đồng/người/năm.

Quy mô nền kinh tế: Gần 6,3 triệu tỷ đồng

Ngày 13/12, tại họp báo kết quả đánh giá lại quy mô GDP giai đoạn 2010 - 2017, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho biết, quy mô GDP đánh giá lại của toàn nền kinh tế theo giá hiện hành tăng bình quân 25,4%/năm giai đoạn 2010-2017, tương ứng tăng 935 nghìn tỷ đồng/năm. Năm 2017, quy mô GDP sau khi đánh giá lại đạt 6,294 triệu tỷ đồng (số đã công bố trước đây là 5 triệu tỷ đồng). Cả 3 khu vực của nền kinh tế đều tăng sau khi đánh giá lại, trong đó quy mô khu vực công nghiệp, xây dựng và khu vực dịch vụ tăng nhiều nhất.

“Cơ cấu GDP thay đổi đã phản ánh rõ hơn xu hướng chuyển dịch của nền kinh tế. Cơ cấu giá trị tăng thêm của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản trong GDP giảm 2,7 điểm phần trăm. Khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 1,8 điểm phần trăm và khu vực dịch vụ tăng 2 điểm phần trăm”, ông Lâm cho biết. Theo Tổng cục Thống kê, quy mô GDP thay đổi dẫn tới các chỉ tiêu kinh tế tổng hợp khác thay đổi như tích lũy tài sản bình quân mỗi năm tăng 28,98%. Tổng thu nhập quốc gia (GNI) bình quân mỗi năm tăng 26,6%.

Một trong những điểm nổi bật sau khi đánh giá lại là GDP bình quân đầu người tăng thêm trung bình 10,3 triệu đồng/người/năm. Dù GDP bình quân đầu người tăng lên, nhưng ông Lâm khẳng định, người dân không được hưởng lợi thực tế. Tuy nhiên, người dân được hưởng lợi từ các chính sách đúng của Chính phủ dựa trên số liệu sau đánh giá GDP.

Đánh giá lại quy mô GDP dẫn tới quy mô của nền kinh tế và GDP bình quân đầu người tăng; bức tranh kinh tế của đất nước được nhận dạng sát thực, rõ nét hơn, đặc biệt bức tranh tiêu dùng của nền kinh tế. Mô hình tiêu dùng của hộ dân cư đã thay đổi theo hướng giảm tỷ trọng tiêu dùng cho ăn uống; tăng tỷ trọng tiêu dùng cho nhà ở, điện nước và vật liệu xây dựng, giáo dục, văn hóa, giải trí, du lịch. Tầng lớp trung lưu trong xã hội Việt Nam cũng tăng lên. Điều này gợi ý chính sách cho Chính phủ tập trung sản xuất hướng vào xuất khẩu, và cần điều chỉnh chính sách đáp ứng nhu cầu trong nước để phục vụ cho tiêu dùng của gần 100 triệu dân...

“Cán bộ thống kê chụp ảnh nguyên trạng bức tranh kinh tế. Từ đó, cơ quan chức năng, bộ, ngành đưa ra chính sách và thực thi trên cơ sở nghiên cứu sâu, chi tiết hơn. Cơ quan thống kê không đánh giá lại GDP để Chính phủ có thể vay nợ thêm hay trần nợ công”, ông Lâm khẳng định.

Ông Kamal Malhotra, điều phối viên thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, nhìn nhận, việc đánh giá lại quy mô GDP là điều cần thiết và được nhiều nước trên thế giới thực hiện do con số này là đơn vị đo lường của nền kinh tế. Khi chỉ tiêu này được đánh giá đúng sẽ cho bức tranh kinh tế của đất nước sát thực và rõ nét hơn.

Nguy cơ thao túng tiền tệ, đổ vỡ bất động sản

Một trong những tác động sau khi đánh giá lại GDP là tỷ lệ thu ngân sách nhà nước so với GDP giảm bình quân mỗi năm khoảng 5%. Ông Dương Mạnh Hùng, Vụ Hệ thống tài khoản quốc gia (Tổng cục Thống kê), lý giải, thu ngân sách là con số cố định, đã thu vào kho bạc nhà nước. Khi GDP tăng lên, mẫu số lớn hơn nhưng thu ngân sách nhà nước không thay đổi nên tỷ lệ thu ngân sách/GDP giảm xuống. Như vậy, dù GDP tăng lên nhưng ngân sách nhà nước sẽ không thu thêm được.

Lãnh đạo Tổng cục Thống kê nói rằng, đánh giá lại GDP sẽ tạo cơ hội cho các dự án được mở rộng đầu tư. Theo đó, khi các chỉ tiêu đòn bẩy của nền kinh tế giảm, các dự án trước đây không dám đầu tư vì nếu thực hiện đầu tư sẽ vượt trần nợ công thì đến nay có thể được đầu tư. Cùng đó, tăng trưởng khá cao và ổn định của nền kinh tế sẽ kích thích dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp nước ngoài ồ ạt đổ vào nước ta dẫn đến nền kinh tế tăng trưởng nóng. Dòng vốn đổ vào nền kinh tế nhanh làm cho thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản nóng lên. Bên cạnh đó, với hiệu ứng của cải, người dân thấy họ giàu hơn sẽ tăng khả năng đi vay để chi tiêu, vay tín dụng lãi suất 0% để mua bất động sản, trong khi ngân hàng hạ lãi suất và nới lỏng cho vay vì giá trị tài sản thế chấp tăng cao…

“Những điều này có thể dẫn tới tình trạng bong bóng bất động sản ngày càng phình to hơn, dễ dẫn đến đổ vỡ. Thêm nữa, khi dòng vốn đổ vào nền kinh tế, các nước đang phát triển thường vận dụng chính sách tiền tệ thuận chu kỳ để giữ ổn định tỷ giá dẫn tới biên độ dao động GDP của nền kinh tế trong trung và dài hạn nới rộng, nền kinh tế dễ rơi vào tình trạng thao túng tiền tệ”, ông Lâm cảnh báo.

Ông Janathan Pincus, Cố vấn kinh tế cao cấp của UNDP tại Việt Nam, cho biết, một trong điểm quan trọng để đảm bảo kinh tế vĩ mô ổn định là đảm bảo quy tắc tài khoá. Theo đó, khi nền kinh tế tăng trưởng nóng, Chính phủ không nên vay nợ để chi tiêu. Bởi lẽ, vay thêm để đầu tư chi tiêu sẽ khiến cho lạm phát xuất hiện, nợ công tăng lên. Ngược lại, khi kinh tế suy thoái, tăng trưởng chậm, Chính phủ cần tăng chi tiêu để tránh nền kinh tế bị suy thoái. “Vấn đề của các nước đang phát triển, chính sách tài khoá theo chu kỳ, khi kinh tế tăng trưởng tốt lại vay nhiều và ngược lại”, ông nói.

Quỳnh Nga