Vì sao Thanh Hóa dừng chọn mẫu xây tượng đài, khu lưu niệm 255 tỷ đồng?

Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Đảng bô, Chính quyền và Nhân dân Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã đón 1.869 thương, bệnh binh; 47.346 cán bộ; 5.922 học sinh, sinh viên và 1.443 gia đình cán bộ ở miền Nam tập kết ra miền Bắc. Theo đánh giá, Thanh Hóa là hậu phương lớn của cả nước được đón đồng bào, chiến sỹ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc nhiều nhất, góp công lớn trong việc nuôi dưỡng, đào tạo rất nhiều cán bộ, chiến sỹ quay trở lại chiến trường miền Nam chiến đấu.

Vì vậy, nguyện vọng của đa số các cựu cán bộ, chiến sỹ và học sinh  mong muốn xây dựng một cụm công trình văn hóa, lịch sử nhằm tri ân những đóng góp, sự cưu mang của người dân miền Bắc đối với đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và học sinh miền Nam tập kết. Năm 2014, nhân kỷ niệm 60 năm ngày cán bô, chiến sỹ, đồng bào và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc, tỉnh Thanh Hóa đã chấp thuận giao cho chính quyền TP Sầm Sơn bố trí quỹ đất để xây dựng Dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Nơi đây sẽ trở thành  địa chỉ đỏ nhằm giáo dục truyền thống cách mạng cho các tần lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, đồng thời là nơi sinh hoạt văn hóa, thể thao…                                                                                                                      

Dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc gồm hạng mục chính là tượng đài, con tàu tập kết dự kiến xây dựng tại Sầm Sơn.

Ngày 25/6, lãnh đạo TP Sầm Sơn cho hay, Hội đồng nghệ thuật và các đơn vị liên quan vừa thống nhất chọn xong phương án mẫu (bước một) và đang triển khai quy trình tiếp theo để thực hiện dự án nêu trên. Dự án Khu lưu niệm do UBND TP Sầm Sơn làm chủ đầu tư, thực hiện từ nay đến năm 2023 với tổng mức đầu tư 255 tỷ đồng (giảm hơn 35,5 tỷ đồng so với quyết định phê duyệt ban đầu). Nguồn vốn trích từ ngân sách tỉnh Thanh Hóa và các nguồn xã hội hóa khác; dự kiến khởi công vào đầu quý 4/2021 tại phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn.

Trước ý kiến hiện nay các nguồn lực đang cần tập trung cho công tác phòng, chống Covid-19, ngày 29/6/2021, UBND TP Sầm Sơn đã có công văn trả lời. Nội dung công văn nêu rõ, theo chỉ đạo của tỉnh, trong thời điểm hiện nay, TP Sầm Sơn và tỉnh Thanh Hóa đang tập trung cho công tác phòng chống đại dịch Covid-19 nên chưa triển khai thực hiện dự án.                                                    

Đây là nhiệm vụ cấp bách hơn so với những việc khác. Lãnh đạo TP Sầm Sơn chia sẻ: "Thành phố cũng đang gặp khó khăn về huy động nguồn vốn và dự án này không dùng ngân sách Nhà nước, nên chưa ấn định thời gian thi công chính thức".

Trước đó, ông Mai Xuân Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa thông tin thêm, dự án mới ở giai đoạn lựa chọn phương án kiến trúc; thời gian tới sẽ còn nhiều phần việc như lập, phê duyệt dự án, đấu thầu, bố trí nguồn vốn... Theo ông Liêm, tại một cuộc họp đầu năm 2021, lúc dịch Covid-19 tạm lắng, nhiều ý kiến mong muốn khởi công dự án trong quý 3/2021. Song căn cứ tình hình hiện nay thì chưa phù hợp: "Tôi khẳng định, tại thời điểm này, lãnh đạo tỉnh không có chủ trương huy động vốn để triển khai dự án bởi còn tập trung, ưu tiên tối đa cho công tác phòng chống dịch". Ông Liêm cũng cho hay, việc lựa chọn thời gian triển khai dự án sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng.

Theo phương án vừa được Hội đồng nghệ thuật và các đơn vị chuyên môn lựa chọn, Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc có quy mô hơn 40.000 m2, chia làm ba phân khu chức năng. Khu A của công trình gồm các hạng mục: Tượng đài Con tàu tập kết và phù điêu lớn hình cánh cung, nhà trưng bày hiện vật, đón tiếp kết hợp chiếu phim tư liệu và các công trình phụ trợ. Khu B là nơi tái hiện lại hình ảnh những lán trại, nơi ăn ở sinh hoạt của đồng bào, cán bộ, chiến sỹ, học sinh miền Nam tập kết, giếng nước, cây xanh cảnh quan... Khu C là công viên văn hóa du lịch. Ngoài ra công trình còn có các tuyến giao thông kết nối giữa các phân khu được gọi là con đường ký ức bằng gốm sứ với chiều dài 1,4 km. Tượng đài Con tàu tập kết (diện tích khoảng 3.200 m2) và phù điêu lớn hình cánh cung (diện tích khoảng 50 m2) là công trình biểu tượng, cũng là điểm nhấn cho toàn khu lưu niệm; giá trị xây lắp dự kiến khoảng 89 tỷ đồng.

Theo thiết kế, tượng đài là tác phẩm nghệ thuật kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc tạo hình. Chất liệu xây dựng tượng đài là đá khối granite kết hợp bê tông cốt thép, đồng đúc và các vật liệu xây dựng phù hợp khác. Phù điêu lớn hình cánh cung được xây dựng bằng chất liệu đồng đúc, kết hợp đá khối granite, vật liệu trang trí bền vững, bê tông cốt thép. Trong  lòng tượng đài sẽ xây dựng không gian trưng bày, là một bảo tàng thu nhỏ mô phỏng các con tàu của Ba Lan, Liên Xô (cũ)... đã tham gia vận chuyển cán bộ, chiến sỹ, học sinh miền Nam tập kết có thành tích xuất sắc, tiêu biểu...

Lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa đánh giá, công trình là nơi ghi nhận, lưu giữ những tài liệu, hiện vật quý của sự kiện lịch sử cách đây 67 năm, được kỳ vọng là địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Quang Thắng