Chủ nhật 20/07/2025 19:45
Hotline: 024.355.63.010
Doanh nghiệp - Doanh nhân

Vì sao doanh nghiệp nhà nước có tâm lý e ngại tăng trưởng cao?

Theo các chuyên gia, đội ngũ lãnh đạo DNNN hiện nay phần lớn vẫn mang nặng tư duy hành chính, thiếu khả năng quản trị hiện đại, và đặc biệt là thiếu tinh thần đổi mới sáng tạo.
Vì sao doanh nghiệp nhà nước có tâm lý e ngại tăng trưởng cao?

Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) được xem như những "cỗ máy chủ lực", có khả năng dẫn dắt thị trường và giữ vai trò quan trọng trong việc định hình các ngành mũi nhọn. Thế nhưng, một nghịch lý đang tồn tại là thay vì mạnh dạn bứt phá, nhiều DNNN lại duy trì tốc độ tăng trưởng dè dặt, thậm chí có tâm lý “né” tăng trưởng cao. Câu chuyện tưởng chừng vô lý này lại đang là thực tế đáng suy ngẫm, được các chuyên gia thẳng thắn mổ xẻ trong tọa đàm khoa học về phát triển doanh nghiệp nhà nước diễn ra tại TP.HCM ngày 3/6.

Tiến sĩ Trần Ngọc Anh (Đại học Indiana, Mỹ) cho biết một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là tâm lý sợ… thành tích. Nếu một doanh nghiệp nhà nước đạt tăng trưởng cao trong năm nay, lập tức họ sẽ bị kỳ vọng đạt được mức cao hơn vào năm sau. Chính áp lực này khiến không ít lãnh đạo doanh nghiệp chọn con đường “tăng đều đều”, an toàn, thay vì mạo hiểm bứt phá. Điều này không chỉ làm chậm lại quá trình phát triển của doanh nghiệp, mà còn kéo theo sự ì ạch trong toàn hệ thống kinh tế nhà nước.

Một nguyên nhân sâu xa khác là cơ chế “vai trò kép” của lãnh đạo DNNN. Họ vừa là doanh nhân, vừa là công chức hành chính hoặc có liên quan đến chính trị. Khi hai vai trò này xung đột, ưu tiên thường nghiêng về mục tiêu chính trị hoặc hành chính hơn là hiệu quả kinh doanh. Không hiếm trường hợp các tổng công ty nhà nước đầu tư dàn trải theo phong trào – từ bất động sản, tài chính đến những lĩnh vực ngoài chuyên môn – dẫn tới hiệu quả thấp, rủi ro cao. Đây không chỉ là câu chuyện về lựa chọn sai chiến lược, mà còn là minh chứng rõ ràng cho sự thiếu tách bạch giữa kinh doanh và quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, việc chậm đổi mới cũng là một điểm nghẽn lớn. Nhiều DNNN ngần ngại đầu tư công nghệ vì lo ngại chi phí ban đầu sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận. Một ví dụ cụ thể là các dự án hiện đại hóa dây chuyền sản xuất trong ngành cơ khí bị trì hoãn kéo dài vì sợ phải ghi nhận chi phí trước mắt. Cách nhìn thiển cận này khiến DNNN bỏ lỡ cơ hội tăng năng suất và sức cạnh tranh trong dài hạn. Không chỉ dừng ở công nghệ, việc triển khai các hệ thống quản trị hiện đại như ERP cũng gặp nhiều vướng mắc, không chỉ do hạn chế về hạ tầng mà còn bởi năng lực quản lý và điều hành còn yếu kém.

Điều này đặt ra vấn đề về chất lượng nhân sự – yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công của bất kỳ tổ chức nào. Theo các chuyên gia, đội ngũ lãnh đạo DNNN hiện nay phần lớn vẫn mang nặng tư duy hành chính, thiếu khả năng quản trị hiện đại, và đặc biệt là thiếu tinh thần đổi mới sáng tạo. Trong khi đó, khối doanh nghiệp tư nhân – dù quy mô nhỏ hơn – lại đang ngày càng khẳng định vị thế bằng sự năng động, quyết đoán và sẵn sàng chấp nhận rủi ro để vươn lên.

Phát biểu tại buổi hội thảo khoa học này, ông Phạm Bình An – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – nhấn mạnh rằng để DNNN thực sự phát huy vai trò, trước hết phải xác định rõ mục tiêu tồn tại và định vị lại vai trò của khối này trong nền kinh tế thị trường. Không thể để DNNN tiếp tục “vừa đá bóng, vừa thổi còi” như hiện nay. Ông đề xuất TP.HCM nên là địa phương tiên phong trong việc thiết kế một mô hình cải cách DNNN toàn diện, bắt đầu bằng việc thành lập tổ chức chuyên trách, có nhiệm vụ rà soát tổng thể hoạt động, bao gồm cả cổ phần hóa, liên kết vùng và đánh giá hiệu quả.

Tiến sĩ Trần Ngọc Anh cũng đưa ra loạt đề xuất cụ thể nhằm "đại phẫu" khối DNNN: thiết lập hệ thống chỉ số đánh giá (KPIs) rõ ràng, minh bạch – bao gồm cả chỉ số tài chính và phi tài chính – để làm căn cứ đánh giá khách quan hiệu quả lãnh đạo. Việc phân loại DNNN theo mục tiêu – chiến lược hay cạnh tranh – sẽ giúp áp dụng mô hình quản trị phù hợp hơn, tránh tình trạng “cào bằng”. Đồng thời, cần tách bạch vai trò chủ sở hữu vốn nhà nước và vai trò quản lý hành chính; chuyên nghiệp hóa hội đồng quản trị và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong điều hành doanh nghiệp.

Một điểm mấu chốt khác là quá trình cổ phần hóa phải được thực hiện thực chất, không chỉ là thay tên đổi áo mà phải đi sâu vào thay đổi cách thức quản trị, loại bỏ các đặc quyền, đặc lợi không cần thiết để tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng với khu vực tư nhân. Chỉ khi DNNN vận hành theo đúng cơ chế thị trường, họ mới thực sự là động lực chứ không còn là lực cản.

Về dài hạn, muốn DNNN phát triển bền vững và trở thành bệ đỡ cho kinh tế tư nhân, điều tiên quyết là phải có cơ chế thu hút nhân tài, khuyến khích đổi mới sáng tạo và mạnh dạn đầu tư vào công nghệ. Điều mà khu vực tư nhân đang làm rất tốt, thì khu vực công cũng cần học hỏi và hành động quyết liệt hơn.

Rõ ràng, doanh nghiệp nhà nước không thiếu nguồn lực, mà đang bị trói buộc bởi cơ chế cũ kỹ và tư duy an toàn. Nếu không tháo gỡ kịp thời những "vòng kim cô" vô hình ấy, DNNN sẽ tiếp tục bị tụt lại phía sau, nhường lại sân chơi cho khối tư nhân – những người sẵn sàng thay đổi để dẫn dắt nền kinh tế bước vào kỷ nguyên mới.

Tin bài khác
Chủ tịch Tập đoàn Bcons: Kiến tạo kỳ tích “ngàn tỷ” trong 6 năm nhờ bài học quản trị từ triết lý bền vững

Chủ tịch Tập đoàn Bcons: Kiến tạo kỳ tích “ngàn tỷ” trong 6 năm nhờ bài học quản trị từ triết lý bền vững

Hành trình của Tập đoàn Bcons vươn mình từ con số khiêm tốn lên quy mô “ngàn tỷ” chỉ trong vòng 6 năm không chỉ là một kỳ tích kinh doanh, mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh của tư duy quản trị bền vững, nền tảng văn hóa doanh nghiệp vững chắc và tầm nhìn chiến lược mang đậm dấu ấn cá nhân của người đứng đầu – Tiến sĩ Lê Như Thạch, Chủ tịch Tập đoàn Bcons.
Khách hàng trúng thưởng  ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025

Khách hàng trúng thưởng ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025

Chương trình tri ân khách hàng “Yến sào Khánh Hòa Sanest Sanvinest - Niềm tự hào thương hiệu quốc gia 2025”, xe ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025 đã được trao thưởng đến ông Trương Chí Thành ngụ tại số 475 Hải Thượng Lãn Ông, khóm 6, Phường 6, Cà Mau.
Phân bón Cà Mau vào thị trường Úc được miễn kiểm tra tại cảng

Phân bón Cà Mau vào thị trường Úc được miễn kiểm tra tại cảng

Phân bón Cà Mau – doanh nghiệp Việt đầu tiên tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường quốc tế khi xuất khẩu thêm 30.000 tấn phân bón sang Úc trong tháng 7/2025.
Hợp lực CC1 - Dabaco: Thúc đẩy phát triển bất động sản, hạ tầng logistics và khu công nghiệp hiện đại

Hợp lực CC1 - Dabaco: Thúc đẩy phát triển bất động sản, hạ tầng logistics và khu công nghiệp hiện đại

Ngày 17/7, tại trụ sở Tập đoàn Dabaco Việt Nam, đã diễn ra Lễ ký kết Thỏa thuận Hợp tác Chiến lược giữa Tập đoàn Dabaco Việt Nam (DBC) và Tổng Công ty Xây dựng Số 1 – CTCP (CC1).
Doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng thu về hơn 30 nghìn tỷ đồng trong nửa đầu năm

Doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng thu về hơn 30 nghìn tỷ đồng trong nửa đầu năm

Bức tranh sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng đã phần nào hé lộ gam màu khởi sắc, thể hiện nỗ lực thích ứng và tinh thần linh hoạt cao trong bối cảnh ngành xây dựng đối mặt nhiều thách thức.
VN-Index thăng hoa, tài sản các tỷ phú Việt lập đỉnh mới

VN-Index thăng hoa, tài sản các tỷ phú Việt lập đỉnh mới

VN-Index leo lên đỉnh 3 năm và tiệm cận mức lịch sử 1.500 điểm đã khiến nhiều cổ phiếu thăng hoa, bước lên những vùng giá đáng mơ ước. Hiện tại, ông Phạm Nhật Vượng vẫn ở vị trí người giàu nhất sàn chứng khoán Việt, với khối tài sản kỷ lục 11,7 tỷ USD, cao hơn cả 4 người kế tiếp cộng lại.
Loạt cơ hội cho các doanh nghiệp năng lượng xanh chuyển giao công nghệ

Loạt cơ hội cho các doanh nghiệp năng lượng xanh chuyển giao công nghệ

Hàng loạt các kết nối công nghệ điện, giải pháp tiết kiệm năng lượng, thúc đẩy hợp tác, chuyển giao công nghệ và đầu tư cho chuyển đổi xanh quy tụ tại Vietnam ETE & Greenergy Expo 2025.
BIDV - Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam

BIDV - Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam

Vừa qua, BIDV đã được Tạp chí Global Banking & Finance Review trao tặng danh hiệu “Best Forex Bank Vietnam 2025” (Ngân hàng cung cấp dịch vụ ngoại hối tốt nhất Việt Nam năm 2025). Đây là sự khẳng định cho vị thế dẫn đầu của BIDV trong lĩnh vực ngoại hối tại thị trường Việt Nam.
Văn hóa doanh nghiệp: Nền tảng tinh thần kiến tạo sự khác biệt và tử tế tại Bcons

Văn hóa doanh nghiệp: Nền tảng tinh thần kiến tạo sự khác biệt và tử tế tại Bcons

Tiến sĩ Lê Như Thạch – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Bcons đã có những chia sẻ đầy tâm huyết về vai trò cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp trong hành trình phát triển của Bcons.
Cảnh báo kép với cổ phiếu NSG của Nhựa Sài Gòn

Cảnh báo kép với cổ phiếu NSG của Nhựa Sài Gòn

Cổ phiếu NSG của Công ty Cổ phần Nhựa Sài Gòn sẽ chính thức bị đưa vào diện cảnh báo kể từ ngày 14/7/2025, theo thông báo từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
Mảng xuất khẩu cá tra của Tập đoàn Sao Mai đứng trước vận hội mới

Mảng xuất khẩu cá tra của Tập đoàn Sao Mai đứng trước vận hội mới

Trong bối cảnh bất định về thuế đối ứng từ phía Mỹ, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam tin rằng, người tiêu dùng Mỹ vẫn không quay lưng với cá tra. Hiện tại, IDI - thành viên của Tập đoàn Sao Mai đang xây dựng nhà máy thứ ba nhằm tăng năng lực xuất khẩu đáng kể trước cánh cửa rộng mở vào thị trường Hoa Kỳ.
Điều gì khiến VIC tăng kịch trần phiên 10/7, đưa tài sản của ông Phạm Nhật Vượng lập mốc kỷ lục mới?

Điều gì khiến VIC tăng kịch trần phiên 10/7, đưa tài sản của ông Phạm Nhật Vượng lập mốc kỷ lục mới?

Tính từ đầu năm, thị giá VIC của Vingroup đã gấp 2,4 lần và nằm trong nhóm cổ phiếu tăng mạnh nhất sàn chứng khoán. Nhờ đó, tài sản của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng thiết lập mốc kỷ lục mới với 10,9 tỷ USD.
BIC lọt Top 50 công ty niêm yết tốt nhất do Forbes Việt Nam bình chọn

BIC lọt Top 50 công ty niêm yết tốt nhất do Forbes Việt Nam bình chọn

Tổng Công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) vừa được Forbes Việt Nam công bố là 1 trong 50 công ty niêm yết tốt nhất năm 2025; đồng thời là doanh nghiệp dẫn đầu về doanh thu và lợi nhuận trong nhóm ngành Bảo hiểm.
Ông Phạm Ngọc Vịnh giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways

Ông Phạm Ngọc Vịnh giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways

Hội đồng quản trị Bamboo Airways đã thống nhất bầu ông Phạm Ngọc Vịnh giữ vai trò Chủ tịch hãng bay nhiệm kỳ 2023-2028, thay thế ông Phan Đình Tuệ đã từ nhiệm trước đó.
Bosch Rexroth và IIC hợp lực kiến tạo nền tảng cho Nhà máy thông minh tại Việt Nam

Bosch Rexroth và IIC hợp lực kiến tạo nền tảng cho Nhà máy thông minh tại Việt Nam

Ngày 9/7/2025, Trong bối cảnh làn sóng chuyển đổi số và Công nghiệp 4.0 đang định hình lại ngành sản xuất toàn cầu, Bosch Rexroth Việt Nam đã phối hợp cùng Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Công nghiệp 4.0 (IIC) tổ chức hội thảo chuyên đề “ctrlX AUTOMATION & Kassow Robots – Nền tảng vững chắc cho Nhà máy thông minh” tại Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (EIU), tỉnh Bình Dương (cũ).