Thứ tư 30/07/2025 22:06
Hotline: 024.355.63.010
Doanh nghiệp - Doanh nhân

Vì sao doanh nghiệp nhà nước có tâm lý e ngại tăng trưởng cao?

Theo các chuyên gia, đội ngũ lãnh đạo DNNN hiện nay phần lớn vẫn mang nặng tư duy hành chính, thiếu khả năng quản trị hiện đại, và đặc biệt là thiếu tinh thần đổi mới sáng tạo.
Vì sao doanh nghiệp nhà nước có tâm lý e ngại tăng trưởng cao?

Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) được xem như những "cỗ máy chủ lực", có khả năng dẫn dắt thị trường và giữ vai trò quan trọng trong việc định hình các ngành mũi nhọn. Thế nhưng, một nghịch lý đang tồn tại là thay vì mạnh dạn bứt phá, nhiều DNNN lại duy trì tốc độ tăng trưởng dè dặt, thậm chí có tâm lý “né” tăng trưởng cao. Câu chuyện tưởng chừng vô lý này lại đang là thực tế đáng suy ngẫm, được các chuyên gia thẳng thắn mổ xẻ trong tọa đàm khoa học về phát triển doanh nghiệp nhà nước diễn ra tại TP.HCM ngày 3/6.

Tiến sĩ Trần Ngọc Anh (Đại học Indiana, Mỹ) cho biết một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là tâm lý sợ… thành tích. Nếu một doanh nghiệp nhà nước đạt tăng trưởng cao trong năm nay, lập tức họ sẽ bị kỳ vọng đạt được mức cao hơn vào năm sau. Chính áp lực này khiến không ít lãnh đạo doanh nghiệp chọn con đường “tăng đều đều”, an toàn, thay vì mạo hiểm bứt phá. Điều này không chỉ làm chậm lại quá trình phát triển của doanh nghiệp, mà còn kéo theo sự ì ạch trong toàn hệ thống kinh tế nhà nước.

Một nguyên nhân sâu xa khác là cơ chế “vai trò kép” của lãnh đạo DNNN. Họ vừa là doanh nhân, vừa là công chức hành chính hoặc có liên quan đến chính trị. Khi hai vai trò này xung đột, ưu tiên thường nghiêng về mục tiêu chính trị hoặc hành chính hơn là hiệu quả kinh doanh. Không hiếm trường hợp các tổng công ty nhà nước đầu tư dàn trải theo phong trào – từ bất động sản, tài chính đến những lĩnh vực ngoài chuyên môn – dẫn tới hiệu quả thấp, rủi ro cao. Đây không chỉ là câu chuyện về lựa chọn sai chiến lược, mà còn là minh chứng rõ ràng cho sự thiếu tách bạch giữa kinh doanh và quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, việc chậm đổi mới cũng là một điểm nghẽn lớn. Nhiều DNNN ngần ngại đầu tư công nghệ vì lo ngại chi phí ban đầu sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận. Một ví dụ cụ thể là các dự án hiện đại hóa dây chuyền sản xuất trong ngành cơ khí bị trì hoãn kéo dài vì sợ phải ghi nhận chi phí trước mắt. Cách nhìn thiển cận này khiến DNNN bỏ lỡ cơ hội tăng năng suất và sức cạnh tranh trong dài hạn. Không chỉ dừng ở công nghệ, việc triển khai các hệ thống quản trị hiện đại như ERP cũng gặp nhiều vướng mắc, không chỉ do hạn chế về hạ tầng mà còn bởi năng lực quản lý và điều hành còn yếu kém.

Điều này đặt ra vấn đề về chất lượng nhân sự – yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công của bất kỳ tổ chức nào. Theo các chuyên gia, đội ngũ lãnh đạo DNNN hiện nay phần lớn vẫn mang nặng tư duy hành chính, thiếu khả năng quản trị hiện đại, và đặc biệt là thiếu tinh thần đổi mới sáng tạo. Trong khi đó, khối doanh nghiệp tư nhân – dù quy mô nhỏ hơn – lại đang ngày càng khẳng định vị thế bằng sự năng động, quyết đoán và sẵn sàng chấp nhận rủi ro để vươn lên.

Phát biểu tại buổi hội thảo khoa học này, ông Phạm Bình An – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM – nhấn mạnh rằng để DNNN thực sự phát huy vai trò, trước hết phải xác định rõ mục tiêu tồn tại và định vị lại vai trò của khối này trong nền kinh tế thị trường. Không thể để DNNN tiếp tục “vừa đá bóng, vừa thổi còi” như hiện nay. Ông đề xuất TP.HCM nên là địa phương tiên phong trong việc thiết kế một mô hình cải cách DNNN toàn diện, bắt đầu bằng việc thành lập tổ chức chuyên trách, có nhiệm vụ rà soát tổng thể hoạt động, bao gồm cả cổ phần hóa, liên kết vùng và đánh giá hiệu quả.

Tiến sĩ Trần Ngọc Anh cũng đưa ra loạt đề xuất cụ thể nhằm "đại phẫu" khối DNNN: thiết lập hệ thống chỉ số đánh giá (KPIs) rõ ràng, minh bạch – bao gồm cả chỉ số tài chính và phi tài chính – để làm căn cứ đánh giá khách quan hiệu quả lãnh đạo. Việc phân loại DNNN theo mục tiêu – chiến lược hay cạnh tranh – sẽ giúp áp dụng mô hình quản trị phù hợp hơn, tránh tình trạng “cào bằng”. Đồng thời, cần tách bạch vai trò chủ sở hữu vốn nhà nước và vai trò quản lý hành chính; chuyên nghiệp hóa hội đồng quản trị và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong điều hành doanh nghiệp.

Một điểm mấu chốt khác là quá trình cổ phần hóa phải được thực hiện thực chất, không chỉ là thay tên đổi áo mà phải đi sâu vào thay đổi cách thức quản trị, loại bỏ các đặc quyền, đặc lợi không cần thiết để tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng với khu vực tư nhân. Chỉ khi DNNN vận hành theo đúng cơ chế thị trường, họ mới thực sự là động lực chứ không còn là lực cản.

Về dài hạn, muốn DNNN phát triển bền vững và trở thành bệ đỡ cho kinh tế tư nhân, điều tiên quyết là phải có cơ chế thu hút nhân tài, khuyến khích đổi mới sáng tạo và mạnh dạn đầu tư vào công nghệ. Điều mà khu vực tư nhân đang làm rất tốt, thì khu vực công cũng cần học hỏi và hành động quyết liệt hơn.

Rõ ràng, doanh nghiệp nhà nước không thiếu nguồn lực, mà đang bị trói buộc bởi cơ chế cũ kỹ và tư duy an toàn. Nếu không tháo gỡ kịp thời những "vòng kim cô" vô hình ấy, DNNN sẽ tiếp tục bị tụt lại phía sau, nhường lại sân chơi cho khối tư nhân – những người sẵn sàng thay đổi để dẫn dắt nền kinh tế bước vào kỷ nguyên mới.

Tin bài khác
Vận tải đường bộ tăng trưởng mạnh nhưng vẫn còn nhiều điểm nghẽn

Vận tải đường bộ tăng trưởng mạnh nhưng vẫn còn nhiều điểm nghẽn

Dù vận tải đường bộ tiếp tục ghi nhận tăng trưởng mạnh trong năm 2025, Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng ngành này vẫn đang tồn tại nhiều hạn chế về cơ cấu thị phần, năng lực doanh nghiệp và ứng dụng công nghệ.
Masan Consumer đẩy mạnh kênh bán lẻ nhỏ, lạc quan tăng trưởng nửa cuối năm 2025

Masan Consumer đẩy mạnh kênh bán lẻ nhỏ, lạc quan tăng trưởng nửa cuối năm 2025

Masan Consumer (MCH) – thành viên của Tập đoàn Masan vẫn giữ vững chiến lược phát triển, đồng thời linh hoạt chuyển hướng phân phối, tập trung vào độ phủ rộng hơn tới các cửa hàng bán lẻ nhỏ.
Bosch Rexroth khai trương văn phòng và showroom công nghệ mới

Bosch Rexroth khai trương văn phòng và showroom công nghệ mới

Ngày 28/7/2025 – Bosch Rexroth, công ty thành viên của Tập đoàn Bosch – chuyên về lĩnh vực Truyền động và Điều khiển, chính thức khai trương văn phòng và showroom công nghệ mới tại Tòa nhà Green Building, Quận 2, TP.HCM. Đây là bước đi chiến lược nhằm hiện thực hóa cam kết đồng hành cùng ngành công nghiệp Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số và phát triển sản xuất thông minh theo hướng công nghiệp 4.0.
Lý giải nguyên nhân lợi nhuận đường Quảng Ngãi giảm 23%

Lý giải nguyên nhân lợi nhuận đường Quảng Ngãi giảm 23%

Công ty CP Đường Quảng Ngãi (QNS/HoSE) vừa công bố báo cáo tài chính quý II/2025 với chỉ số tài chính tương phản: Doanh thu tăng nhẹ nhưng lợi nhuận giảm mạnh.
ThuDuc House đang lội ngược dòng?

ThuDuc House đang lội ngược dòng?

Sau khi có hội đồng quản trị mới, Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (HoSE: TDH) – ThuDuc House đã ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực hơn trong nửa đầu năm 2025.
Hứa Chí Cường: Người gieo mầm tri thức tài chính cho thế hệ trẻ Việt

Hứa Chí Cường: Người gieo mầm tri thức tài chính cho thế hệ trẻ Việt

Hứa Chí Cường, chuyên gia đầu tiên của Việt Nam đạt chứng chỉ CEWA-M, không chỉ được biết đến bởi trình độ phân tích kỹ thuật tầm quốc tế, mà còn bởi những nỗ lực không ngừng trong việc truyền cảm hứng và nâng cao nhận thức tài chính cho cộng đồng trẻ. Với anh, đầu tư không phải là một trò chơi may rủi, mà là hành trình dài hơi cần kiến thức bài bản, tư duy đúng đắn và lòng kiên định.
Ban Chấp hành Đảng bộ PV GAS tổ chức Hội nghị lần thứ hai, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Ban Chấp hành Đảng bộ PV GAS tổ chức Hội nghị lần thứ hai, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Ngày 25/7, Đảng bộ PV GAS tổ chức Hội nghị BCH lần thứ hai để đánh giá công tác 7 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 5 tháng cuối năm và quán triệt thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XI.
Tập đoàn Bcons và hành trình kiến tạo văn hóa doanh nghiệp từ nền tảng giá trị Việt

Tập đoàn Bcons và hành trình kiến tạo văn hóa doanh nghiệp từ nền tảng giá trị Việt

Khi văn hóa doanh nghiệp được cắm rễ từ chiều sâu bản sắc dân tộc, nó không chỉ trở thành sức mạnh nội sinh của doanh nghiệp mà còn là mắt xích quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia. Với triết lý “khác biệt” và “tử tế”, Tập đoàn Bcons đang góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng con người và nền văn hóa Việt Nam toàn diện, đúng như tầm nhìn của Đảng về phát huy “sức mạnh mềm” từ tinh hoa văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập.
Phân khu triển lãm “Khởi nghiệp Kiến quốc”: Nơi doanh nghiệp thể hiện bộ mặt đẹp nhất

Phân khu triển lãm “Khởi nghiệp Kiến quốc”: Nơi doanh nghiệp thể hiện bộ mặt đẹp nhất

Phân khu “Khởi nghiệp Kiến quốc” tại Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh 2/9 sẽ là nơi doanh nghiệp thể hiện bộ mặt đẹp nhất.
Honda Việt Nam đề xuất mở rộng đầu tư và sản xuất xe điện tại Phú Thọ

Honda Việt Nam đề xuất mở rộng đầu tư và sản xuất xe điện tại Phú Thọ

Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Phú Thọ sáng 22/7, Tổng Giám đốc Công ty Honda Việt Nam đề xuất nhiều định hướng chiến lược phát triển xe điện, đồng thời mong muốn nhận được sự đồng hành, hỗ trợ từ chính quyền tỉnh trong quá trình chuyển đổi xanh.
Công ty Môi trường đô thị Hải Phòng tổng lực ứng phó bão số 3: Chủ động từ trước – quyết liệt trong bão – khẩn trương sau bão

Công ty Môi trường đô thị Hải Phòng tổng lực ứng phó bão số 3: Chủ động từ trước – quyết liệt trong bão – khẩn trương sau bão

Thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Hải Phòng và Sở Nông nghiệp và Môi trường, Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hải Phòng đã triển khai toàn diện các phương án ứng phó với bão số 3 (bão Wipha) ngay từ trước khi bão đổ bộ. Là đơn vị nòng cốt trong công tác đảm bảo vệ sinh môi trường đô thị, công ty đã huy động tối đa nhân lực, phương tiện, chủ động phòng chống thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”, sẵn sàng xử lý tình huống khẩn cấp nhằm giảm thiểu thiệt hại và đảm bảo an toàn môi trường sống cho người dân thành phố.
Chủ động ứng phó với bão số 3: Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng kích hoạt chế độ ứng trực cao nhất

Chủ động ứng phó với bão số 3: Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng kích hoạt chế độ ứng trực cao nhất

Trước những diễn biến mới và phức tạp của bão số 3 – Wipha, các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân không chủ quan, đồng thời yêu cầu các đơn vị liên quan triển khai nghiêm túc các phương án ứng phó. Trong đó, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng và các đơn vị trực thuộc đang khẩn trương hành động để đảm bảo an toàn cho người dân và tài sản trước, trong và sau bão Wipha.
Chủ tịch Tập đoàn Bcons: Kiến tạo kỳ tích “ngàn tỷ” trong 6 năm nhờ bài học quản trị từ triết lý bền vững

Chủ tịch Tập đoàn Bcons: Kiến tạo kỳ tích “ngàn tỷ” trong 6 năm nhờ bài học quản trị từ triết lý bền vững

Hành trình của Tập đoàn Bcons vươn mình từ con số khiêm tốn lên quy mô “ngàn tỷ” chỉ trong vòng 6 năm không chỉ là một kỳ tích kinh doanh, mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh của tư duy quản trị bền vững, nền tảng văn hóa doanh nghiệp vững chắc và tầm nhìn chiến lược mang đậm dấu ấn cá nhân của người đứng đầu – Tiến sĩ Lê Như Thạch, Chủ tịch Tập đoàn Bcons.
Khách hàng trúng thưởng  ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025

Khách hàng trúng thưởng ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025

Chương trình tri ân khách hàng “Yến sào Khánh Hòa Sanest Sanvinest - Niềm tự hào thương hiệu quốc gia 2025”, xe ô tô Kia New Sonet 1.5L Deluxe 2025 đã được trao thưởng đến ông Trương Chí Thành ngụ tại số 475 Hải Thượng Lãn Ông, khóm 6, Phường 6, Cà Mau.
Phân bón Cà Mau vào thị trường Úc được miễn kiểm tra tại cảng

Phân bón Cà Mau vào thị trường Úc được miễn kiểm tra tại cảng

Phân bón Cà Mau – doanh nghiệp Việt đầu tiên tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ trên thị trường quốc tế khi xuất khẩu thêm 30.000 tấn phân bón sang Úc trong tháng 7/2025.