Cơ chế Đối tác Thanh toán Trung tâm (CCP) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tính an toàn và hiệu quả cho thị trường chứng khoán. Với chức năng trở thành người mua của tất cả các người bán và người bán của tất cả các người mua, CCP đảm bảo thanh toán ngay cả khi một bên trong giao dịch gốc không thực hiện được nghĩa vụ của mình. Cơ chế này hoạt động thông qua thế vị, theo đó hợp đồng gốc giữa người mua và người bán được thay thế bằng hai hợp đồng mới: một giữa người mua và CCP, một giữa người bán và CCP.
Nhằm triển khai cơ chế CCP, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang thực hiện một số công việc quan trọng, bao gồm thành lập công ty con của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC), hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và các thành viên, đồng thời cho phép ngân hàng thương mại trở thành thành viên bù trừ. Lộ trình thực hiện dự kiến đến năm 2026, đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.
 |
| Chuẩn bị triển khai cơ chế CCP - Đối tác thanh toán trung tâm |
Song song với quá trình triển khai CCP, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã thành lập nhóm đối thoại chính sách vào tháng 3/2025. Nhóm này bao gồm đại diện từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các chuyên gia, quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư quốc tế, công ty chứng khoán và ngân hàng liên kết, nhằm trao đổi, cập nhật những khó khăn vướng mắc của nhà đầu tư nước ngoài và tìm ra giải pháp phù hợp. Bên cạnh đó, thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài cũng được rà soát, sửa đổi nhằm đơn giản hóa và rút ngắn thời gian thực hiện. Trong tháng 3/2025, Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để điều chỉnh các quy định liên quan.
Một trong những cải tiến quan trọng khác là việc triển khai tài khoản giao dịch tổng (Omnibus Trading Account - OTA), cho phép công ty quản lý quỹ thực hiện giao dịch mua bán chứng khoán đồng thời cho tất cả các quỹ mà họ quản lý, thay vì đặt lệnh riêng lẻ cho từng quỹ. Điều này giúp đơn giản hóa quy trình giao dịch và đảm bảo khớp lệnh với cùng một mức giá. Hiện nay, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang nghiên cứu triển khai OTA trước tiên cho các quỹ đầu tư nước ngoài, với mục tiêu xem xét sửa đổi Thông tư 120/2020/TT-BTC trước tháng 8/2025 để bổ sung các quy định về tài khoản tổng, cũng như quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng vào danh mục của từng quỹ.
Trong thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp lý, nhằm từng bước đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi. Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tổ chức nhiều cuộc làm việc, đối thoại với các tổ chức tài chính và xếp hạng quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), MSCI, FTSE Russell, Hiệp hội Lưu ký Toàn cầu (AGC) và Hiệp hội Các Thị trường Tài chính và Ngành Chứng khoán Châu Á (ASIFMA), qua đó nhận được đánh giá tích cực về các nỗ lực cải cách của Việt Nam.
Ngoài những nội dung trên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ quan trọng trong năm 2025, bao gồm thực hiện Thông tư số 68/2024/TT-BTC, triển khai hệ thống giao tiếp điện tử giữa công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký (STP), cũng như hoàn thiện lộ trình triển khai hệ thống KRX, công bố công khai các tính năng cải tiến, khác biệt và ưu việt nhằm nâng cao chất lượng thị trường chứng khoán.
