TS. Nguyễn Văn Thân: Ngành Ngân hàng đã ‘đánh’ trúng vào những điểm nghẽn khó khăn của doanh nghiệp

Doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp liên tiếp khó khăn

Tại Hội thảo “Tăng khả năng hấp thu vốn cho doanh nghiệp”, TS. Nguyễn Văn Thân – Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam, đại biểu Quốc hội cho hay: Tính chung 6 tháng đầu năm 2023, cả nước có 113,6 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước. Mặt khác, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn trong 6 tháng qua đã lên tới 100.000 doanh nghiệp, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước.

Điều này cho thấy, mặc dù số lượng doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động nhiều hơn không đáng kể so với số lượng doanh nghiệp rời khỏi thị trường nhưng xu hướng phát triển của doanh nghiệp đang đảo chiều mạnh so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo khảo sát cuối tháng 6 của Tổng cục thống kê, từ 18,528,9% doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu, sản xuất, chế biến chế tạo đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh quý II tốt hơn quý I; 36,243,2% đánh giá tình hình ổn định, 27,4 - 36,2% đánh giá tình hình sụt giảm.

Ông Thân cũng cho rằng, những thống kê trên thể hiện rõ sự khó khăn đang bủa vây các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa do tiêu thụ trong nước và đơn hàng xuất khẩu đều giảm mạnh. 

Doanh nghiệp nhỏ và vừa khó tiếp cận vốn vay

Theo thống kê, có tới 25% hội viên của Hiệp hội DNNVV Việt Nam đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay tín dụng do tiêu chí cho vay còn khắt khe và tình trạng gây khó dễ của các cán bộ ngân hàng vẫn còn tồn tại.

Bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp xuất khẩu cũng đề nghị giảm lãi suất vay đối với đồng USD để tăng tính cạnh tranh quốc tế nhằm trụ vững doanh nghiệp trước khi thị trường có dấu hiệu phục hồi vào quý III/2023.

Gần đây nhất, Thường trực Chính phủ đã có buổi làm việc với ngành Ngân hàng và Hiệp hội DNNVV để nâng cao khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp để đề xuất các giải pháp trước mắt cũng như lâu dài.

Ngân hàng nhà nước tích cực hỗ trợ DNNVV

Thời gian qua, NHNN không chỉ làm tốt nhiệm vụ giữ vững được sự ổn định tỷ giá, giá trị đồng tiền, kiểm soát lạm phát và đảm bảo kinh tế vĩ mô, mà còn triển khai tốt nhiệm vụ rất quan trọng là giảm lãi suất điều hành tới 4 lần với mức giảm từ 0,5%/năm - 2%/năm, từ đó tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tiếp cận chi phí vốn hợp lý. 

Từ khi đại dịch Covid 19 xuất hiện đến nay, ngành Ngân hàng với Hiệp hội DNNVV đã phối hợp với nhau rất chặt chẽ và tích cực trong việc hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Sự hỗ trợ tích cực thể hiện ở chỗ: Hiệp hội đã tham mưu và đề xuất với ngành Ngân hàng đưa ra rất nhiều chính sách, thông tư, văn bản rất cụ thể để hỗ trợ DNNVV như hoãn, giãn nợ, khoanh nợ xấu, giảm lãi suất; đồng thời đề xuất phối hợp với Bộ Tài chính triển khai các chương trình hỗ trợ miễn giảm các loại thuế, phí, lệ phí.

Nói cách khác, các chính sách của ngành Ngân hàng đã đánh đúng và trúng vào những điểm nghẽn khó khăn của doanh nghiệp, sát sườn nhất đó là việc hỗ trợ nguồn vốn đối với doanh nghiệp. Trong số hơn 6 triệu tỷ đồng cho vay toàn nền kinh tế, dư nợ cho vay DNNVV đạt khoảng 2,3 triệu tỷ đồng; dư nợ tín dụng năm sau cao hơn năm trước. 

Do đó, ông Thân một lần nữa khẳng định về mức độ quan tâm, hỗ trợ đối với DNNVV của ngành Ngân hàng là rất lớn.

Giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DNNVV

Hiện tại, vẫn còn khá nhiều doanh nghiệp không vay được vốn tín dụng. Ngoài những các tác động khách quan từ thị trường, các chính sách của Nhà nước vẫn chưa phát huy được tính đồng bộ, bản thân các doanh nghiệp cũng chưa chứng minh được năng lực hoàn vốn cũng như năng lực quản lý, kế hoạch sản xuất kinh doanh và minh bạch tài chính…

Do vậy, để tăng khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, chính sách giảm lãi suất chỉ là một trong các giải pháp cần được tiếp tục triển khai.  

Về chiến lược lâu dài, Hiệp hội DNNVV Việt Nam nhận thấy: Nhà nước, đặc biệt là Chính phủ cần hỗ trợ, nâng tầm DNNVV thông qua nhiều giải pháp như: sớm sửa đổi Luật hỗ trợ DNNVV theo hướng từng bước chuyển hướng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp từ chiều rộng, dàn trải sang chiều sâu, tạo điều kiện cho doanh nghiệp cơ cấu lại năng lực sản xuất nhằm phát triển ổn định, lâu dài, trong đó có việc hỗ trợ các DNNVV tham gia vào 30% các dự án đầu tư công; Tập trung thực thi có hiệu quả nhóm giải pháp hỗ trợ DNNVV phát triển bền vững, phát triển chuỗi giá trị; Cải tổ các Quỹ Bảo lãnh tín dụng và tăng cường vai trò của các cơ quan quản lý địa phương trong việc hỗ trợ đánh giá, xác nhận tín nhiệm của doanh nghiệp để bảo lãnh cho vay…

Với đồng bộ các giải pháp nêu trên, DNNVV chắc chắn sẽ hấp thụ được vốn tốt hơn và hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ ngày càng phát triển hơn.

Về phía doanh nghiệp, Hiệp hội cho rằng, các doanh nghiệp cần phải nâng tầm trình độ về quản lý, kế hoạch sản xuất kinh doanh và minh bạch tài chính… Khi các ngân hàng yên tâm về sức khoẻ của doanh nghiệp thì chắc chắn các ngân hàng sẽ không từ chối cho vay. Do vậy, đứng ở cả góc độ của ngân hàng và doanh nghiệp, có thể nói vấn đề cho vay hiện nay không thể bằng ý chí của một bên mà hai bên cùng phải lắng nghe, đứng ở vị trí của nhau và cùng nghiên cứu, giải quyết các khó khăn, vướng mắc để tìm ra hướng đi chung. Đây là điểm mấu chốt để người cho vay và người đi vay xích lại gần nhau hơn.

Trước mắt, Hiệp hội DNNVV và NHNN cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Thủ tướng và Chính phủ sẽ sớm tham mưu giải pháp tháo gỡ khó khăn ngắn hạn cho doanh nghiệp, chẳng hạn như: những điều kiện cho vay, liệu thời điểm này có hạ thấp được không? Nếu các ngân hàng không thể hạ tiêu chuẩn do vướng quy định pháp luật hay tiêu chuẩn Basel quốc tế, cần phải có giải pháp để tăng cường bảo lãnh tín chấp, nâng cao năng lực doanh nghiệp.

Ngoài ra, chính sách tài khoá cần phải có quy định rất rõ ràng, mạch lạc. Việc thanh tra, kiểm tra theo yêu cầu của hoạt động “hậu kiểm” vẫn có thiên hướng nhằm phát hiện vi phạm để xử lý hơn là hỗ trợ, giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật tốt hơn. Do vậy, để DNNVV tiếp cận được các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước một cách dễ dàng, thuận lợi hơn thì chính sách thuế, chính sách ưu đãi phải rõ ràng, nhất quán.

Nhân Hà Phan (ghi)