 |
| Tòa án Mỹ kết luận Google vi phạm luật chống độc quyền |
Tòa án liên bang Mỹ vừa ra phán quyết buộc Google phải chịu trách nhiệm vì hành vi lạm dụng quyền lực độc quyền trong lĩnh vực quảng cáo kỹ thuật số – một bước đi pháp lý cứng rắn hiếm hoi nhằm vào đế chế công nghệ này.
Cụ thể, ngày 17/4, Thẩm phán Leonie Brinkema thuộc Tòa án quận phía Đông bang Virginia tuyên bố Google đã “cố tình sáp nhập và duy trì quyền lực độc quyền” trên hai thị trường trọng yếu: máy chủ quảng cáo dành cho nhà xuất bản và sàn giao dịch quảng cáo kết nối giữa bên mua và bên bán không gian quảng cáo kỹ thuật số. Đây là hai nền tảng cốt lõi giúp các hãng truyền thông, tổ chức báo chí và nhà sáng tạo nội dung trực tuyến kiếm tiền từ quảng cáo.
Theo bản án dài 115 trang, Google bị cáo buộc gắn kết chặt chẽ hai nền tảng nói trên bằng cách tích hợp công nghệ và áp đặt các điều khoản hợp đồng nhằm hạn chế lựa chọn của khách hàng, đồng thời triệt tiêu cơ hội cạnh tranh của các đối thủ. Thẩm phán Brinkema nhận định các hành vi này “gây tổn hại nghiêm trọng đến khách hàng là các nhà xuất bản, làm suy yếu môi trường cạnh tranh và ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng trong không gian mạng mở”.
Bà nhấn mạnh rằng Google không chỉ làm méo mó thị trường quảng cáo, mà còn khiến quá trình tiếp cận thông tin của người dùng trở nên lệch lạc. Mặc dù tòa án bác bỏ một phần cáo buộc liên quan đến mạng quảng cáo phục vụ bên mua, phần còn lại của phán quyết đủ để đưa Google đối mặt nguy cơ bị buộc thực hiện các biện pháp khắc phục mạnh tay, như thoái vốn hoặc bán toàn bộ mảng quảng cáo kỹ thuật số – ước tính trị giá khoảng 31 tỷ USD.
Đây là lần thứ hai trong vòng chưa đầy một năm Google bị tòa án Mỹ kết luận vi phạm luật chống độc quyền. Trước đó vào tháng 8/2024, tòa án quận ở Washington DC cũng đưa ra phán quyết tương tự liên quan đến công cụ tìm kiếm của hãng. Trong vụ việc đó, Google có thể sẽ đối mặt với yêu cầu bán trình duyệt Chrome và thực hiện các biện pháp chấm dứt sự thống trị trên thị trường tìm kiếm trực tuyến.
Google hiện đang kháng cáo cả hai vụ kiện. “Chúng tôi đã thắng một phần vụ việc và sẽ kháng cáo phần còn lại”, bà Lee-Anne Mulholland – Phó Chủ tịch phụ trách pháp lý của Google – tuyên bố. Bà cho rằng các nhà xuất bản vẫn có nhiều lựa chọn trên thị trường, nhưng “họ chọn Google vì công nghệ của chúng tôi đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm chi phí”. Google cũng lập luận rằng các công cụ họ cung cấp không gây hại đến đối thủ và thương vụ mua lại DoubleClick – nền tảng quảng cáo nổi tiếng – không vi phạm luật cạnh tranh.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng các lập luận này sẽ khó giúp Google thoát khỏi làn sóng siết chặt chống độc quyền đang gia tăng ở Mỹ. Giáo sư William Kovacic (Đại học George Washington) nhận định: “Biện pháp khắc phục phải tương xứng với hành vi vi phạm – Google có thể buộc phải thoái vốn một phần hoặc toàn bộ mảng quảng cáo để khôi phục cạnh tranh”.
Phán quyết của tòa án được xem là chiến thắng lớn cho Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) và hàng loạt bang đã đồng loạt kiện Google từ đầu năm 2023. Giám đốc tổ chức Tech Oversight Project - bà Sacha Haworth đánh giá đây là “chiến thắng rõ ràng cho người tiêu dùng Mỹ”.
Bà nói thêm: “Trong nhiều năm, Google nắm quyền lực không bị kiểm soát trong thị trường quảng cáo kỹ thuật số, bóp nghẹt ngành truyền thông và đánh thuế trung gian lên gần như mọi hoạt động mua sắm trực tuyến”.
Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren cũng gọi đây là “bước tiến lớn trong cuộc chiến chia tách Big Tech” – phản ánh xu hướng ngày càng cứng rắn của chính phủ Mỹ trong việc kiểm soát sức mạnh của các tập đoàn công nghệ lớn.
Ông Michael Ashley Schulman, Giám đốc đầu tư tại Running Point Capital, cho rằng phán quyết không chỉ là bước ngoặt đối với Google mà còn có thể tạo tiền lệ cho các vụ kiện tương lai liên quan đến các “ông lớn” như Amazon hay Meta – những công ty cũng đang vận hành các hệ sinh thái công nghệ tích hợp tương tự.
Phiên xử tiếp theo để xác định biện pháp khắc phục sẽ diễn ra trong thời gian tới, dù mốc thời gian cụ thể chưa được ấn định. Dự kiến, quá trình pháp lý này có thể kéo dài đến cuối năm nay hoặc đầu năm 2026.
