Thứ sáu 10/10/2025 11:57
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ

12/10/2020 00:00
Ngành công nghiệp hỗ trợ đang có những cơ hội mới khi luồng vốn cũng như đơn hàng từ các nước có xu hướng chảy vào Việt Nam. Tuy nhiên, trước khi nói đến cơ hội, doanh nghiệp trong lĩnh vực này phải vượt qua nhiều thách thức.
Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ
Công nghiệp hỗ trợ cần có những lực đẩy mới. Ảnh minh họa

Băn khoăn năng lực cạnh tranh

Những tháng gần đây, CNC Tech, công ty chuyên sản xuất khuôn mẫu chính xác có nhà máy tại Bình Dương và Vĩnh Phúc, liên tục phải chạy hết công suất do đơn hàng tăng đột biến. Ông Nguyễn Văn Hùng, Tổng giám đốc CNC Tech, cho biết trước kia khách hàng của công ty chủ yếu là các công ty Nhật Bản, giờ đây đơn hàng tăng mạnh từ các thị trường mới như Mỹ, châu Âu. Sự dịch chuyển đơn hàng này, theo ông Hùng, là do tác động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, Việt Nam được cho là một trong những nước sẽ tiếp nhận dòng vốn dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam, cũng như những đơn hàng gia công từ quốc gia này. Đây có thể là cơ hội để ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển.

Là giám đốc doanh nghiệp có hơn 34 năm hoạt động trong lĩnh vực liên quan tới kết nối thương mại, ông Vũ Trọng Tài, Tổng giám đốc Công ty Reed Tradex Việt Nam, cảm nhận rõ sự phát triển và nhu cầu nhập khẩu máy móc của các doanh nghiệp nội địa tại Việt Nam đang rất lớn.

“Triển lãm được coi như phong vũ biểu để đo nhiệt độ thị trường cũng như để thăm dò nhu cầu đối với từng loại sản phẩm”, ông Tài nói. “Hơn 11.000 người đã đến triển lãm công nghiệp hỗ trợ chúng tôi vừa tổ chức năm nay, tăng 40% so với sự kiện năm ngoái”.

Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam gần như bắt đầu từ con số 0 vào những năm 1990, tới nay ngành này đã có những bước tiến. Nhiều công ty đã thâm nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu và liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Ông Choi Joo Ho, Tổng giám đốc Samsung Việt Nam, cho hay dự kiến cuối năm nay số doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp 1 của Samsung sẽ tăng lên 42, từ 35 doanh nghiệp năm 2018. “Chúng tôi kỳ vọng vào cuối năm 2020 sẽ có 50 doanh nghiệp Việt Nam làm nhà cung ứng cấp 1”, ông Choi Joo Ho nói. “Thời kỳ đầu khi Samsung mới tới Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu cung cấp bao bì, in ấn. Giờ đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào nhiều lĩnh vực khác trong chuỗi cung ứng, ví dụ như tự động hóa thiết bị”.

Dù đã đi được một chặng đường đáng kể so với chính mình, ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn ở giai đoạn “rất sơ khai”, nhất là khi so sánh với Thái Lan, theo lãnh đạo Reed Tradex Việt Nam. Tỷ lệ nội địa hóa của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan hiện nay đã đạt khoảng 60-70% so với tỷ lệ chỉ 7-10% của Việt Nam. Các doanh nghiệp quốc gia này gần như có thể cung cấp tất cả linh kiện phục vụ các ngành công nghiệp khác nhau.

Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp so với các nước trong khu vực. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho thấy, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn chưa thể kết nối được với khu vực FDI. Việt Nam chủ yếu tham gia vào công đoạn lắp ráp cuối cùng, đòi hỏi nhiều lao động. Nhiều mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao nhưng hàm lượng nhập khẩu cũng cao, giá trị gia tăng thấp. Do đó con số đóng góp ròng vào nền kinh tế của các công ty FDI không cao so với tổng số lượng vốn FDI đổ vào nền kinh tế. Bảng xếp hạng của Việt Nam về chất lượng các nhà cung cấp địa phương trong Chỉ số cạnh tranh toàn cầu cho thấy Việt Nam xếp thứ 109 trong số 138 nền kinh tế, đứng sau Philippines (74), Thái Lan (77) và Malaysia (22), trích báo cáo của Ngân hàng Thế giới.

Ông Michael Greene, Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam, đơn vị đang phối hợp cùng các cơ quan Việt Nam thực hiện một chương trình nhằm tăng sự kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu, cho rằng ngành công nghiệp hỗ trợ đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa của Việt Nam và là một bước đệm thúc đẩy kinh tế bền vững và có tính cạnh tranh cao. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, hiện nay có khoảng 1.800 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên khắp cả nước nhưng chỉ có 300 doanh nghiệp đang tham gia vào chuỗi cung ứng trong lĩnh vực công nghiệp sản xuất giá trị gia tăng cao.

“Đây là tỷ lệ tham gia thấp so với các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực”, ông Michael Greene nói. “Việt Nam chưa sản xuất và chế tạo đủ đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và các công ty hàng đầu trong chuỗi cung ứng”.

Cách nào tận dụng dòng vốn đang dịch chuyển?

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), cho rằng thương chiến đã làm thay đổi sự dịch chuyển luồng vốn và hàng hóa. Trong bối cảnh đó, công nghiệp hỗ trợ có thể nắm bắt được sự dịch chuyển này hay không phụ thuộc vào hiệu quả tận dụng nguồn vốn này.

Theo số liệu Tổng cục Thống kê, trong chín tháng đầu năm 2019, dù tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm giảm gần 20% nhưng tổng vốn thực hiện chín tháng ước tính đạt 14,2 tỉ đô la Mỹ, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Hơn nữa, nguồn vốn đang chảy vào qua hình thức mua cổ phần với tổng giá trị góp vốn là 10,4 tỉ đô la Mỹ, tăng tới 82,3% so với cùng kỳ năm 2018.

“Dòng vốn tăng mạnh thông qua mua cổ phần”, ông Cường nói. “Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp trong nước làm thế nào tận dụng được dòng vốn mới để phát triển công nghiệp hỗ trợ?”.

Để tận dụng được nguồn vốn này, trước tiên các doanh nghiệp cần khắc phục được những điểm yếu hiện nay của mình. Theo ông Michael Greene, năng lực sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp, ít áp dụng công nghệ, hạn chế về nguồn nhân lực (cả lao động có tay nghề lẫn quản lý có chuyên môn), kinh nghiệm hạn chế khi hợp tác với các công ty lớn, hiểu biết hạn chế về những yêu cầu của chuỗi cung ứng và chưa tiếp cận nguồn vốn đầy đủ.

Nghiên cứu của USAID cho thấy, chìa khóa để các SME Việt Nam có thể tạo ra liên kết kinh doanh với những công ty lớn chính là hiểu rõ các yêu cầu của bên mua và chủ động nắm bắt cơ hội. Yêu cầu của bên mua khá đa dạng, các SME của Việt Nam phải hiểu rõ không chỉ xu hướng toàn cầu mà còn cả yêu cầu cụ thể của bên mua như chất lượng, số lượng, giá thành, tiêu chuẩn, trao đổi dữ liệu, dịch vụ khách hàng, các vấn đề về môi trường, sức khỏe và an toàn, các tiêu chuẩn về lao động và ngôn ngữ.

Ông Nguyễn Minh Cường, cho rằng, ba nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp khó có khả năng tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu là năng lực cạnh tranh thấp, khó tiếp cận nguồn tài chính và tiếp cận thị trường. Hơn nữa, việc thiết lập chuỗi phân phối hạn chế cũng là nguyên nhân quan trọng khiến doanh nghiệp nội khó có khả năng vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp nước ngoài. Ngay cả khi Việt Nam có thể tự sản xuất được một chiếc điện thoại cực kỳ hiện đại cũng khó có thể bán được hàng vì không có chuỗi phân phối.

“Do đó, chiếm lĩnh thị trường trong nước là vấn đề sống còn, đặc biệt khi Việt Nam có thị trường nội địa khổng lồ, với gần 100 triệu dân và tầng lớp trung lưu đang tăng rất nhanh”, ông Cường nói. “Tới nay, các nước mới nổi và ngay cả Trung Quốc phát triển được đều phải nhờ thị trường nội địa. Đây là lý do họ bảo vệ thị trường của họ rất mạnh”.

Chuyên gia ADB cho rằng, với nền kinh tế có độ mở như Việt Nam, doanh nghiệp nội ít được bảo vệ và cạnh tranh càng khốc liệt với doanh nghiệp nước ngoài, nếu bỏ rơi thị trường nội địa sẽ khó có cơ hội cho không chỉ ngành công nghiệp hỗ trợ mà nhiều ngành khác phát triển.

Vũ Dung

Tin bài khác
Công nghệ truy xuất nguồn gốc: “Tấm hộ chiếu số” giúp hàng Việt chinh phục thế giới

Công nghệ truy xuất nguồn gốc: “Tấm hộ chiếu số” giúp hàng Việt chinh phục thế giới

Trong bối cảnh thị trường Việt Nam vẫn phải đối mặt với vấn nạn hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng và hàng giả mạo xuất xứ, việc minh bạch nguồn gốc hàng hóa đang trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm bảo vệ người tiêu dùng, nâng tầm hàng Việt và củng cố niềm tin thị trường trong kỷ nguyên số hóa.
Hà Nội phát động tham gia TECHFEST 2025 và Cuộc thi “Data for life”

Hà Nội phát động tham gia TECHFEST 2025 và Cuộc thi “Data for life”

Hai cuộc thi năm nay đều gắn liền với các chủ đề thời sự như chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và khai thác hiệu quả dữ liệu, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.
Đặc khu Phú Quốc ra mắt cơ sở cấp cứu ngoại viện

Đặc khu Phú Quốc ra mắt cơ sở cấp cứu ngoại viện

Phú Quốc, tỉnh An Giang, là một trong 06 đơn vị đầu tiên trên cả nước thí điểm mô hình cấp cứu ngoại viện, do Sở Y tế An Giang chủ trì, phối hợp cùng hệ thống y tế Vinmec và các cơ sở y tế tại đặc khu.
Techfest Nghệ An 2025: Bệ phóng cho startup tiềm năng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kết nối đầu tư

Techfest Nghệ An 2025: Bệ phóng cho startup tiềm năng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kết nối đầu tư

Ngày 9/10/2025, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nghệ An phối hợp với Trường Đại học Nghệ An tổ chức Lễ khai mạc Ngày hội Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An mở rộng - Techfest Nghệ An Open 2025.
Sun PhuQuoc Airways: Bán vé đợt đầu ưu tiên kết nối các trung tâm du lịch và kinh tế lớn

Sun PhuQuoc Airways: Bán vé đợt đầu ưu tiên kết nối các trung tâm du lịch và kinh tế lớn

Trong đợt mở bán đầu tiên, Sun PhuQuoc Airways sẽ tập trung khai thác các chuyến bay thương mại từ ngày 01/11/2025 đến 28/3/2026, với mạng bay bao phủ các trung tâm du lịch - kinh tế quan trọng của cả nước.
MyStorage nhận vốn đầu tư hàng triệu USD từ quỹ quốc tế

MyStorage nhận vốn đầu tư hàng triệu USD từ quỹ quốc tế

MyStorage – đơn vị tiên phong cung cấp dịch vụ kho tự quản tại Việt Nam vừa nhận khoản đầu tư chiến lược trị giá hàng triệu USD từ quỹ đầu tư quốc tế Emerging Markets Investment Advisers (EMIA), có trụ sở tại Singapore. Thương vụ diễn ra sau khi startup này gây chú ý trên sóng truyền hình Shark Tank Việt Nam.
Giải mã đế chế ngàn tỷ của phù thủy Phó Đức Nam

Giải mã đế chế ngàn tỷ của phù thủy Phó Đức Nam

Giữa làn sóng tranh luận xoay quanh Nữ hoàng thao túng tâm lý Hoàng Hường và cơn bão Matmo thổi bay Shark Bình khỏi vùng an toàn chưa biết ngày trở lại thì cái tên Phó Đức Nam, tức Mr. Pips, bất ngờ được nổi lại với công bố danh mục tài sản trải dài từ Singapore, Úc, Dubai đến Campuchia, Thổ Nhĩ Kỳ... Các báo cáo điều tra phơi bày một mạng lưới tinh vi che chắn dòng tiền xuyên biên giới, nhưng tất cả chỉ mới là phần nổi của tảng băng.
Nông sản Việt trước "ngưỡng cửa xanh": Từ tăng trưởng xuất khẩu đến giá trị bền vững

Nông sản Việt trước "ngưỡng cửa xanh": Từ tăng trưởng xuất khẩu đến giá trị bền vững

Nông sản Việt Nam tăng trưởng mạnh, hướng tới “hộ chiếu xanh” nhờ hội nhập FTA, đầu tư bền vững và chuyển đổi sang nông nghiệp phát thải thấp.
Rau quả Việt Nam hướng tới thị trường tỷ USD: Tăng tốc đàm phán, mở rộng xuất khẩu chính ngạch

Rau quả Việt Nam hướng tới thị trường tỷ USD: Tăng tốc đàm phán, mở rộng xuất khẩu chính ngạch

Việt Nam đang đẩy mạnh đàm phán mở cửa thị trường Trung Quốc cho các loại trái cây, đặc biệt là bưởi và bơ, nhằm tạo động lực mới giúp xuất khẩu rau quả tăng trưởng mạnh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao giá trị.
Xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam bứt phá nhờ đầu tư chế biến sâu

Xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam bứt phá nhờ đầu tư chế biến sâu

Nửa đầu tháng 9/2025, Việt Nam xuất khẩu hơn 10.500 tấn hồ tiêu, thu về 69,3 triệu USD. Dù sản lượng giảm, kim ngạch vẫn tăng gần 28% nhờ giá tiêu lập đỉnh trong nhiều năm qua. Đây được xem là thời điểm vàng để ngành hồ tiêu chuyển hướng sang chế biến sâu, nâng cao giá trị và phát triển bền vững.
Chủ tịch CMC Nguyễn Trung Chính: Việt Nam phải làm chủ công nghệ, thoát tư duy gia công

Chủ tịch CMC Nguyễn Trung Chính: Việt Nam phải làm chủ công nghệ, thoát tư duy gia công

Theo ông Nguyễn Trung Chính, doanh nghiệp Việt cần vượt qua tư duy gia công, tập trung làm chủ công nghệ, xây dựng thương hiệu để bứt phá và tạo giá trị gia tăng cao, khẳng định vị thế trí tuệ quốc gia.
Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia 2025: Hướng đến tăng trưởng xanh và chuyển đổi số

Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia 2025: Hướng đến tăng trưởng xanh và chuyển đổi số

TECHFEST Việt Nam – sự kiện thường niên lớn nhất về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo – chính thức khởi động cuộc thi “Tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia” năm 2025, với chủ đề “Tăng trưởng xanh và chuyển đổi số: Đổi mới sáng tạo vì một Việt Nam bền vững”.
OpenAI đạt mức định giá kỷ lục 500 tỷ USD, trở thành start-up giá trị nhất thế giới

OpenAI đạt mức định giá kỷ lục 500 tỷ USD, trở thành start-up giá trị nhất thế giới

OpenAI vừa hoàn tất thương vụ bán cổ phần thứ cấp với tổng trị giá 6,6 tỷ USD, đưa công ty đạt mức định giá ấn tượng 500 tỷ USD – chính thức trở thành start-up tư nhân có giá trị lớn nhất toàn cầu, vượt qua cả SpaceX của Elon Musk.
Nữ hoàng thao túng tâm lý Hoàng Hường đã thôi miên khách hàng thế nào?

Nữ hoàng thao túng tâm lý Hoàng Hường đã thôi miên khách hàng thế nào?

Bà Hoàng Hường vừa bị bắt, nhưng từ góc nhìn của các chuyên gia kinh tế, tâm lý học và pháp luật, đây không chỉ là một vụ án hình sự đơn thuần của một doanh nghiệp bị khởi tố bắt giữ do trốn thuế.
Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam: Thu nhập 7,500 – 8,000 USD/năm cho người lao động, doanh nghiệp cần phải chuyển mình

Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam: Thu nhập 7,500 – 8,000 USD/năm cho người lao động, doanh nghiệp cần phải chuyển mình

Theo ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), mục tiêu tăng thu nhập bình quân lên 7,500 – 8,000 USD/năm cho người lao động, doanh nghiệp cần phải chuyển mình.