Thứ hai 20/10/2025 12:18
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ

12/10/2020 00:00
Ngành công nghiệp hỗ trợ đang có những cơ hội mới khi luồng vốn cũng như đơn hàng từ các nước có xu hướng chảy vào Việt Nam. Tuy nhiên, trước khi nói đến cơ hội, doanh nghiệp trong lĩnh vực này phải vượt qua nhiều thách thức.
Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ
Công nghiệp hỗ trợ cần có những lực đẩy mới. Ảnh minh họa

Băn khoăn năng lực cạnh tranh

Những tháng gần đây, CNC Tech, công ty chuyên sản xuất khuôn mẫu chính xác có nhà máy tại Bình Dương và Vĩnh Phúc, liên tục phải chạy hết công suất do đơn hàng tăng đột biến. Ông Nguyễn Văn Hùng, Tổng giám đốc CNC Tech, cho biết trước kia khách hàng của công ty chủ yếu là các công ty Nhật Bản, giờ đây đơn hàng tăng mạnh từ các thị trường mới như Mỹ, châu Âu. Sự dịch chuyển đơn hàng này, theo ông Hùng, là do tác động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, Việt Nam được cho là một trong những nước sẽ tiếp nhận dòng vốn dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam, cũng như những đơn hàng gia công từ quốc gia này. Đây có thể là cơ hội để ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển.

Là giám đốc doanh nghiệp có hơn 34 năm hoạt động trong lĩnh vực liên quan tới kết nối thương mại, ông Vũ Trọng Tài, Tổng giám đốc Công ty Reed Tradex Việt Nam, cảm nhận rõ sự phát triển và nhu cầu nhập khẩu máy móc của các doanh nghiệp nội địa tại Việt Nam đang rất lớn.

“Triển lãm được coi như phong vũ biểu để đo nhiệt độ thị trường cũng như để thăm dò nhu cầu đối với từng loại sản phẩm”, ông Tài nói. “Hơn 11.000 người đã đến triển lãm công nghiệp hỗ trợ chúng tôi vừa tổ chức năm nay, tăng 40% so với sự kiện năm ngoái”.

Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam gần như bắt đầu từ con số 0 vào những năm 1990, tới nay ngành này đã có những bước tiến. Nhiều công ty đã thâm nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu và liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Ông Choi Joo Ho, Tổng giám đốc Samsung Việt Nam, cho hay dự kiến cuối năm nay số doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp 1 của Samsung sẽ tăng lên 42, từ 35 doanh nghiệp năm 2018. “Chúng tôi kỳ vọng vào cuối năm 2020 sẽ có 50 doanh nghiệp Việt Nam làm nhà cung ứng cấp 1”, ông Choi Joo Ho nói. “Thời kỳ đầu khi Samsung mới tới Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu cung cấp bao bì, in ấn. Giờ đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào nhiều lĩnh vực khác trong chuỗi cung ứng, ví dụ như tự động hóa thiết bị”.

Dù đã đi được một chặng đường đáng kể so với chính mình, ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn ở giai đoạn “rất sơ khai”, nhất là khi so sánh với Thái Lan, theo lãnh đạo Reed Tradex Việt Nam. Tỷ lệ nội địa hóa của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan hiện nay đã đạt khoảng 60-70% so với tỷ lệ chỉ 7-10% của Việt Nam. Các doanh nghiệp quốc gia này gần như có thể cung cấp tất cả linh kiện phục vụ các ngành công nghiệp khác nhau.

Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp so với các nước trong khu vực. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho thấy, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn chưa thể kết nối được với khu vực FDI. Việt Nam chủ yếu tham gia vào công đoạn lắp ráp cuối cùng, đòi hỏi nhiều lao động. Nhiều mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao nhưng hàm lượng nhập khẩu cũng cao, giá trị gia tăng thấp. Do đó con số đóng góp ròng vào nền kinh tế của các công ty FDI không cao so với tổng số lượng vốn FDI đổ vào nền kinh tế. Bảng xếp hạng của Việt Nam về chất lượng các nhà cung cấp địa phương trong Chỉ số cạnh tranh toàn cầu cho thấy Việt Nam xếp thứ 109 trong số 138 nền kinh tế, đứng sau Philippines (74), Thái Lan (77) và Malaysia (22), trích báo cáo của Ngân hàng Thế giới.

Ông Michael Greene, Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam, đơn vị đang phối hợp cùng các cơ quan Việt Nam thực hiện một chương trình nhằm tăng sự kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu, cho rằng ngành công nghiệp hỗ trợ đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa của Việt Nam và là một bước đệm thúc đẩy kinh tế bền vững và có tính cạnh tranh cao. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, hiện nay có khoảng 1.800 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên khắp cả nước nhưng chỉ có 300 doanh nghiệp đang tham gia vào chuỗi cung ứng trong lĩnh vực công nghiệp sản xuất giá trị gia tăng cao.

“Đây là tỷ lệ tham gia thấp so với các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực”, ông Michael Greene nói. “Việt Nam chưa sản xuất và chế tạo đủ đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và các công ty hàng đầu trong chuỗi cung ứng”.

Cách nào tận dụng dòng vốn đang dịch chuyển?

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), cho rằng thương chiến đã làm thay đổi sự dịch chuyển luồng vốn và hàng hóa. Trong bối cảnh đó, công nghiệp hỗ trợ có thể nắm bắt được sự dịch chuyển này hay không phụ thuộc vào hiệu quả tận dụng nguồn vốn này.

Theo số liệu Tổng cục Thống kê, trong chín tháng đầu năm 2019, dù tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm giảm gần 20% nhưng tổng vốn thực hiện chín tháng ước tính đạt 14,2 tỉ đô la Mỹ, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Hơn nữa, nguồn vốn đang chảy vào qua hình thức mua cổ phần với tổng giá trị góp vốn là 10,4 tỉ đô la Mỹ, tăng tới 82,3% so với cùng kỳ năm 2018.

“Dòng vốn tăng mạnh thông qua mua cổ phần”, ông Cường nói. “Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp trong nước làm thế nào tận dụng được dòng vốn mới để phát triển công nghiệp hỗ trợ?”.

Để tận dụng được nguồn vốn này, trước tiên các doanh nghiệp cần khắc phục được những điểm yếu hiện nay của mình. Theo ông Michael Greene, năng lực sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp, ít áp dụng công nghệ, hạn chế về nguồn nhân lực (cả lao động có tay nghề lẫn quản lý có chuyên môn), kinh nghiệm hạn chế khi hợp tác với các công ty lớn, hiểu biết hạn chế về những yêu cầu của chuỗi cung ứng và chưa tiếp cận nguồn vốn đầy đủ.

Nghiên cứu của USAID cho thấy, chìa khóa để các SME Việt Nam có thể tạo ra liên kết kinh doanh với những công ty lớn chính là hiểu rõ các yêu cầu của bên mua và chủ động nắm bắt cơ hội. Yêu cầu của bên mua khá đa dạng, các SME của Việt Nam phải hiểu rõ không chỉ xu hướng toàn cầu mà còn cả yêu cầu cụ thể của bên mua như chất lượng, số lượng, giá thành, tiêu chuẩn, trao đổi dữ liệu, dịch vụ khách hàng, các vấn đề về môi trường, sức khỏe và an toàn, các tiêu chuẩn về lao động và ngôn ngữ.

Ông Nguyễn Minh Cường, cho rằng, ba nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp khó có khả năng tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu là năng lực cạnh tranh thấp, khó tiếp cận nguồn tài chính và tiếp cận thị trường. Hơn nữa, việc thiết lập chuỗi phân phối hạn chế cũng là nguyên nhân quan trọng khiến doanh nghiệp nội khó có khả năng vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp nước ngoài. Ngay cả khi Việt Nam có thể tự sản xuất được một chiếc điện thoại cực kỳ hiện đại cũng khó có thể bán được hàng vì không có chuỗi phân phối.

“Do đó, chiếm lĩnh thị trường trong nước là vấn đề sống còn, đặc biệt khi Việt Nam có thị trường nội địa khổng lồ, với gần 100 triệu dân và tầng lớp trung lưu đang tăng rất nhanh”, ông Cường nói. “Tới nay, các nước mới nổi và ngay cả Trung Quốc phát triển được đều phải nhờ thị trường nội địa. Đây là lý do họ bảo vệ thị trường của họ rất mạnh”.

Chuyên gia ADB cho rằng, với nền kinh tế có độ mở như Việt Nam, doanh nghiệp nội ít được bảo vệ và cạnh tranh càng khốc liệt với doanh nghiệp nước ngoài, nếu bỏ rơi thị trường nội địa sẽ khó có cơ hội cho không chỉ ngành công nghiệp hỗ trợ mà nhiều ngành khác phát triển.

Vũ Dung

Tin bài khác
Dự án “Ánh sáng sứ” giành giải nhất cuộc thi Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo TP HCM 2025

Dự án “Ánh sáng sứ” giành giải nhất cuộc thi Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo TP HCM 2025

Nhóm sinh viên đến từ ba trường đại học tại TP HCM đã xuất sắc giành giải nhất cuộc thi Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo TP HCM 2025 với dự án “Ánh sáng sứ” – ý tưởng kết hợp giữa nghệ thuật thủ công và công nghệ thông minh, mang đậm tính nhân văn và bền vững.
Vinh danh những ý tưởng khởi nghiệp từ nông thôn: Chiếc cà mèn quê nhà chinh phục thế giới

Vinh danh những ý tưởng khởi nghiệp từ nông thôn: Chiếc cà mèn quê nhà chinh phục thế giới

Chiếc cà mèn mang cơm cho cha mẹ ngoài đồng năm xưa giờ đây đã trở thành biểu tượng cho hành trình khởi nghiệp đầy cảm hứng của anh Nguyễn Đức Nhật Thuận – người sáng lập thương hiệu Cà Mèn. Từ những ký ức mộc mạc của tuổi thơ, anh đã xây dựng nên một dự án mang đậm hương vị quê hương, góp phần đưa đặc sản Việt vươn xa tới các thị trường quốc tế như Mỹ, Úc, Canada, Nhật Bản. Mới đây, dự án Cà Mèn đã xuất sắc giành giải Nhất cuộc thi “Dự án khởi nghiệp thanh niên nông thôn” năm 2025, do Trung ương Đoàn tổ chức.
Doanh nghiệp Việt: Chỉ 14% ứng dụng AI hiệu quả

Doanh nghiệp Việt: Chỉ 14% ứng dụng AI hiệu quả

Một tín hiệu đáng mừng là 90% doanh nghiệp Việt tham gia khảo sát đã có hoặc đang xây dựng quy định nội bộ về việc sử dụng AI. Dẫu vậy, chỉ 14% cho biết các quy định này được áp dụng hiệu quả vào thực tế.
Ngành quỹ đầu tư Việt Nam đứng trước dư địa tăng trưởng lớn

Ngành quỹ đầu tư Việt Nam đứng trước dư địa tăng trưởng lớn

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu phục hồi và thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được nâng hạng, ngành quỹ đầu tư trong nước đang có cơ hội lớn để bứt phá, chuyên nghiệp hóa và hội nhập sâu rộng với thị trường tài chính quốc tế.
Vì sao nói Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt phát triển Thủ đô?

Vì sao nói Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt phát triển Thủ đô?

Vì sao nói Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt phát triển Thủ đô trong kỷ nguyên mới? Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025–2030 ngày 17/10, ông Trần Anh Tuấn - Giám đốc Sở KH-CN đã có bài tham luận lý giải câu hỏi này.
Việt Nam mở rộng thị trường cá tra tại Brazil

Việt Nam mở rộng thị trường cá tra tại Brazil

Ngành cá tra Việt Nam đang mở rộng vị thế tại thị trường Brazil, một điểm đến tiềm năng mới ở Nam Mỹ với nhiều cơ hội tăng trưởng nhưng cũng không ít thách thức cần vượt qua.
Qualcomm đồng hành xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ tại Việt Nam

Qualcomm đồng hành xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ tại Việt Nam

Qualcomm Việt Nam, phối hợp cùng Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT), chính thức khởi động chương trình “Thử thách đổi mới sáng tạo Qualcomm Việt Nam 2026” (QVIC 2026).
Dệt may Việt Nam trong “vòng xoáy xanh” của thương mại toàn cầu

Dệt may Việt Nam trong “vòng xoáy xanh” của thương mại toàn cầu

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu chuyển dịch mạnh theo hướng phát triển bền vững, ngành dệt may Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải “xanh hóa” toàn chuỗi giá trị từ nguyên liệu đến sản xuất và phân phối.
CEO Bùi Ngọc Quốc Hưng: AI "khép khoảng cách" kỹ năng, kiến tạo hệ sinh thái nhân sự bền vững

CEO Bùi Ngọc Quốc Hưng: AI "khép khoảng cách" kỹ năng, kiến tạo hệ sinh thái nhân sự bền vững

CEO CareerViet Bùi Ngọc Quốc Hưng cho hay, chiến lược dùng AI đang thu hẹp khoảng cách kỹ năng, kết nối doanh nghiệp với người trẻ, xây hệ sinh thái nhân sự cho thị trường lao động.
AI có thay thế được người lao động trong doanh nghiệp?

AI có thay thế được người lao động trong doanh nghiệp?

Các chuyên gia cho rằng trí tuệ nhân tạo (AI) chỉ là công cụ, là phương tiện hỗ trợ công việc, trong khi bộ phận nhân sự chính là "soul keeper – người giữ gìn và nuôi dưỡng phần linh hồn của doanh nghiệp", đảm bảo giá trị con người luôn được đặt lên hàng đầu.
Xuất khẩu sầu riêng tăng gần 130%, doanh nghiệp tăng tốc về đích cuối năm

Xuất khẩu sầu riêng tăng gần 130%, doanh nghiệp tăng tốc về đích cuối năm

Xuất khẩu sầu riêng tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh, trở thành điểm sáng của ngành rau quả Việt Nam khi doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và tận dụng cơ hội thị trường để bứt phá trong những tháng cuối năm.
Phó Tổng Giám đốc Vinpearl: Tăng trưởng bền vững nhờ ba chân trời, coi AI như đồng sự

Phó Tổng Giám đốc Vinpearl: Tăng trưởng bền vững nhờ ba chân trời, coi AI như đồng sự

Phó Tổng Giám đốc Vinpearl Hoàng Thị Mỹ Hạnh đề xuất phát triển để bền vững: Quản trị ba chân trời tăng trưởng, xây lực lượng lao động lai và coi AI như đồng sự.
Giữ nhân sự giỏi bằng lựa chọn phát triển, đãi ngộ công bằng và trao quyền

Giữ nhân sự giỏi bằng lựa chọn phát triển, đãi ngộ công bằng và trao quyền

Bà Trần Phương Liên cho rằng, giữ người giỏi không chỉ là phúc lợi, mà là trao quyền chọn học, lộ trình minh bạch, đánh giá công bằng và ứng dụng công nghệ phù hợp.
Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh: Bước ngoặt trong tư duy quản lý nhưng thiếu khung pháp lý cho gọi vốn cộng đồng

Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh: Bước ngoặt trong tư duy quản lý nhưng thiếu khung pháp lý cho gọi vốn cộng đồng

Hiện tại, Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh chưa có quy định riêng cho hình thức huy động vốn cộng đồng, đặc biệt là các mô hình đầu tư tài sản số hoặc token hóa, theo Luật sư Hà Linh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).
CareerViet công bố Bảng xếp hạng "Doanh nghiệp Yêu thích 2025

CareerViet công bố Bảng xếp hạng "Doanh nghiệp Yêu thích 2025

CareerViet công bố Bảng xếp hạng "Doanh nghiệp Yêu thích 2025". Vinamilk xuất sắc đứng Top 1 Khối Doanh nghiệp Lớn, khẳng định môi trường làm việc lý tưởng.