Thứ sáu 04/07/2025 11:39
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Quyền bắt buộc mua lại trái phiếu: Để ‘quyền bảo vệ’ không trở thành ‘quyền tấn công’

08/03/2023 09:59
Để khắc phục sự bất đối xứng thông tin thường tồn tại trong giao dịch phát hành cổ phần hoặc trái phiếu giữa doanh nghiệp và các nhà đầu tư, pháp luật về bảo vệ.
Ảnh minh họa
Ảnh minh họa.

Một là trang bị cho nhà đầu tư các quyền mang tính chất phòng vệ (ex-ante rights) – những quyền mà nhà đầu tư có thể thực hiện trước khi quyết định giao dịch với doanh nghiệp. Đơn cử như quyền được tiếp cận thông tin, quyền được cam đoan và bảo đảm về tính trung thực của thông tin được công bố.

Hai là trang bị cho nhà đầu tư những quyền mang tính chất bảo vệ (ex-post rights) – những quyền mà nhà đầu tư có thể thực thi để bảo vệ quyền lợi của mình sau khi đã có giao dịch với doanh nghiệp. Quyền bắt buộc tổ chức phát hành phải mua lại trái phiếu là một quyền mang tính chất bảo vệ như vậy.

Sau những động thái từ phía cơ quan quản lý đối với các vi phạm quy định trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp hồi cuối tháng 3 đầu tháng 4-2022, và trong nỗ lực giảm nhiệt của thị trường trái phiếu riêng lẻ, ngày 16-9-2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định 65/2022/NĐ-CP bổ sung sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 153/2020/NĐ-CP về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (sau đây gọi tắt là NĐ153 và NĐ65).

NĐ65 được sửa đổi theo hướng nâng cao điều kiện, trách nhiệm của tổ chức phát hành, tăng cường các quyền cho nhà đầu tư và tăng cường tính công khai minh bạch của thị trường. Một trong những quyền bảo vệ được xếp vào nhóm chính sách tác động đến việc huy động vốn của tổ chức phát hành và nhằm “tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp về việc sử dụng tiền thu từ trái phiếu đúng mục đích”(1), đó là quyền của nhà đầu tư được yêu cầu doanh nghiệp bắt buộc mua lại trái phiếu.

Theo điểm b, khoản 3 điều 7 NĐ153, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 5 điều 1 NĐ65, nhà đầu tư được quyền yêu cầu việc này khi:

Doanh nghiệp phát hành vi phạm pháp luật về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp theo quyết định của cấp có thẩm quyền mà vi phạm đó không thể khắc phục hoặc biện pháp khắc phục không được số người sở hữu trái phiếu đại diện từ 65% tổng số trái phiếu cùng loại đang lưu hành trở lên chấp thuận.

Doanh nghiệp phát hành vi phạm phương án phát hành trái phiếu mà vi phạm đó không thể khắc phục hoặc biện pháp khắc phục không được số người sở hữu trái phiếu đại diện từ 65% tổng số trái phiếu cùng loại đang lưu hành trở lên chấp thuận.

Các trường hợp khác được nêu cụ thể tại phương án phát hành trái phiếu quy định tại điều 13 Nghị định này (nếu có)”.

Quyền bảo vệ này, theo ý chí của nhà làm luật, được quy định để trao quyền cho nhà đầu tư gây sức ép với doanh nghiệp nếu doanh nghiệp có những sai phạm pháp luật về chào bán, hoặc vi phạm quy định về việc sử dụng số tiền thu được từ trái phiếu không đúng mục đích.

Tuy nhiên, các nội dung cụ thể của phương án phát hành trái phiếu như quy định tại điều 13 NĐ153 và sửa đổi bổ sung bởi khoản 10 điều 1 NĐ65 gồm rất nhiều nội dung, bao gồm cả những cam đoan và bảo đảm mang tính kỹ thuật và không trọng yếu, chứ không chỉ là quy định về cam kết huy động vốn, sử dụng vốn đúng mục đích.

Vì vậy, việc quy định mọi vi phạm các điều khoản của phương án phát hành đều dẫn đến hậu quả buộc mua lại trái phiếu trước hạn là không thỏa đáng, và tiềm ẩn những rủi ro cho tổ chức phát hành.

Chẳng hạn như quy định tại điểm r, khoản 1 điều 13 NĐ153 về cam kết công bố thông tin của doanh nghiệp phát hành trái phiếu. Các tổ chức phát hành khi ban hành phương án phát hành đều cam kết nghĩa vụ công bố thông tin tuân thủ quy định của pháp luật chứng khoán, tuân thủ quy định về nghĩa vụ công bố thông tin theo NĐ153 và NĐ65.

Tuy nhiên trên thực tế, như có thể dễ dàng nhận thấy trên thị trường, các vi phạm về công bố thông tin chậm hoặc công bố thông tin không đầy đủ là một trong những vi phạm khá phổ biến của các công ty.

Giả sử, hai tổ chức phát hành vi phạm nghĩa vụ về công bố thông tin bất thường trong vòng 24 giờ sau khi có sửa đổi bổ sung Điều lệ công ty, mặc dù sửa đổi này không trọng yếu, chỉ là sửa đổi câu chữ trong Điều lệ chứ không thay đổi các nội dung cơ bản liên quan đến tổ chức và hoạt động của công ty.

Công ty chỉ công bố thông tin này sau 48 giờ kể từ thời điểm Điều lệ sửa đổi bổ sung được thông qua. Nếu xét theo đúng câu chữ, đây được xem là trường hợp tổ chức phát hành vi phạm phương án phát hành do đã không đảm bảo đúng một cam kết trong phương án, và kéo theo là trái chủ có quyền yêu cầu tổ chức phát hành mua lại trái phiếu trước hạn?

Một ví dụ khác là trường hợp tổ chức phát hành trái phiếu là một tổ chức tín dụng. Do yêu cầu của NĐ153, tổ chức tín dụng sẽ phải đảm bảo điều kiện phát hành trái phiếu không chỉ theo quy định của nghị định mà còn theo quy định của pháp luật chuyên ngành, cụ thể là theo quy định tại Thông tư 01/2021/TT-NHNN quy định về phát hành kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu trong nước của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (“Thông tư 01”).

Việc tổ chức phát hành cam kết đáp ứng các điều kiện phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật chuyên ngành có thể coi là một cam kết của tổ chức phát hành, theo quy định tại điểm S khoản 1 điều 13 NĐ153.

Điều đáng nói là các quy định của Thông tư 01 có những quy định mang tính chất rất kỹ thuật, ví dụ như quy định tại khoản 2 Điều 6 “2. Trường hợp phát hành giấy tờ có giá theo hình thức chứng chỉ, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải thiết kế và in ấn để đảm bảo khả năng chống giả cao”.

Giả sử, một tổ chức tín dụng khi phát hành giấy tờ có giá đã không tự mình thiết kế mẫu chứng chỉ mà sử dụng mẫu sẵn có của tổ chức tư vấn chào bán. Nhưng nếu xét một cách chặt chẽ thì cũng có thể bị coi là trường hợp tổ chức phát hành vi phạm phương án phát hành do đã không đảm bảo đúng một nội dung cam kết trong phương án, và kéo theo là trái chủ có quyền yêu cầu tổ chức phát hành mua lại trái phiếu trước hạn?

Nếu cách hiểu như trên được áp dụng thì sẽ là một rủi ro rất lớn cho tổ chức phát hành, do các nhà đầu tư không thiện chí có thể lạm dụng quyền bảo vệ làm “vũ khí” buộc tổ chức phát hành phải mua lại trái phiếu trước hạn, kể cả trong những trường hợp vi phạm là không trọng yếu và không ảnh hưởng tới cam kết về mục đích huy động vốn hay khả năng thanh toán gốc lãi của tổ chức phát hành.

Theo thông lệ, trong các bản công bố thông tin của tổ chức phát hành đều quy định chỉ những sự kiện vi phạm có “ảnh hưởng bất lợi nghiệm trọng” đến khả năng thanh toán gốc lãi của tổ chức phát hành thì mới là căn cứ để nhà đầu tư yêu cầu mua lại trái phiếu trước hạn. Nhưng với quy định nêu trên của NĐ65, kể cả những sự kiện hoàn toàn không trọng yếu cũng có thể bị lạm dụng để gây sức ép với tổ chức phát hành.

Chưa nói đến việc điều luật còn quy định tổ chức phát hành phải mua lại trái phiếu nếu “vi phạm đó không thể khắc phục hoặc biện pháp khắc phục không được số người sở hữu trái phiếu đại diện từ 65% tổng số trái phiếu cùng loại đang lưu hành trở lên chấp thuận”.

Với quy định này, ngay cả khi tổ chức phát hành có hành vi khắc phục sai phạm, ví dụ bổ sung công bố thông tin bổ sung mẫu giấy chứng nhận sở hữu trái phiếu, nhưng việc khắc phục này không được số người sở hữu trái phiếu đại diện từ 65% tổng số trái phiếu cùng loại đang lưu hành trở lên chấp thuận thì trái chủ vẫn có quyền yêu cầu tổ chức phát hành mua lại trái phiếu.

Trong bối cảnh thị trường cần khôi phục niềm tin cho nhà đầu tư, hơn nữa, cần sự khuyến khích và tạo điều kiện cho doanh nghiệp có đa dạng kênh huy động vốn, thiết nghĩ pháp luật chỉ nên trao quyền cho nhà đầu tư yêu cầu doanh nghiệp mua lại trái phiếu trước hạn khi có những vi phạm trọng yếu đối với phương án phát hành, chứ không nên đánh đồng hậu quả của mọi vi phạm. Đừng đẩy doanh nghiệp vào thế lưỡng nan: muốn đáp ứng đúng quy định của pháp luật nhưng lại sợ bị “tấn công” vì những lý do không đáng.

LS. Quách Thúy Quỳnh, Khối Dịch vụ ngân hàng đầu tư – Công ty cổ phần Chứng khoán SSI

Theo Thesaigontimes.vn

Bài liên quan
Tin bài khác
Rút ngắn đăng ký doanh nghiệp “đòn bẩy” cho khởi nghiệp, đầu tư

Rút ngắn đăng ký doanh nghiệp “đòn bẩy” cho khởi nghiệp, đầu tư

Rút ngắn thời gian đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh. Đây là cú hích mạnh mẽ, tạo thuận lợi tối đa cho khởi nghiệp và thu hút đầu tư, minh bạch hóa thủ tục.
Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) thông qua Hệ thống eCoSys

Quy định mới về cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) thông qua Hệ thống eCoSys

Thông tư số 40/2025/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định chi tiết về việc cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và chấp thuận bằng văn bản cho thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.
CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh: Động lực không đến từ cổ vũ mà từ môi trường nuôi dưỡng

CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh: Động lực không đến từ cổ vũ mà từ môi trường nuôi dưỡng

CEO Success Partner Lê Nhật Trường Chinh chia sẻ quan điểm sâu sắc: Người lãnh đạo giỏi không tạo động lực bằng lời khen, mà bằng cách xây dựng môi trường giúp nhân viên tự khơi dậy nội lực.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cần thích ứng nhanh với thị trường phát thải

Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Cần thích ứng nhanh với thị trường phát thải

Trong bối cảnh xu hướng giảm phát thải trở thành tiêu chuẩn bắt buộc tại nhiều thị trường xuất khẩu lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước buộc phải thay đổi nhanh mô hình sản xuất và quản trị carbon. Việc chậm thích ứng không chỉ khiến mất đơn hàng, mà còn đẩy doanh nghiệp ra khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Doanh nghiệp ngành nhôm: "Nâng cấp" bản thân để tránh rủi ro xuất khẩu

Doanh nghiệp ngành nhôm: "Nâng cấp" bản thân để tránh rủi ro xuất khẩu

Trước xu hướng hội nhập đa phương và xu thế bảo hộ nền sản xuất của các quốc gia hiện nay, thời gian qua, ngành nhôm liên tiếp đối mặt với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài, nhất là thị trường Mỹ
Doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam: Cùng nhận diện cơ hội và thách thức

Doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam: Cùng nhận diện cơ hội và thách thức

Nhằm tạo diễn đàn để cùng thảo luận tìm ra hướng đi mới cho ngành nhôm; đồng thời tạo kết nối cho các doanh nghiệp, sáng ngày 28/6, Hiệp hội Nhôm Việt Nam tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam 2025 với chủ đề “Nhận diện cơ hội và thách thức của ngành nhôm”.
Thuế - Trách nhiệm không thể bỏ qua trong kinh doanh số

Thuế - Trách nhiệm không thể bỏ qua trong kinh doanh số

Thương mại điện tử bùng nổ mở ra cơ hội kinh doanh chưa từng có, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về tuân thủ nghĩa vụ thuế. Trong kỷ nguyên số, mọi hành vi né tránh nghĩa vụ tài chính với Nhà nước không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trên thị trường.
Doanh nghiệp sử dụng năng lượng như thế nào giúp tiết kiệm và hiệu quả?

Doanh nghiệp sử dụng năng lượng như thế nào giúp tiết kiệm và hiệu quả?

Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình phát triển xanh và bền vững, Việt Nam không đứng ngoài xu hướng đó. Góp phần vào thành quả đó có sự đóng góp quan trọng của các doanh nghiệp.
CEO Jettainer: AI và vai trò không thể thay thế của con người trong quản lý ULD

CEO Jettainer: AI và vai trò không thể thay thế của con người trong quản lý ULD

Theo Tiến sĩ Jan-Wilhelm Breithaupt – Giám đốc điều hành Jettainer, giá trị cốt lõi của số hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) không nằm ở việc loại bỏ con người khỏi quy trình, mà là cung cấp cho họ những công cụ sắc bén hơn và cái nhìn toàn diện hơn.
Gemadept sẽ mua vào cổ phiếu nếu thị giá dưới 1,5 lần giá sổ sách

Gemadept sẽ mua vào cổ phiếu nếu thị giá dưới 1,5 lần giá sổ sách

Lãnh đạo Gemadept cho biết có kế hoạch mua lại cổ phiếu công ty khi giá giảm xuống mức 1,5 lần giá trị sổ sách, đây là đảm bảo quyền lợi cho cổ đông.
Nhiều doanh nghiệp chấp nhận “hy sinh ngắn hạn” để khai mở lợi thế dài hạn với AI

Nhiều doanh nghiệp chấp nhận “hy sinh ngắn hạn” để khai mở lợi thế dài hạn với AI

Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam đang lựa chọn chiến lược đầu tư vào trí tuệ nhân tạo (AI) bất chấp những rủi ro ngắn hạn về doanh thu, nhằm chuẩn bị nền tảng công nghệ vững chắc cho cuộc cạnh tranh dài hạn.
Doanh nghiệp New Zealand tăng cường hợp tác với các nhà bán lẻ Việt

Doanh nghiệp New Zealand tăng cường hợp tác với các nhà bán lẻ Việt

Hàng loạt nông sản của New Zealand sẽ được bán tới người tiêu dùng Việt Nam thông qua hệ thống chuỗi siêu thị Kingfoodmart, như: Táo, kiwi, bơ sữa, rượu vang…
Sản phẩm có Tick xanh sẽ đồng loạt lên sàn thương mại điện tử

Sản phẩm có Tick xanh sẽ đồng loạt lên sàn thương mại điện tử

Sở Công thương TP. Hồ Chí Minh chính thức công bố nhân rộng mô hình Tick xanh trách nhiệm và phát động Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử.
KiotViet FnB tích hợp các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến

KiotViet FnB tích hợp các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến

KiotViet FnB là phần mềm bán hàng đơn giản giúp nhà hàng, quán ăn vận hành hiệu quả trên các nền tảng giao đồ ăn trực tuyến, góp phần gia tăng trải nghiệm, bứt phá doanh thu.
Loạt cửa hàng đóng cửa: Kinh doanh không hóa đơn là vi phạm

Loạt cửa hàng đóng cửa: Kinh doanh không hóa đơn là vi phạm

Theo quy định tại Nghị định 98/2020 (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 24/2025), kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ vẫn bị xem là vi phạm.