Những điểm nổi bật về chính sách và sáng kiến hỗ trợ khởi nghiệp của các quốc gia Đông Nam Á 2021

2021 là một năm khó khăn đối với cả doanh nghiệp và cá nhân do ảnh hưởng của Covid-19. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần thừa nhận rằng đây cũng là một trong những thời khắc đặc biệt nhất của Đông Nam Á. Nếu như ý tưởng đổi mới đóng vai trò nhân tố làm nên sự khác biệt thì các chính sách và sáng kiến khác nhau của chính phủ chính là "bàn đạp", là động lực thúc đẩy, là chất xúc tác để tiến trình diễn ra thuận lợi. Nếu bạn là một doanh nhân khởi nghiệp hay một nhà đầu tư đừng bỏ qua bất kỳ những điểm sáng dưới đây bởi chúng sẽ tác động sâu sắc đến hệ sinh thái địa phương và khu vực trong tương lai.

Singapore

Khung niêm yết đối với các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC)

Ngày 2/9/2021, Sở giao dịch Singapore (SGX) đã phát hành các quy tắc niêm yết mới dành riêng cho SPAC, trở thành sàn giao dịch châu Á đầu tiên chính thức chấp thuận kể từ khi cơn sốt này bùng nổ hồi năm ngoái. 

Do SPAC là một công ty séc trắng được thành lập với mục đích hợp nhất hoặc mua lại các công ty tư nhân, SGX có ý tưởng xây dựng công ty lớn mạnh niêm yết trên thị trường chứng khoán. Khung SPAC sẽ được áp dụng cho cả startup đang tìm kiếm IPO đồng thời hỗ trợ các nhà đầu tư có thêm cơ hội lựa chọn. Một số tiêu chí quan trọng trong khung của SGX là: Giá trị vốn hóa thị trường tối thiểu là 150 triệu đô la Singapore (tương đương 109,5 triệu đô la Mỹ); quy trình phải được thực hiện trong vòng 24 tháng kể từ khi IPO và có thể gia hạn lên đến 12 tháng nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định; các nhà tài trợ phải đăng ký ít nhất 2,5% đến 3,5% cổ phần/đơn vị/chứng quyền IPO tùy thuộc vào vốn hóa thị trường của SPAC. 

Tài trợ để thúc đẩy IPO

Chính phủ Singapore đã tiết lộ quỹ trị giá 1,1 tỷ đô la Mỹ (1,5 tỷ đô la Singapore) như một phần của chính sách thu hút niêm yết. Temasek, cơ quan thuộc bộ phận đầu tư của chính phủ Singapore đã đồng rót vốn giai đoạn cuối cho các đợt IPO trên sàn giao dịch. Cơ quan quản lý tài chính, cơ quan tiền tệ Singapore (MAS) cũng sẽ tăng các khoản tài trợ giúp công ty giảm thiểu chi phí niêm yết.

Giấy phép tiền điện tử đầu tiên

Tháng 8, MAS đã cấp giấy phép hoạt động tiền điện tử đầu tiên tại Singapore. Cuối tháng 9, fintech địa phương Fomo Pay đã nhận được giấy phép từ MAS để vận hành ba hoạt động mới được quy định, bao gồm hỗ trợ giao dịch bằng mã thông báo thanh toán kỹ thuật số như tiền điện tử và tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). Tính đến cuối tháng 7, MAS đã nhận được hơn 480 đơn xin cấp phép liên quan đến tiền điện tử. Điều này báo trước một kỷ nguyên tiền điện tử bước ra khỏi "vùng xám" để vươn lên hoạt động mạnh mẽ. Các quy định của Singapore từ lâu nổi tiếng thân thiện và ủng hộ tiền điện tử.

Indonesia

Quy định đầu tư mới

Quy định đầu tư mới của Indonesia được ban hành vào tháng 3/2021 nhằm giảm bớt hạn chế đầu tư nước ngoài cho các doanh nghiệp trên toàn quốc. Hạn chế sở hữu nước ngoài trước đây là 67% đã được loại bỏ đối với các công ty thuộc lĩnh vực viễn thông, truyền thông và công nghệ. Theo quy định, các khoản đầu tư nước ngoài đổ về startup kỹ thuật số địa phương tại các đặc khu kinh tế (SEZ) được miễn ngưỡng đầu tư tối thiểu 10 tỷ IDR (693.550 đô la Mỹ). 

Quỹ Merah Putih

Vào tháng 12, Tổng thống Indonesia Joko Widodo đã thông báo ra mắt Quỹ Merah Putih nhắm mục tiêu vào các kỳ lân. Theo đó, để đủ điều kiện nhận vốn, các công ty khởi nghiệp phải do công dân Indonesia thành lập, có kế hoạch hoạt động công khai tại quê hương, có đóng thuế và thành tích huy động vốn cùng định giá trên 200 đô la Mỹ. Quỹ Merah Putih được hỗ trợ bởi các doanh nghiệp nhà nước (SOEs) và dự kiến ​​sẽ huy động được khoảng 300 đô la Mỹ (4,26 nghìn tỷ IDR) trong nửa đầu năm 2022. Một số nhà đầu tư ban đầu của quỹ này là Mandiri Capital, BRI Ventures, MDI Ventures và Telkom Mitra Inovasi.

Việt Nam

Chính phủ Việt Nam đã đưa ra một số sáng kiến ​​nhằm hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp trong nước trong những năm gần đây. Những điều này bao gồm khung pháp lý cho các quỹ đầu tư mạo hiểm theo Nghị định số 38/2018 / NĐ-CP, mở các kênh dẫn vốn cho các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu.

Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia Việt Nam (NIC) được thành lập  vào năm 2019 nhằm thúc đẩy chuyển giao công nghệ, R&D và thương mại hóa cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp trong một môi trường pháp lý thuận lợi. Trong 5 năm qua, Đề án Quốc gia 844 hay còn gọi là Sáng kiến ​​Hệ sinh thái Khởi nghiệp tại Việt Nam (ISEV), đã không ngừng hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp bằng cách thiết lập và cải thiện khuôn khổ pháp lý, cung cấp các khoản tài trợ cho các hoạt động liên quan đến ươm tạo khởi nghiệp.

Chiến lược quốc gia về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030

Chiến lược quốc gia về Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030 đã được thông qua vào tháng 1/2021 với nhiều mục tiêu bao gồm đưa nền kinh tế kỹ thuật số chiếm khoảng 30% GDP cả nước, phổ cập dịch vụ mạng di động 5G và hoàn thiện việc xây dựng chính phủ số. 

Đối với các công ty khởi nghiệp, chiến lược vạch ra các chủ trương cần thiết của các bộ và cơ quan ngang bộ như: Áp dụng quy định cho các ngành nghề kinh doanh mới để tạo khuôn khổ pháp lý cho các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo; Rà soát, hoàn thiện các quy định theo hướng khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ số trong nước đầu tư phát triển, nghiên cứu làm chủ công nghệ cốt lõi để tham gia tích cực vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; Sửa đổi các quy định đối với hoạt động đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo theo hướng tạo thuận lợi cho việc góp vốn, mua cổ phần, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp công nghệ; Đổi mới và tăng cường giáo dục phổ thông về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM).

Ngày 3/6/2020, chính phủ phê duyệt "Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030". Để tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi kỹ thuật số, chính phủ sẽ khuyến khích và hỗ trợ phát triển của cộng đồng startup đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp lớn và truyền thống áp dụng công nghệ trong hoạt động sản xuất và thương mại. Ngoài ra, Việt Nam sẽ tập trung phát triển 4 loại mô hình doanh nghiệp công nghệ số gồm khởi nghiệp ứng dụng kỹ thuật số số trong phát triển sản phẩm, dịch vụ kinh tế - xã hội mới và đổi mới sáng tạo về công nghệ.

Ngoài ra, nghị định 31/2021/NĐ-CP sửa đổi một số điều luật đầu tư, quy định chi tiết các đối tượng được hưởng ưu đãi như giảm thuế suất thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất,... Đối tượng thụ hưởng bao gồm các dự án khởi nghiệp (với các tiêu chí xác định trước được quy định trong nghị định).

Malaysia

Kế hoạch chi tiết về nền kinh tế kỹ thuật số Malaysia (MyDIGITAL)

Ra mắt vào tháng 2, Kế hoạch chi tiết về nền kinh tế kỹ thuật số Malaysia (MyDIGITAL) nhằm mục đích biến Malaysia thành một quốc gia có thu nhập cao, được định hướng kỹ thuật số và dẫn đầu khu vực về nền kinh tế kỹ thuật số cho đến năm 2030.

Như đã nêu trong Kế hoạch chi tiết, chính phủ đặt ra một số mục tiêu, bao gồm thúc đẩy 875.000 MSME chuyển sang thương mại điện tử, gia nhập hai kỳ lân và thúc đẩy sự tăng trưởng của 5.000 công ty khởi nghiệp trong 5 năm tới. Những sáng kiến ​​này sẽ đóng vai trò là bàn đạp để thu hút 70 tỷ RM (tương đương 16,5 tỷ đô la Mỹ) đầu tư kỹ thuật số từ bên trong và bên ngoài Malaysia.

Lộ trình Hệ sinh thái Khởi nghiệp Malaysia

Được phát động bởi Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới của Malaysia (Mosti),  Lộ trình Hệ sinh thái Khởi nghiệp Malaysia (SUPER) 2021-2030 nhằm mục đích tạo ra 5.000 công ty khởi nghiệp và 5 công ty đạt vị thế kỳ lân vào năm 2025, cũng như phát triển đất nước thành một trong 20 hệ sinh thái khởi nghiệp hàng đầu thế giới vào năm 2030.

Xem xét phản hồi từ hơn 300 bên liên quan đến hệ sinh thái, SUPER xác định 16 biện pháp can thiệp theo năm yếu tố thúc đẩy hệ sinh thái. Mục đích chính là tăng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Malaysia và dự kiến ​​sẽ góp phần tạo ra việc làm có giá trị cao và mở rộng đầu tư vào công nghệ sâu vào năm 2030. Là một phần của kế hoạch, một cổng thông tin tài nguyên kỹ thuật số có tên là MYStartup được tạo ra để cung cấp các dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho các mạng lưới hệ sinh thái khởi nghiệp, giúp những người chơi trong hệ sinh thái điều hướng và thúc đẩy đổi mới tại địa phương. Trong năm đầu tiên, nền tảng này dự kiến ​​sẽ mang lại lợi ích cho hơn 1.000 bên liên quan trong hệ sinh thái khởi nghiệp thông qua các sáng kiến ​​và chương trình được liệt kê như tài trợ, chương trình bootcamp, chương trình tăng tốc và các khóa đào tạo.

MaGICARE

MaGICARE là tập hợp các sáng kiến ​​hợp tác với các bộ và cơ quan của Malaysia hỗ trợ công ty khởi nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Sáng kiến ​​này nhằm mục đích cung cấp cho các doanh nhân các nguồn lực, hỗ trợ trẻ hóa và phục hồi, có thể áp dụng cho đến tháng 12 năm 2021. Bên cạnh đó, MaGICARE cung cấp khoản trợ cấp 50% cho các buổi tư vấn trực tiếp cho mười người mỗi tháng.

Thái Lan

Chính phủ đang thực hiện một số bước để thúc đẩy một môi trường khởi nghiệp phát triển mạnh nhằm biến Thái Lan thành một địa điểm hấp dẫn hơn đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài nói chung. Cơ quan Đổi mới Quốc gia (NIA) đã  hợp tác với cả khu vực công và thương mại, khuyến khích văn hóa chia sẻ kiến ​​thức và tạo cơ sở dữ liệu cho các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Lược đồ SME-PO

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Thái Lan (SEC) đã công bố kế hoạch mới tiềm năng vào tháng 9 cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp ở Thái Lan huy động vốn thông qua các đợt chào bán ra công chúng. SEC dự kiến ​​sẽ ban hành các quy định để thực hiện kế hoạch mới này vào quý đầu tiên của năm 2022.

Theo quy định của SEC, các doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp ở Thái Lan có thể gây quỹ thông qua đầu tư tư nhân hoặc huy động vốn cộng đồng. Kế hoạch mới có thể huy động vốn trên quy mô lớn hơn thông qua một hình thức IPO mới, được gọi là SME-PO. Các nhà đầu tư chấp nhận rủi ro và có vốn hóa tốt đều có thể tham gia vòng này. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ và công ty khởi nghiệp muốn theo đuổi SME-PO theo kế hoạch mới của SEC phải được cấu trúc như các công ty đại chúng với cơ chế bảo vệ nhà đầu tư tuân theo Đạo luật Công ty Đại chúng, BE 2535 (1992).  Tuy nhiên, SEC cũng có thể nới lỏng một số yêu cầu về nộp đơn xin phê duyệt, chỉ định cố vấn tài chính độc lập và phí cho các SME-PO. SEC cũng dự định tạo ra “SME Board”, một thị trường thứ cấp để giao dịch cổ phiếu dành riêng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Các biện pháp tăng tốc đầu tư của BOI 2021

Trong nỗ lực thúc đẩy đầu tư vào các dự án công nghệ cao quy mô lớn, Ban Đầu tư Thái Lan (BOI) đã đưa ra các  Biện pháp Tăng tốc Đầu tư 2021. Theo đó, các khoản đầu tư vào các lĩnh vực mục tiêu cụ thể với mức đầu tư thực hiện ít nhất 1 tỷ THB (tương đương 30 triệu đô la Mỹ) trong vòng 12 tháng kể từ ngày được cấp chứng chỉ BOI, sẽ được hưởng thêm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp khấu trừ (TNDN) trong 5 năm. 

Hơn nữa, BOI đã đề nghị miễn thuế TNDN đối với 50% giá trị đầu tư trong ba năm cho các doanh nghiệp hiện có trong một số ngành chọn lọc, chẳng hạn như tích hợp phần mềm, AI, học máy và phân tích dữ liệu lớn. Các công ty đủ điều kiện có thể đăng ký chương trình xúc tiến đầu tư này cho đến ngày làm việc cuối cùng của năm 2022.

Campuchia

Khung chính sách xã hội và kinh tế kỹ thuật số Campuchia 2021-2035

Sáng kiến này thúc đẩy áp dụng kỹ thuật số và chuyển đổi trong tất cả các tổ chức xã hội, bao gồm cả công dân và doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao phúc lợi xã hội trong “bình thường mới”. Khung chính sách đặt ra tầm nhìn dài hạn xây dựng Campuchia trở thành một nền kinh tế kỹ thuật số.

Trong khuôn khổ này, chính phủ đẩy mạnh kinh doanh kỹ thuật số trong ba lĩnh vực là thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số của doanh nghiệp, tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp và khởi nghiệp, đồng thời tăng cường liên kết với các chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu trong lĩnh vực kỹ thuật số. Khung cũng thiết lập một khuôn khổ thể chế và cơ chế điều phối để giám sát và đánh giá việc thực hiện khuôn khổ chính sách.

Chương trình Quốc gia Khởi nghiệp Campuchia

Vào tháng 12, Bộ Kinh tế và Tài chính  đã khởi động "Chương trình Quốc gia Khởi nghiệp Campuchia" nhằm nâng cao môi trường khởi nghiệp thông qua các nền tảng kỹ thuật số. Là một phần của chương trình, nền tảng (startupcambodia.gov.kh.) do Trung tâm Khởi nghiệp Techo và Doanh nghiệp Khmer đồng quản lý, sẽ thu hút các bên liên quan trong việc ươm tạo các công ty khởi nghiệp bằng cách hỗ trợ lẫn nhau thông qua cơ chế đồng sáng tạo.

Nền tảng này cũng được thiết lập để sử dụng cho các sáng kiến ​​trao đổi văn hóa và đánh giá hệ sinh thái khởi nghiệp, hỗ trợ chính phủ trong việc đưa ra các chính sách can thiệp quan trọng nhằm điều hướng ngành thông qua các quá trình hiện đại hóa và chuyển đổi kỹ thuật số.

Philippines

Chính phủ Philippines không ngừng đưa ra các sáng kiến ​​để hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp của mình, bao gồm lộ trình cho các công ty khởi nghiệp kỹ thuật số  vào năm 2015, chương trình Kapatid Mentor Me và trung tâm Đổi mới QBO năm 2016 cũng như chương trình Tài trợ Nghiên cứu Khởi nghiệp  vào năm 2017.

Đạo luật khởi nghiệp đổi mới

Tháng 3 năm nay, Sở Công nghệ Thông tin và Truyền thông Philippines (DICT), Sở Khoa học và Công nghệ (DOST) và Sở Thương mại và Công nghiệp (DTI) đã chính thức ký sắc lệnh chung (JAO) thành lập ban chỉ đạo để thực hiện Đạo luật Khởi nghiệp Sáng tạo và bộ Quy tắc và Quy định Thực thi (IRR). Đạo luật Khởi nghiệp Sáng tạo (RA 11337) năm 2019 cung cấp cho hệ sinh thái khởi nghiệp những lợi ích và sáng kiến ​​bao gồm thị thực khởi nghiệp, quy trình xử lý nhanh, thành lập quỹ liên doanh khởi nghiệp.

TL