Nghệ nhân Ý Lan và hành trình đưa nghệ thuật tranh cát Việt Nam ra thế giới

13:18 04/06/2023

Không chỉ là người sáng tạo ra nghệ thuật tranh cát Việt Nam, hành trình khởi nghiệp của nghệ nhân Ý Lan còn là nguồn cảm hứng cho thế hệ trẻ, đặc biệt là phụ nữ.

Nghệ thuật tranh cát là một hình thức sáng tạo độc đáo và mang tính nghệ thuật cao, nghệ nhân Trần Thị Hoàng Lan, tên thường gọi là Ý Lan, đã tạo ra những dấu ấn đáng kinh ngạc không chỉ trong nước mà còn trên thế giới.

Nghệ nhân tranh cát Ý Lan và các tác phẩm tranh cát của bà tại nhà riêng.
Nghệ nhân tranh cát Ý Lan và các tác phẩm tranh cát của bà tại nhà riêng.

Sinh năm 1957 ở Sóc Trăng, Ý Lan đã tìm được niềm vui và đam mê của mình trong nghệ thuật tranh cát tại Mũi Né - Phan Thiết, quê chồng bà. Năm 2001, trong một chuyến về quê chồng, Ý Lan đã tìm ra sự kỳ diệu của cát tự nhiên và sáng tạo ra những bức tranh cát độc đáo, khác biệt. Đó cũng là lúc nghệ thuật tranh cát Việt Nam chính thức ra đời.

Với tài năng đặc biệt và sự cố gắng không ngừng, Ý Lan đã ghi dấu ấn đáng kinh ngạc trong sự nghiệp của mình. Năm 2004, bà đã xuất sắc lọt vào Sách Kỷ lục Việt Nam khi khám phá ra 33 màu cát độc đáo. 4 năm sau đó, bà tiếp tục phá vỡ kỷ lục của chính mình bằng việc tìm ra tới 81 màu cát, và lần này bà còn được ghi danh trong Sách Kỷ lục Châu Á. Tranh cát của Ý Lan ngày càng trở nên độc đáo và tinh tế, mang đến những sáng tạo đặc sắc. 

Ý Lan đã được đánh giá cao khi nhận được lời mời biểu diễn nghệ thuật tranh cát tại nhiều sự kiện ở Nhật Bản. Đáng chú ý, bà đã có một lần được Thị trưởng Nhật Bản mời đến biểu diễn, đây là một vinh dự lớn đối với nghệ nhân tranh cát này.

Tầm ảnh hưởng của nghệ thuật tranh cát của Ý Lan đã vượt ra khỏi biên giới đất nước và trở thành một nghệ thuật quốc tế. Bà đã có cơ hội triển lãm tác phẩm tại nhiều quốc gia và đại sứ quán các quốc gia tại Việt Nam. Những triển lãm này không chỉ là cơ hội để cô thể hiện sự sáng tạo của mình mà còn là dịp để chia sẻ nghệ thuật tranh cát độc đáo, mang đậm nét văn hóa Việt Nam đến với khán giả quốc tế.

Hình chụp với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tại sự kiện các Bộ trưởng ngoại giao các nước APEC 2006
Hình chụp với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton tại sự kiện các Bộ trưởng ngoại giao các nước APEC 2006.

Từ những thành tựu đáng kinh ngạc này, n ghệ nhânÝ Lan đã thu hút được sự yêu mến và công nhận từ công chúng không chỉ ở Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Sự đóng góp của Ý Lan đã đi vào lòng người yêu nghệ thuật và trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều người khác, góp phần tạo nên một di sản nghệ thuật độc đáo và đáng tự hào cho Việt Nam.

Mặc dù không học qua trường lớp nghệ thuật, nhưng Ý Lan đã trở thành một nghệ nhân tranh cát nhờ vào bẩm sinh năng khiếu và trí tưởng tượng phong phú. Đối với Ý Lan, mỗi bức tranh cát là một tác phẩm nghệ thuật, mang linh hồn và tiếng nói riêng. Đó là kết quả của sự tỉ mỉ, sáng tạo và tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm.

Với tính độc đáo và sự mới lạ, tranh cát Ý Lan đã được chọn là đơn vị làm Logo APEC tặng cho các Bộ trưởng tham dự Hội nghị APEC tại TP.HCM vào đầu năm 2006. Ngoài ra, tranh cát Ý Lan còn được chọn để thực hiện 21 chân dung của các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC tham dự Hội nghị thượng đỉnh tại Hà Nội vào cuối năm 2006.

Nghệ nhân Ý Lan giới thiệu 21 tác phẩm tranh cát chân dung của các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC tham dự Hội nghị thượng đỉnh tại Hà Nội vào cuối năm 2006.
Nghệ nhân Ý Lan giới thiệu 21 tác phẩm tranh cát chân dung của các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC tham dự Hội nghị thượng đỉnh tại Hà Nội vào cuối năm 2006.

Tranh cát Ý Lan hiện đã phát triển nhiều loại hình tranh cát đa dạng, từ phong cảnh, thư pháp, logo, kiến trúc đặc biệt, nghệ thuật đến tôn giáo, đặc biệt là chân dung - loại hình khó thực hiện nhất nhưng lại mang tính sống động và chân thực cao.

Đến nay, nghệ nhân Ý Lan đã tích lũy một bộ sưu tập tranh cát đáng ngưỡng mộ với hơn 3.000 bức tranh về nhiều đề tài khác nhau. Sản phẩm tranh cát Ý Lan không chỉ được yêu thích và sưu tầm trong nước mà còn được ưu chuộng tại nhiều quốc gia trên thế giới như Canada, Đức, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Lý do mà bà đặt tên thương hiệu của mình là "Tranh Cát Ý Lan" là vì từ nhỏ, Ý Lan đã được mẹ và bà dạy rằng, mọi việc mà chúng ta làm phải mang ý nghĩa, có ý tưởng. Ý Lan đã chọn từ "ý" trong "ý nghĩa" để đặt tên cho thương hiệu tranh của mình. Điều này cũng thể hiện tinh thần sáng tạo và đam mê mà bà dành cho nghệ thuật.

Nhằm quảng bá tính đa dạng và hấp dẫn của ngành du lịch Việt Nam và cung cấp cơ hội cho những người yêu thích nghệ thuật tranh cát khám phá và tự tay tạo nên những tác phẩm tranh cát, Công ty tranh cát Ý Lan đã triển khai mô hình "Trãi nghiệm về cát". Trong mô hình này, công ty sử dụng chính những hạt cát tự nhiên, không nhuộm màu và không sử dụng chất kết dính trong quá trình tạo ra tranh cát.

Công ty tranh cát Ý Lan đã đón tiếp nhiều đoàn du khách từ cả trong và ngoài nước để tham gia trải nghiệm "Nghịch cát". Đây là những đoàn du khách bao gồm học sinh từ các trường học tại TP Hồ Chí Minh, nữ sinh từ trường Tiểu học Haig Girls School (Singapore), cũng như đoàn bác sỹ từ Ấn Độ..

Bên cạnh tài năng nghệ thuật, Ý Lan còn sở hữu một trái tim nhân ái đáng ngưỡng mộ. Bà thường tổ chức các triển lãm tranh và bán đấu giá nhằm gây quỹ từ thiện. Qua những hoạt động này, bà đã giúp đỡ rất nhiều người gặp khó khăn và cùng hợp tác với các cơ quan chính quyền ở các tỉnh thành trên toàn quốc để gây quỹ khuyến học và hỗ trợ những nạn nhân chất độc da cam.

Nghệ nhân Ý Lan tại một chương trình quyên góp gây quỹ khuyến học và hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt
Nghệ nhân Ý Lan tại một chương trình quyên góp gây quỹ khuyến học và hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

Cơ sở tranh cát Ý Lan còn trở thành nơi truyền cảm hứng và kỹ năng làm tranh cát cho những trẻ em khuyết tật và có hoàn cảnh khó khăn. Ý Lan tin rằng, nghề tranh cát không chỉ giúp các em phát triển khả năng sáng tạo mà còn mang lại thu nhập cho họ và hỗ trợ cho gia đình. Bằng việc truyền nghề này, nghệ nhân Ý Lan đã tạo ra một sự kết nối đặc biệt với các em trẻ, truyền đạt sự yêu thương và khích lệ họ vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

Nhờ những hoạt động từ thiện và truyền nghề, Ý Lan không chỉ là một nghệ nhân tranh cát tài năng mà còn là một tấm gương sáng về lòng nhân ái và trách nhiệm xã hội. Sự đóng góp của bà không chỉ góp phần làm đẹp thêm cuộc sống của những người kém may mắn mà còn lan tỏa niềm vui, hy vọng và sự khát khao vươn lên cho cộng đồng xung quanh.

Ngày nay, mặc dù không còn là đơn vị duy nhất trong việc sản xuất tranh cát, các sản phẩm tranh cát Ý Lan vẫn được nhiều khách hàng ở trong và ngoài nước yêu mến và sưu tầm.

Sự thành công của nghệ nhân Ý Lan là nguồn cảm hứng cho tất cả những người trẻ đặc biệt là phụ nữ, để tin rằng sự kiên nhẫn, sáng tạo và lòng đam mê có thể đưa ta đến với thành công ở mọi lĩnh vực. Ý Lan đã vững vàng khẳng định vị trí của mình trong nghệ thuật tranh cát và trở thành một tấm gương đáng ngưỡng mộ cho những nghệ nhân trẻ và phụ nữ Việt Nam.

Xuân Cường