Thứ hai 15/12/2025 13:10
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Trước yêu cầu đổi mới trong xây dựng và thi hành pháp luật, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đang nỗ lực đẩy mạnh hiện đại hóa, chuyên nghiệp hóa hệ thống, đưa hoạt động trợ giúp pháp lý trở thành một cấu phần quan trọng của tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
 |
| Bồi dưỡng kiến thức trợ giúp pháp lý cho cán bộ cơ sở |
Đến cuối năm 2024, cả nước có 63 Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước với 1.252 người làm việc, trong đó có 712 trợ giúp viên pháp lý và 411 chuyên viên pháp lý. Cùng với đó, 97 chi nhánh của các Trung tâm được đặt tại cấp huyện hoặc liên huyện, cùng 728 cá nhân ký hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý (bao gồm luật sư và cộng tác viên), 177 tổ chức đăng ký tham gia và 20 tổ chức ký hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý với Sở Tư pháp.
Trong giai đoạn 2018 - 2024, hệ thống trợ giúp pháp lý trên toàn quốc đã thực hiện hơn 234.000 vụ việc, mang lại cơ hội tiếp cận công lý cho hàng trăm nghìn người dân. Riêng năm 2024, số vụ việc đạt hơn 60.000, tăng mạnh so với năm trước. Các vụ việc đều được thẩm định, đánh giá chặt chẽ, bảo đảm chất lượng và không phát sinh khiếu nại, tố cáo.
Công tác truyền thông cũng được tăng cường thông qua nhiều hình thức phong phú, từ phương tiện thông tin đại chúng, tờ gấp, thông điệp pháp luật cho tới truyền thông trực tiếp tại cơ sở. Những vụ việc điển hình được xây dựng thành phóng sự, diễn án giúp lan tỏa giá trị nhân văn của hoạt động trợ giúp pháp lý.
Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, Bộ Tư pháp đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, tổ chức và hoạt động trợ giúp pháp lý. Hệ thống cơ sở dữ liệu đã được số hóa với hơn 200.000 hồ sơ vụ việc, hơn 2.300 tài khoản truy cập và đang được mở rộng thông qua Dự án “Hệ thống thông tin trợ giúp pháp lý” – hứa hẹn nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành, kết nối và phục vụ người dân.
Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, hoạt động trợ giúp pháp lý vẫn còn những hạn chế. Pháp luật hiện hành chưa quy định rõ việc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được chủ động quyết định số lượng Trung tâm và Chi nhánh trợ giúp pháp lý theo điều kiện địa phương. Một số nơi chưa thực sự quan tâm đúng mức đến công tác này; nhận thức của một bộ phận người dân về quyền được trợ giúp pháp lý còn hạn chế.
Số lượng vụ việc, đặc biệt là vụ việc tham gia tố tụng, vẫn còn thấp so với số người thuộc diện được trợ giúp pháp lý. Một số địa phương thiếu nhân lực, nhất là đội ngũ trợ giúp viên pháp lý; trong khi sự tham gia của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, các luật sư vẫn còn khiêm tốn. Bên cạnh đó, nguồn kinh phí bố trí cho hoạt động trợ giúp pháp lý chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, cơ sở vật chất ở nhiều Trung tâm còn thiếu thốn, đặc biệt là phương tiện phục vụ chuyển đổi số và làm việc trực tuyến.
 |
| Nâng cao vai trò, hiện đại hóa và phát triển hoạt động trợ giúp pháp lý trong giai đoạn mới |
Để đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, Bộ Tư pháp xác định mục tiêu xây dựng mạng lưới trợ giúp pháp lý hiện đại, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm.
Trước hết, sẽ tiếp tục nâng cao năng lực của hệ thống dịch vụ pháp lý, bảo đảm để người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận. Cùng với đó là hiện đại hóa cơ sở vật chất, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn bộ quy trình thực hiện và quản lý vụ việc.
Bộ Tư pháp cũng định hướng mở rộng đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; ưu tiên nguồn lực cho nhóm yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Đồng thời, tăng cường giám sát, đánh giá và trách nhiệm giải trình của cơ quan, cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ phục vụ Nhân dân.
Trước hết, cần tiếp tục hoàn thiện thể chế về trợ giúp pháp lý, trong đó nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 theo hướng mở rộng phạm vi, lĩnh vực, đối tượng được trợ giúp; bảo đảm quyền được bào chữa miễn phí của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp.
Thứ hai, củng cố hệ thống tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý, bảo đảm tinh gọn, hiệu quả, gắn với phân cấp, phân quyền rõ ràng cho địa phương. Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức xã hội, luật sư, cộng tác viên, người có uy tín ở cơ sở vào hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật và hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ.
Thứ ba, chú trọng xây dựng đội ngũ người làm công tác trợ giúp pháp lý chuyên nghiệp, có trình độ chuyên môn và năng lực ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giải quyết vụ việc.
Thứ tư, tăng cường quản lý nhà nước, đánh giá chất lượng vụ việc trên thực tế, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về trợ giúp pháp lý phục vụ khai thác, tra cứu nhanh chóng, chính xác.
Cuối cùng, đẩy mạnh chuyển đổi số và vận hành Hệ thống thông tin trợ giúp pháp lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu liên ngành để mở rộng dịch vụ công trực tuyến, hướng tới cung cấp dịch vụ toàn trình, thuận tiện, minh bạch và hiệu quả cho người dân.
