Mùa thu hoạch vải chính vụ ở tâm dịch Bắc Giang

Mùa thu hoạch vải chín sớm bắt đầu từ 20/5 đến đầu tháng 6 và vải chính vụ hái từ 10/6 đến cuối tháng 7. Loại trái cây đặc sản mang lại cho Bắc Giang hơn 6.800 tỷ đồng doanh thu và các dịch vụ phụ trợ trong năm 2020. 

Năm nay khi những chùm vải chín sớm cũng là lúc Bắc Giang đối mặt với đại dịch bùng phát với số ca nhiễm vượt quá 500. Tỉnh phải tạm dừng hoạt động bốn khu công nghiệp, liên tiếp cách ly, giãn cách một số huyện, thành phố để chống dịch.

Thị trường xuất khẩu hạn chế, thương lái nước ngoài khó sang Việt Nam. Song khâu khó nhất vẫn là lưu thông hàng hóa giữa các tỉnh, thành bởi mỗi địa phương có quy định riêng.

Lãnh đạo tỉnh sớm có văn bản gửi các địa phương nhờ tạo điều kiện cho vải thiều lưu thông trong đại dịch; kiến nghị các bộ ngành, Chính phủ tác động để tháo gỡ khó khăn. Điển hình như Bộ Thông tin Truyền thông phối hợp với các nhà mạng di động gửi tin nhắn đến các đầu số thuê bao người dân, kêu gọi “Hãy cùng Bắc Giang vượt qua đại dịch Covid-19: Mua đặc sản vải thiều Bắc Giang trực tuyến, được doanh nghiệp bưu chính chuyển đến tận nhà trong 6 đến 48 giờ sau khi thu hoạch, khắp mọi miền Tổ quốc”.

Bắc Giang chủ động lập hai đội hỗ trợ xuất khẩu vải thiều tại cửa khẩu các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn. Hai tổ này sẽ nắm thông tin, xử lý tại chỗ những khó khăn trong quá trình lưu thông qua cửa khẩu, hướng dẫn cho doanh nghiệp, thương lái các quy định chống dịch của từng địa phương trên đường vận chuyển. Khoanh vùng trong các khu công nghiệp tránh lây lan ra cộng đồng. Hơn 3.200 ca nhiễm chủ yếu là công nhân tập trung tại hai ổ dịch thuộc huyện Việt Yên.

Bắc Giang đã đưa nhiều đợt công nhân đi cách ly tập trung, song không đưa về huyện Lục Ngạn. Đây là thủ phủ chiếm trên 70% sản lượng vải thiều của Bắc Giang. Chính quyền thiết lập hàng trăm chốt kiểm soát, chia thành ba lớp cấp huyện, xã và cấp thôn xóm bảo vệ vải. Xe vận tải đều phải xuất giấy tờ khi qua chốt, người dân được đo thân nhiệt.

Trong các xóm làng, chủ hộ trồng vải cắm biển từ chối tiếp khách, "nhà nào ở yên nhà nấy" nhằm hạn chế tiếp xúc tối đa. Quả vải thiều Lục Ngạn được bảo vệ rất chặt chẻ. Mô hình này tỏ ra phát huy tác dụng khi vừa kiểm soát được người nơi khác đến, vừa khoanh vùng được các trường hợp F2, F3 để yêu cầu cách ly tại nhà.

Tính đến hết 7/6, toàn tỉnh tiêu thụ hơn 55.000 tấn vải thiều, đạt gần 30% tổng sản lượng, trong nước hơn 36.000 tấn và 19.000 tấn xuất khẩu. Giá bán mỗi cân vải dao động từ 12.000 đến 32.000 đồng.

Khi tỉnh chưa hoàn toàn dập hết dịch và mới tiêu thụ khoảng 30% tổng sản lượng toàn tỉnh. Theo Bí thư huyện ủy Lục Ngạn, Nguyễn Việt Oanh, năm nay vải được mùa, thu hoạch vượt dự kiến, lên đến 140.000 tấn toàn huyện. Song có hai cái khó trước mắt là nhân công thu hoạch và lưu thông qua chốt kiểm dịch.

Từ 10/6 bắt đầu thu hoạch vải chính vụ, mỗi ngày tiêu thụ khoảng 7.000 tấn song Lục Ngạn đang thiếu khoảng 5.000 lao động hái vải. Những năm trước, nguồn lao động trong tỉnh và các vùng lân cận làm thuê, năm nay nhiều nơi đang phải cách ly, phong tỏa dẫn đến thiếu người. Để giải quyết khó khăn trước mắt, huyện chủ động thành lập hơn 400 tổ đổi công, các hộ lần lượt giúp nhau thu hoạch. Chính quyền huy động thêm tình nguyện viên là công an, thanh niên, bộ đội từ các đơn vị đóng quân trên địa bàn.

Ngoài ra, khi dịch phát sinh, chính quyền Lục Ngạn cũng chủ trương để hơn 4.000 công nhân địa phương ở lại địa bàn, không đi sang vùng khác. Số công nhân này sau đó được xét nghiệm Covid-19, trở thành nguồn nhân lực thu hoạch vải, bù đắp cho phần thiếu hụt lao động của địa phương.

Ông Nguyễn Việt Oanh, bày tỏ mong muốn các địa phương nới lỏng hơn điều kiện cho xe chở nông sản Bắc Giang đi lại. Lục Ngạn đã chủ động xét nghiệm Covid-19 ba ngày một lần, cấp giấy chứng nhận âm tính cho lái xe; cung cấp chứng chỉ an toàn phòng dịch cho quả vải từ lúc bứt trên cây đến khi đưa lên lô hàng; minh bạch mọi loại giấy tờ khi lái xe thông thương qua các chốt kiểm soát.

Xác định khó khăn còn dài khi dịch chưa hết, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phan Thế Tuấn phân tích thêm, thời gian tới sẽ vô cùng áp lực khi còn 2/3 sản lượng là vải chính vụ thu hoạch dồn dập trong hơn một tháng. Dịch vụ hậu cần, phương tiện vận chuyển... vì thế cũng tăng. Song theo ông, nếu xúc tiến thương mại thành công, các tỉnh thành tạo điều kiện hơn khi qua chốt, khó khăn dù còn nhưng không đến nỗi không có lối thoát.

Như Anh