Kế hoạch của Grab mở ra chương mới trong câu chuyện khởi nghiệp của Đông Nam Á

Kế hoạch của Grab về việc niêm yết với trị giá gần 40 tỷ đô la khiến đây trở thành thương vụ sử dụng SPAC lớn nhất.

"Đây là một cột mốc quan trọng trong hành trình của chúng tôi nhằm mở ra khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người để hưởng lợi từ nền kinh tế kỹ thuật số", Anthony Tan, Giám đốc điều hành kiêm Đồng sáng lập Grab, cho biết trong tuyên bố hôm thứ Ba.

Nhưng nó cũng mở ra một chương mới cho nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là hệ sinh thái khởi nghiệp. Nó sẽ mở rộng cánh cửa cho các nhà đầu tư quốc tế khác nhau thâm nhập vào một trong những thị trường internet phát triển nhanh nhất thế giới. Nó cũng có thể giúp các kỳ lân khu vực khác tiếp bước khi Đông Nam Á thách thức lại sự thống trị của Mỹ và Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.

Tầm quan trọng của Đông Nam Á đối với các công ty kỹ thuật số được công nhận rộng rãi. Theo nghiên cứu của Google, Temasek Holdings và Bain & Co, tổng giá trị hàng hóa của nền kinh tế internet trong khu vực này dự kiến ​​sẽ tăng gấp ba lần, lên 300 tỷ USD vào năm 2025 so với năm 2020.

Nhưng cho đến nay, hầu hết các nhà đầu tư đều chau thực sự tìm được cach phù hợp để tham gia thị trường này. Công ty internet niêm yết công khai đáng chú ý duy nhất trong khu vực là Sea Group, một công ty thương mại điện tử và trò chơi trực tuyến có trụ sở chính tại Singapore, công ty mẹ của ứng dụng Shopee nổi tiếng toàn khu vực và được niêm yết tại New York. Giá cổ phiếu của Sea đã tăng gần gấp 5 lần trong năm ngoái, cho thấy sự thèm muốn rất lớn của các nhà đầu tư đối với các công ty công nghệ có tốc độ phát triển cao như vậy ở Đông Nam Á và phản ánh sự khan hiếm của các khoản đầu tư thay thế.

Tại Indonesia, đối thủ của Grab là Gojek và gã khổng lồ thương mại điện tử Tokopedia đang thảo luận về việc sáp nhập và khả năng niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ và Indonesia. Công ty du lịch trực tuyến của Indonesia là Traveloka cũng đang xem xét việc niêm yết, có thể giống như Grab thông qua việc sáp nhập với SPAC. Nếu những danh sách này thành công, các kỳ lân khác trong khu vực có thể đi theo con đường tương tự, có khả năng biến Đông Nam Á trở thành nơi có nhiều công ty công nghệ được giao dịch công khai sẽ thách thức vị thế của Mỹ và Trung Quốc trong nhiều năm qua.

Các công ty công nghệ Đông Nam Á có lợi thế là họ luôn tập trung chặt chẽ vào khu vực quê hương của họ, điều này đã giúp họ chống lại sự xâm nhập của các gã khổng lồ công nghệ Mỹ và Trung Quốc. Được thành lập như một ứng dụng gọi xe vào năm 2012, Grab nhanh chóng mở rộng sang các dịch vụ giao hàng và tài chính, đồng thời phát triển trở thành "siêu ứng dụng" của khu vực với hơn 200 triệu lượt tải xuống trên thiết bị di động. "Chúng tôi thực sự hiểu nhu cầu của khách hàng địa phương", người đồng sáng lập Tan Hooi Ling cho biết tại một sự kiện vào năm 2019.

Công ty đã chiến đấu quyết liệt với công ty tiên phong mô hình xe công nghệ Uber Technologies có trụ sở tại Mỹ. Grab đã mua lại mảng kinh doanh tại khu vực Đông Nam Á của Uber vào năm 2018. Đổi lại, Uber nhận cổ phần trong Grab. Các gã khổng lồ công nghệ toàn cầu khác cũng quyết định hợp tác với các kỳ lân địa phương thay vì cạnh tranh trực tiếp với họ. Gã khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi Chuxing là nhà đầu tư của Grab, Google và Tencent đều chống lưng cho Gojek.

Tuy nhiên, sự cạnh tranh giữa các nhóm công nghệ địa phương đang diễn ra gay gắt hơn bao giờ hết. Do đó, hầu hết các công ty này - Grab, Gojek, Tokopedia và thậm chí Sea - đều không tạo ra lợi nhuận, đó có lẽ là một lý do tại sao Grab chọn cách ra công chúng bằng việc sử dụng SPAC. Điều  này giúp bỏ qua các thủ tục rườm rà liên quan đến danh sách công khai truyền thống và cho phép một công ty khởi nghiệp nhanh chóng huy động số tiền cần thiết để cạnh tranh. Grab dự kiến ​​sẽ huy động được hơn 4 tỷ USD thông qua thỏa thuận SPAC và được giao dịch trên Nasdaq trong "những tháng tới", công ty cho biết.

Những người chiến thắng lớn, đồng thời là nahf đầu tư đương nhiệm của Grab đáng chú ý nhất là Quỹ Tầm nhìn (Vision Fund) của SoftBank Group. Tuy nhiên, việc Grab ra công chúng có nghĩa là rủi ro và cơ hội mà Quỹ Tầm nhìn và các nhà đầu tư tổ chức khác đã thực hiện trong nhiều năm sẽ được "san sẻ bớt" cho những người khác, bao gồm nhiều nhà đầu tư tư nhân.

Grab, đã cho biết thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao sẽ không có lãi cho đến năm 2023, vẫn phải chứng minh rằng họ có thể xứng đáng cho mức định giá 40 tỷ USD - gần gấp đôi giá trị của Google tại thời điểm chào bán công khai lần đầu , khi đó gã khổng lồ tìm kiếm của Mỹ đã có lãi.

Một giám đốc điều hành tại một tổ chức tài chính đầu tư vào Grab thú nhận rằng "có những khỏa đánh cược đối với các thương vụ SPAC đang xảy ra ở Đông Nam Á và Trung Quốc", đồng thời nói thêm rằng ông "lo ngại" về việc thị trường này quá nóng. 

Vào tối thứ Ba (13/3) sau khi thông báo rằng công ty của mình sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán, Anthony Tan của Grab cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei Asia rằng anh ấy tự tin có thể đưa công ty của mình "phát triển nhanh chóng và bền vững". Ông cũng đề cập rằng việc sáp nhập với Altimeter Growth được niêm yết bởi Nasdaq, một SPAC hoạt động dưới sự điều hành của công ty đầu tư Altimeter Capital có trụ sở tại Thung lũng Silicon, là "cách tốt nhất để niêm yết cổ phiếu."

Sớm trở thành giám đốc điều hành của một công ty đại chúng, ưu tiên hàng đầu của Tan sẽ là chứng minh khả năng của công ty. Lần này không chỉ với những nhà đầu tư mạo hiểm tìm kiếm rủi ro dài hạn mà anh đã quen biết từ khi thành lập công ty, mà là với một loạtt cổ đông có thể không kiên nhẫn chờ đợi được như vậy. 

Bảo Bảo (Theo Nikkei Asia)