Gia đình nhà họ Lee có thể phải trả khoản thuế thừa kế lớn nhất từ trước đến nay của Hàn Quốc, số tiền có khả năng vượt quá 10 tỷ USD.
Khi Chủ tịch Samsung Electronics Lee Kun-hee qua đời vào tháng 10 năm ngoái ở tuổi 78 sau một thời gian dài nằm viện. Trong tang phục, các thành viên trong gia đình doanh nhân giàu nhất Hàn Quốc chào đón những quan khách đến viếng và tỏ lòng kính trọng với người đàn ông được cho là đã biến Samsung - từng được biết đến với các thiết bị gia dụng giá rẻ thành một cường quốc công nghệ toàn cầu.
Tuy nhiên, 6 tháng sau đám tang của Lee, hậu quả tài chính sau cái chết của ông ấy hiện đang được xem xét kỹ lưỡng. Góa phụ Hong Ra-hee và ba người con - bao gồm cả Phó Chủ tịch Samsung Lee Jae-yong bị bỏ tù sẽ phải trả khoản thuế thừa kế lớn nhất từ trước đến nay của đất nước, số tiền có khả năng vượt quá 10 tỷ USD.
Trước thời hạn thanh toán khoản tiền này, sự chú ý đang tập trung vào cách phân bổ tài sản của nhà kinh doanh lỗi lạc quá cố giữa các thành viên trong gia đình. Kết quả này sẽ mang lại những tác động rất lớn đến việc liệu họ có thể giữ quyền kiểm soát Tập đoàn Samsung, tập đoàn chaebol (hay còn gọi là các tập đoàn do gia đình tự quản) nổi tiếng và quyền lực nhất của Hàn Quốc. Doanh nghiệp được thành lập hơn tám thập kỷ trước bởi Lee Byung- chull, cha của Lee Kun-hee.
Riêng khoản phí thừa kế cổ phiếu của Lee Kun-hee đã được xác nhận là 11 nghìn tỷ won (tương ứng với 9,87 tỷ USD), dựa trên giá đóng cửa trung bình của danh mục đầu tư trong hai tháng trước và sau khi ông qua đời.
Ông cũng để lại nhiều bất động sản lớn, bao gồm hai ngôi nhà ở trung tâm Seoul trị giá lần lượt là 40,8 tỷ won và 34,2 tỷ won. Một nửa của công viên giải trí Everland rộng 14.878 mét vuông ở phía nam thành phố ước tính trị giá 2 nghìn tỷ won.
Hơn 13.000 tác phẩm nghệ thuật - được truyền thông Hàn Quốc mệnh danh là "bộ sưu tập Lee Kun-hee" - cũng phải chịu thuế thừa kế, và giá trị tổng hợp của chúng ước tính hơn 2,5 nghìn tỷ won.
Các tác phẩm nghệ thuật mà Lee sở hữu cá nhân bao gồm "Hoa loa kèn nước" của Claude Monet và "Chân dung Dora Maar" của Pablo Picasso. Chúng tách biệt với các tài sản lưu giữ tại Leeum, Bảo tàng Nghệ thuật Samsung và Bảo tàng Nghệ thuật Ho-Am, cả hai đều do Samsung Foundation of Culture điều hành.
Truyền thông địa phương đưa tin rằng gia đình có thể tặng một số tác phẩm nghệ thuật cá nhân của Lee cho Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại và Hiện đại Quốc gia cũng như Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc. Gia đình không cần phải trả thuế cho bất kỳ tác phẩm quyên góp nào.
Theo luật, với tư cách là góa phụ của ông Lee sẽ nhận được một phần ba tổng số tài sản thừa kế, trong khi ba người con nhận được hai phần chín mỗi người. Những người con này bao gồm con gái Lee Boo-jin, Giám đốc điều hành của khách sạn sang trọng Hotel Shilla thuộc tập đoàn và Lee Seo-hyun, Chủ tịch Tổ chức Phúc lợi Samsung và Lee Jae-yong,
Nhưng các nhà phân tích nói rằng gia đình có thể đã đồng ý rằng Lee Jae-yong sẽ nhận được cổ phần lớn nhất. Một thỏa thuận như vậy được coi là rất quan trọng trong việc xác định quyền kiểm soát tiếp tục đế chế Samsung.
Gia đình dự kiến sẽ công bố việc phân chia tài sản và nộp thuế trước ngày thứ Sáu (30/4).
Gia đình Koo, kiểm soát tập đoàn có trung tâm là LG Electronics, đã đưa ra quyết định như vậy khi Chủ tịch Koo Bon-moo qua đời vào năm 2018. Con trai ông, Koo Kwang-mo, thừa kế hơn 70% cổ phần của cha mình, do đó củng cố quyền kiểm soát của ông.
Samsung đã không đưa ra tuyên bố chính thức nào về vấn đề thừa kế. "Gia đình sẽ tiến hành hợp lý trong việc giải quyết việc phân chia tài sản và nộp thuế", một giám đốc điều hành của Samsung, yêu cầu giấu tên, nói với Nikkei Asia.
Lee Kun-hee đã kiểm soát, ông sở hữu 4,18% cổ phần trong Samsung Electronics - công ty cốt lõi của tập đoàn - cũng như 20,76% Samsung Life Insurance và 2,88% Samsung C&T, đơn vị xây dựng thuộc công ty mẹ.
Mặc dù Hàn Quốc có hàng loạt chaebol, nhưng bản thân Samsung vẫn đứng hàng đầu tại quốc gia này. Từ lâu, nó đã được biết đến với cái tên "Cộng hòa Samsung", một biệt danh như nói lên quyền lực và tầm ảnh hưởng giống với một quốc gia hơn là một công ty kinh doanh.
Tổng doanh thu của Tập đoàn Samsung - bao gồm 59 công ty con từ nhiều lĩnh vực như điện tử và xây dựng đến đóng tàu, dược phẩm sinh học và bảo hiểm - đã được ước tính chiếm khoảng 20% tổng sản phẩm quốc nội của Hàn Quốc trong những năm qua.
Dưới áp lực của Ủy ban Thương mại Công bằng Hàn Quốc, Samsung trong những năm gần đây đã tiến hành hủy bỏ nhiều cổ phần sở hữu chéo, mặc dù cơ cấu sở hữu vẫn còn phức tạp.
Một vấn đề quan trọng xung quanh việc thừa kế là cách Lee Jae-yong sẽ phải kiếm tiền để trả thuế nếu nhận được cổ phần lớn nhất. Anh phải trả khoảng 1 nghìn tỷ won nếu anh ta thừa kế một nửa tài sản.
Bán một số cổ phiếu Samsung của riêng mình không được coi là một lựa chọn thực tế đối với Lee Jae-yong vì nó có thể làm ảnh hưởng quyền kiểm soát của ông. Các nhà phân tích cho rằng phó chủ tịch có thể phải vay tiền ngân hàng.
Các nhà đầu tư hoạt động đã phàn nàn về tính minh bạch tại Samsung và thúc đẩy phải thay đổi. Quỹ đầu cơ Hoa Kỳ Elliott lập luận rằng việc sáp nhập giữa Samsung C&T và Cheil Industries vào năm 2015 được thiết kế để giúp Lee Jae-yong củng cố quyền lực của mình đối với toàn bộ tập đoàn bằng cách làm tổn hại đến lợi ích của các cổ đông C&T.
"Cụ thể, việc sáp nhập được cấu trúc để cổ phiếu của Samsung C&T bị định giá thấp hơn và cổ phiếu của Cheil sẽ bị định giá quá cao, tạo điều kiện cho Lee Jae-yong, một cổ đông quan trọng của Cheil, mua lại Samsung C&T với giá rẻ và từ đó có được quyền kiểm soát cổ phần của Samsung C&T tại Samsung Electronics, "Elliott cho biết trong một tuyên bố yêu cầu bồi thường được đệ trình lên Tòa án Trọng tài Thường trực ở The Hague vào năm 2018, đề cập đến Lee Jae-yong. Vụ kiện mà Elliott đệ đơn chống lại chính phủ Hàn Quốc vẫn đang chờ xử lý.
Nhưng ngay cả khi Samsung và các luật sư của họ giảm bớt gánh nặng thuế và có được các khoản vay để trả, thì quá trình này sẽ gây khó khăn cho Lee Jae-yong khi ông bị giam cầm. Người đàn ông 52 tuổi đã phải thụ án hai năm rưỡi kể từ tháng 1 với tội danh hối lộ và tham ô. Anh đã trở lại nhà tù vào đầu tháng này sau khi trải qua một cuộc phẫu thuật cắt ruột thừa tại Trung tâm Y tế Samsung.
Thời điểm đưa ra bản án là rất nhạy cảm khi các nhà lãnh đạo tập đoàn và các chính trị gia đối lập đang yêu cầu Tổng thống Moon Jae-in ân xá cho Lee Jae-yong vì lợi ích của nền kinh tế Hàn Quốc. Các nhà lãnh đạo công ty đã đưa ra yêu cầu tương tự trong tháng này với Bộ trưởng Tài chính Hong Nam-ki, người hứa sẽ chuyển nó tới bộ liên quan của chính phủ.
Sự khoan hồng như vậy không có gì lạ ở Hàn Quốc. Tổng thống ân xá cho những người đứng đầu ngành công nghiệp và thậm chí cả những cựu Tổng thống bị kết án là một điều gì đó thuộc về truyền thống. Các thẩm phán cũng thường cho thấy sự khoan hồng, cho phép các ông chủ chaebol bị kết án tránh khỏi án tù treo, chẳng hạn như án treo cho Lee Kun-hee, bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của họ đối với nền kinh tế định hướng xuất khẩu của đất nước. Hàn Quốc được xếp hạng là nền kinh tế lớn thứ 12 thế giới vào năm 2019.
Nhưng trong những năm gần đây, các tòa án đã thực hiện một cách tiếp cận khắc nghiệt hơn bằng cách bắt các giám đốc chaebol như Chủ tịch SK Chey Tae-won đã phải ngồi sau song sắt khi bị kết án. Chey được Tổng thống lúc bấy giờ là Park Geun-hye ân xá vào năm 2015, bản thân cô hiện đang thụ án 22 năm tù vì tội tham nhũng khi còn đương chức.
Bảo Bảo (Theo Nikkei Asia)
