Đổi mới công nghệ và mô hình kinh doanh: Nền tảng cho hệ sinh thái số

Cần thích nghi nhanh với sự thay đổi của công nghệ

Chia sẻ tại hội thảo “Quản trị công nghệ trong kỷ nguyên số: Những chính sách nổi bật tại Việt Nam”, do Hội Truyền thông thành phố Hà Nội phối hợp với Viện Nghiên cứu Công nghệ vì Cộng đồng (TFGI) tổ chức tại Hà Nội ngày 27/5/2025, bà Citra Nasruddin - Giám đốc Chương trình, Viện Nghiên cứu Công nghệ vì Cộng đồng (TFGI) – nhấn mạnh, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số không chỉ là xu hướng phát triển kinh tế mà còn là yếu tố quyết định trong việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, mở rộng thị trường và thúc đẩy tăng trưởng. Đặc biệt trong bối cảnh các mô hình kinh tế số thay đổi liên tục với tốc độ chóng mặt, công nghệ giữ vai trò then chốt.

Đại biểu tham dự hội thảo “Quản trị công nghệ trong kỷ nguyên số: Những chính sách nổi bật tại Việt Nam”

Tuy vậy, bà Citra Nasruddin cũng lưu ý rằng, bên cạnh cơ hội, công nghệ số cũng kéo theo không ít rủi ro và thách thức. Do đó, hệ thống chính sách và quy định pháp lý cần được điều chỉnh và bổ sung kịp thời để tối ưu hóa lợi ích và phòng ngừa các vấn đề phát sinh từ sự phát triển này. Để quản lý tốt nền kinh tế số, các quốc gia trong khu vực, trong đó có Việt Nam, cần có chính sách linh hoạt, sẵn sàng thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ.

Bổ sung nguồn nhân lực có kỹ năng công nghệ mới

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Hữu Tuấn - Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) - cho biết, thương mại điện tử tại Việt Nam đang có sự phát triển mạnh mẽ, với quy mô thị trường đã vượt qua mức 25 tỷ USD, tăng trưởng 22% so với năm 2023 và chiếm khoảng 9% trong tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng của cả nước.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc gia tăng nhu cầu về nguồn nhân lực có kỹ năng cao. Với sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử tại Việt Nam. Như vậy, việc ứng dụng công nghệ mới đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự đổi mới và cải tiến các mô hình kinh doanh hiện nay.

Theo ông Tuấn, khi nền kinh tế số ngày càng mở rộng, nhu cầu về nguồn nhân lực có kỹ năng và kiến thức về công nghệ mới ngày càng gia tăng. Các chương trình đào tạo thương mại điện tử hiện nay đang ngày càng đa dạng và có sự thay đổi tích cực nhờ vào việc ứng dụng công nghệ mới.

Một số trường đại học đã bắt đầu tích hợp các môn học liên quan đến công nghệ mới vào chương trình giảng dạy, như: Ứng dụng AI trong thương mại điện tử, Blockchain và tiền mã hóa, trí tuệ nhân tạo trong tài chính, quản lý và phân tích dữ liệu lớn…

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng đã triển khai nhiều chương trình đào tạo công nghệ số cho doanh nghiệp và các địa phương nhằm nâng cao nhận thức và năng lực áp dụng công nghệ vào hoạt động thương mại điện tử.

Mặc dù vậy, ông Tuấn cũng đề cập tại hội thảo sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành thương mại điện tử. Để giải quyết tình trạng này “mô hình đào tạo "theo đơn đặt hàng" giữa Nhà nước và doanh nghiệp là một giải pháp tiềm năng. Đây là mô hình có thể linh hoạt đáp ứng nhu cầu thị trường, vừa cung cấp kiến thức lý thuyết, vừa chú trọng thực hành và giúp kết nối hiệu quả giữa cung và cầu lao động.

Tuy nhiên, để mô hình này hoạt động hiệu quả và bền vững, cần có sự phối hợp rõ ràng và minh bạch giữa nhà nước và doanh nghiệp. Các chương trình đào tạo dù là "đặt hàng" cũng cần đảm bảo cung cấp kiến thức nền tảng và kỹ năng cốt lõi, giúp học viên thích ứng lâu dài với môi trường thương mại điện tử không ngừng thay đổi.

Hiện, Bộ Công Thương đang triển khai kế hoạch nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực thương mại điện tử thông qua việc sửa đổi chương trình giảng dạy, cập nhật học liệu, tăng cường thực tập và kiến tập cho sinh viên, nhằm chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển của kinh tế số. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực quản lý và kinh doanh trực tuyến mà còn thúc đẩy đổi mới công nghệ và mô hình kinh doanh, từ đó xây dựng một hệ sinh thái số vững mạnh và linh hoạt.

Một trong những sáng kiến quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới công nghệ, mô hình kinh doanh và xây dựng hệ sinh thái số trong thương mại điện tử là Chương trình Go Online, do Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số triển khai.

Chương trình này sẽ được tổ chức ở cả 6 khu vực kinh tế trên cả nước, với mục tiêu đào tạo chuyên sâu về các vấn đề cốt lõi của thương mại điện tử. Bao gồm khung pháp lý, chiến lược phát triển kinh doanh, quy định thuế và các giải pháp quảng cáo số.

Đặc biệt, chương trình sẽ chú trọng vào việc thúc đẩy đổi mới công nghệ, cải tiến mô hình kinh doanh, giúp các doanh nghiệp ứng dụng các công nghệ mới vào hoạt động kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững trong môi trường kinh tế số.

Qua đó, chương trình không chỉ trang bị cho doanh nghiệp và lực lượng lao động trẻ những kiến thức và kỹ năng thực tiễn, mà còn góp phần xây dựng hệ sinh thái số tại các địa phương, tạo ra một môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp và tổ chức trong nước có thể kết nối, hợp tác và phát triển mạnh mẽ hơn trong thời đại số.