Doanh nghiệp nội cần được hỗ trợ để phát triển mạnh mẽ hơn

19:36 06/03/2021

Theo các chuyên gia nhấn mạnh, cần cải thiện môi trường đầu tư, tạo cơ chế thuận lợi để thu hút, thúc đẩy các doanh nghiệp đến đầu tư và yên tâm kinh doanh...

(Ảnh: Internet)

Làm tổ cho đại bàng nội

Bàn về việc tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước, theo PGS.TS Trần Đình Thiên, khái niệm “làm tổ cho đại bàng” cần được sửa thêm là “làm tổ cho cả đại bàng Việt Nam”, chứ không phải chỉ làm tổ để đón đại bàng nước ngoài. 
Lý giải điều này, ông Thiên cho hay, nếu FDI chỉ chiếm chừng 20-22% GDP, mà chiếm tới 70% tổng kim ngạch xuất khẩu là có chuyện. “Có nghĩa doanh nghiệp FDI được hưởng hầu hết lợi ích thương mại do nỗ lực hội nhập của ta mang lại. Tồn tại khiếm khuyết rất lớn về quan điểm nội lực và ngoại lực. Cho nên, cách tiếp cận về phát triển doanh nghiệp Việt Nam phải sửa lại”, ông Thiên nhấn mạnh.
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, cần dựa vào năng lực nội địa, dựa vào lực lượng kinh tế trong nước, coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng. Doanh nghiệp tư nhân phải là doanh nghiệp Việt và nếu tới đây chúng ta làm đúng tinh thần của Đảng, coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, thì nền kinh tế còn tăng trưởng cao hơn nữa. 
Thực tế, sau hơn 3 năm thực hiện Nghị quyết 10, khối doanh nghiệp tư nhân được bảo vệ hơn cũng như có sân chơi tốt hơn khi tham gia các lĩnh vực kinh tế, với những dấu ấn rõ nét khi thu hút khoảng 85% lực lượng lao động; đóng góp trong cơ cấu GDP luôn ở mức trên 43%, trong khi khu vực kinh tế nhà nước khoảng gần 29% và khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là 18% GDP. 
Nhận xét về điều này, TS. Nguyễn Thị Luyến, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, hiện nay doanh nghiệp tư nhân đã tham gia vào những lĩnh vực trước đây độc quyền nhà nước như hàng không với Vietjet Air, Bamboo Airway đã làm cho thị trường cạnh tranh hơn và đông đảo người dân được hưởng lợi. Tuy nhiên, câu chuyện kiến tạo môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng giữa các khối doanh nghiệp vẫn luôn là vấn đề nóng khi bàn về những thiệt thòi của khối tư nhân, đặc biệt trong việc tiếp cận những nguồn lực quan trọng như lao động, thị trường, quyền kinh doanh, thông tin... 

Đề xuất về việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho rằng: "Định hướng chính sách không phải tăng số lượng, mà nâng cấp chất lượng, quy mô doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp lớn, cỡ vừa. Hỗ trợ doanh nghiệp lớn không phải theo kiểu SME, cầm tay chỉ việc hay tiền bạc, đặc biệt trong bối cảnh Covid-19, mà quan trọng là thể chế, môi trường kinh doanh an toàn, bình đẳng, thuận lợi. Trong đó, an toàn là yêu cầu hàng đầu”.

Để làm được điều đó, cần phải có một xã hội trọng doanh nhân. Để biết công cuộc phát triển đất nước có thành công hay không thì nhìn vào thái độ của xã hội nhà nước với doanh nhân. Cái nhìn tôn trọng chính là nền tảng cho sự phát triển của đội ngũ doanh nghiệp. Bối cảnh hiện nay cho thấy cần phải có môi trường công bằng, thể chế thuận lợi để doanh nhân có thể yên tâm kinh doanh. 

(Ảnh: Internet)

Doanh nghiệp nội cần gì nhất?

Dưới góc độ doanh nghiệp, theo ông Phạm Đình Đoàn (Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái), các nước phát triển cũng có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, Việt Nam đang thiếu các doanh nghiệp đầu tàu, nên phải đi theo kiểu ‘xe – pháo – mã’, xác định rõ những doanh nghiệp lớn của nhà nước, của FDI, của khối tư nhân...Sự thiếu các doanh nghiệp "đại bàng" là do nhiều đơn vị chưa thể minh bạch, chia sẻ về hoạt động kinh doanh, khó có thể đồng hành, liên kết phát triển. Doanh nghiệp không thể nghĩ "riêng lẻ khoẻ ăn", tự cạnh tranh lẫn nhau, làm suy yếu lẫn nhau. Ngoài ra hệ sinh thái phát triển còn thiếu, các doanh nghiệp hầu như tự lực, tự cường và tự cạnh tranh nội địa.

“Cần phải nghiên cứu sao cho ‘đại bàng Việt’ là một trong ba chân kiềng đó”, ông Đoàn nêu quan điểm. Theo vị Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái, có hai cách để có thể tạo ra các doanh nghiệp lớn.

Thứ nhất, các doanh nghiệp có thể tham gia liên doanh, liên kết. Tuy nhiên, ông Đoàn cho biết, rào cản để hình thành liên doanh là sự không minh bạch, ‘có nhiều điều khó có thể chia sẻ được’, của các doanh nghiệp,

“Bao nhiêu doanh nghiệp tự phát triển, bỏ ra hàng nghỉn tỉ để cạnh tranh nội địa với nhau, nên suy yếu dần, rồi doanh nghiệp ngoại nó vào mua nên rẻ lắm’, ông Đoàn nói. Bên cạnh đó, cũng cần xác định rõ doanh nghiệp Nhà nước làm gì, FDI làm gì, tư nhân làm lĩnh vực gì, tránh để tình trạng ‘trăm hoa đua nở’.

Thứ hai, xét ở góc độ quốc gia, trong các chiến lược kháng chiến hay phát triển kinh tế trước đây, thì việc huy động nguồn lực, tài sản trong dân là nhiều. Do đó, theo Chủ tịch Tập đoàn Phú Thái, để hình thành ‘đại bàng nội’ cần phải huy động sức dân, mà ở đó, cần phải tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch và an toàn.

Trong khi đó, bà Hương Trần Kiều Dung, Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT Tập đoàn FLC, cho rằng, không cần chính sách riêng cho các doanh nghiệp lớn nhưng cần chính sách ưu đãi chung cho các lĩnh vực nhà nước quan tâm đầu tư, đặc biệt là du lịch. Các doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực cần cơ chế này bởi việc hoàn vốn khá lâu.

Vị Phó Chủ tịch cho biết, có ba yếu tố quan trọng mà FLC cân nhắc trước khi quyết định đầu tư. Thứ nhất là tầm nhìn về quy hoạch, chiến lược phát triển kinh tế địa phương. Thứ hai là đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông. Và cuối cùng là nguồn lao động địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch dịch vụ.

"Lực lượng lao động không chỉ là những người làm việc cho doanh nghiệp mà đồng thời còn là khách hàng, tạo ra thị trường, sức mua để doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm", bà Dung cho hay.

Nói thêm về mong muốn của Tập đoàn FLC từ phía chính quyền, bà Dung cho rằng yếu tố ổn định chính trị là rất quan trọng: "Môi trường chính trị, sự đoàn kết, xuyên suốt chỉ đạo các cấp tại địa phương ảnh hưởng nhiều tới quyết định đầu tư lâu dài của chúng tôi".

Các doanh nghiệp mong muốn đầu tư trong hàng chục năm nên cần sự thống nhất về chính sách qua nhiều nhiệm kỳ, nhiều đời lãnh đạo. Nếu quy định thay đổi liên tục thì doanh nghiệp rất khó yên tâm làm ăn.

Gia Minh