Đền Pác Tạ (Na Hang): Điểm du lịch tâm linh tưởng nhớ phu nhân tướng quân Trần Nhật Duật

Đền Pác Tạ là một ngôi đền cổ nơi hợp lưu sông Gâm và sông Năng. Núi Pác Tạ sau lưng tạo cho đền thế tựa sơn đạp thủy. Đến nơi đây bạn sẽ cảm nhận được mỗi góc nhìn núi lại hiện lên hình dáng khác nhau. Có góc thấy con Voi trầm ngâm, có góc thấy nậm rượu khổng lồ. Truyện kể lại rằng những năm trấn thủ Tuyên Quang, Tướng quân Trần Nhật Duật đem lòng yêu con gái một tù trưởng. Ngày rước dâu về kinh, đoàn thuyền đi trên sông Gâm chẳng may gặp cơn lốc xoáy. Cô dâu tử nạn. Tiếc thương vô hạn, Trần Nhật Duật lệnh cho quan lại, dân chúng cố tìm vớt thi thể nàng. Rồi sai lập đền thờ tại nơi tìm thấy thi thể người con gái đoản mệnh. Dòng họ Ma được giao lo việc thờ cúng. Ban đầu đền làm bằng tre, nứa dựng bên tả ngạn sông Năng. Một hôm trời nổi cơn giông, gió quấn mái đền bay sang rẻo đất đối diện. Cho là điềm lành, dân chúng bèn dựng ngôi đền mới, khang trang hơn dưới chân núi Pác Tạ. 

Theo ông Ma Văn Lược, hậu duệ dòng họ làm từ thì kiến trúc đền hình chữ nhất, ba gian hai chái, sáu hàng cột, vách gỗ, lợp lá, cửa hướng ra sông Gâm. Nền cao hơn sân 1 mét, bó gạch sung quanh. Gạch bó nền màu hồng tươi, làm bằng đất đồi tại chỗ, không qua tinh luyện nên nhiều sạn sỏi, độ nung khá cao. Bằng vào các đặc trưng, đoán định gạch có niên đại thế kỷ 17. 

Các cấu kiện kiến trúc đều bằng gỗ, lợp ngói vẩy rồng, nóc có đôi Rồng chầu nguyệt, bốn góc có đao cong hình con Rồng, bốn nóc xối có bốn con Nghê chầu. Kiến trúc trong đền được chạm khắc tinh tế. Chân cột bằng đá, 2 thớt, trên hình tròn, dưới hình bát giác. Gian giữa phía trong cùng có gác lửng, bưng ván. Chính giữa đặt tượng "Đức Thánh Mẫu" bằng gỗ trong tư thế ngồi, mặc áo thụng, hai tay đặt lên đầu gối, kích thước như người thực. Phía trên khán thờ có bức đại tự: Đền thiêng Pác Tạ. Các đồ tế tự gồm có: Hoành phi, câu đối, chuông, thanh la, bát hương.

Với những giá trị về mặt văn hóa và lịch sử, đền Pác Tạ luôn luôn là điểm đến hấp dẫn thu hút du khách thập phương không chỉ là vẻ đẹp về giá trị tâm linh mà nơi đây com đep lại giá trị văn hóa được người dân bản xứ giữ gìn bảo vệ. Ai đã từng đến nơi đây sẽ cảm nhận được văn hóa truyền thống từ cha ông để lại mang ý nghĩa uông nước nhớ nguồn.

Vũ Tiến