Đóng góp ý kiến tại “Hội nghị lấy ý kiến về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Bộ Tài Nguyên và Môi trường vừa tổ chức tại Hà Nội, bà Trần Phương Hoa, Giám đốc chiến lược của Tập đoàn Giáo dục EQuest cho biết: Tập đoàn Giáo dục EQuest có hơn 23 ngàn học sinh/sinh viên với 17 trường từ mẫu giáo, phổ thông liên cấp tới cao đẳng đại học với 25 ngàn học sinh, sinh viên. Ngoài ra, tập đoàn có hơn 134 nghìn học sinh đang sử dụng nền tảng kỹ thuật số.
Hệ thống EQuest gồm trường liên cấp Newton, Alpha, Ngôi sao Hà Nội, Công nghệ giáo dục CGD và Victory Thực nghiệm tại Hà Nội; Trường Quốc tế Canada gồm 4 trường tại TP Hồ Chí Minh; Trường Quốc tế Saint Nicholas tại Đà Nẵng cùng các trường Trung cấp, Cao đẳng Việt Mỹ, Đại học Phú Xuân và Đại học Broward Mỹ tại Việt Nam.
“Nhu cầu của chúng tôi về việc có cơ sở vật chất là rất lớn. Đơn cử trường Ngôi sao Hà Nội trong hệ thống của chúng tôi năm học 2022-2023 có hơn 2.000 học sinh đăng ký mà chỉ có thể nhận khoảng 400 học sinh tại cơ sở 1. Chúng tôi thực sự cần mở rộng các cơ sở để có thể đáp ứng được nhu cầu rất lớn trong hệ thống của mình”, bà Hoa nói.
Theo bà Hoa, EQuest đang đóng góp tích cực vào việc thực hiện mục tiêu Định hướng giáo dục Việt Nam đến năm 2030 của Bộ Giáo dục. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, tập đoàn đang gặp phải rất nhiều khó khăn.
Đó là việc cần tìm những mảnh đất giáo dục để xây trường, nhưng ngay việc đầu tiên này đã gặp khó khăn vì thông tin không được công khai, tập đoàn phải nhờ các bên giới thiệu và rất khó mới có được thông tin về đất giáo dục.
Tiếp đó, chi phí nhận chuyển nhượng đất giáo dục quá cao và không phù hợp với những nhà đầu tư thuần giáo dục. Nhiều lô đất giáo dục được giao theo chủ trương xã hội hóa gần như miễn phí ban đầu, tuy nhiên nhiều chủ đầu tư được giao đất không triển khai đầu tư xây dựng, để hoang và chờ giá lên. Hiện tại, giá đất giáo dục lên tới 8-10 triệu/m2, thậm chí hơn, dẫn tới mảnh đất giáo dục có giá trị hàng trăm tỷ, trở thành rào cản cho nhà đầu tư thuần về giáo dục.
Hiện nay, suất đầu tư xây dựng cũng đang rất cao, với chi phí lên tới 8-10 triệu/m2 sàn xây dựng, chưa kể đến chi phí cho nội thất và thiết bị dạy học... khiến việc đầu tư xây dựng lên tới hơn trăm tỷ. Có nghĩa là để có 1 cơ sở vật chất, EQuest phải đầu tư từ 200-300 tỷ đồng.
“Nhiều mảnh đất giáo dục đã được quy hoạch từ rất lâu, theo mạng lưới cố định và chưa linh hoạt, hiện tại không còn phù hợp với nhu cầu thực tế về thị trường. Trong khi việc thay đổi quy hoạch tốn kém nguồn lực và thời gian. Chúng tôi đã gặp phải nhiều trường hợp, theo quy hoạch trong khu vực chỉ còn trường mầm non, trong khi nhu cầu của thị trường lại là trường phổ thông liên cấp. Mầm non chỉ có khoảng 200-300 học sinh là nhiều, nhưng phải bỏ ra 200-300 tỷ đầu tư để xây dựng trường. Điều này cho thấy tuy đất thừa, nhu cầu thì lớn, nhưng ai có thể đầu tư vào trường học vì bài toán kinh tế không hiệu quả này?”, bà Hoa đặt câu hỏi.
Cũng theo bà Hoa, đấu giá đất giáo dục cũng gặp nhiều khó khăn và rủi ro, khiến cho việc tìm kiếm đất để xây dựng trường học trở thành một thách thức lớn đối với các nhà đầu tư giáo dục. Thậm chí, trong quá trình đấu giá, còn có rủi ro một số cá nhân hay tổ chức đẩy giá đất lên cao, gây khó khăn cho các tổ chức giáo dục thực sự cần đất để đáp ứng nhu cầu học tập của rất nhiều học sinh.
Để khắc phục tình trạng này, Giám đốc chiến lược của EQuest kiến nghị 3 vấn đề sau.
Thứ nhất, cần tăng cường việc kiểm soát quản lý việc sử dụng đất giáo dục. Đối với các dự án giáo dục chậm tiến độ, nên gia hạn cho chủ đầu tư tiếp tục thực hiện thêm một thời gian cố định. Nếu chủ đầu tư không đủ năng lực và không cam kết thực hiện, cần cưỡng chế thu hồi, tổ chức đấu giá cho cá nhà đầu tư mới có năng lực thực sự về giáo dục và có tài chính.
Thứ hai, cân nhắc khung giá riêng cho giáo dục (bằng 1/15 đến 1/20 đất thổ cư). Chỉ như thế, việc đầu tư vào giáo dục mới hiệu quả. Đồng thời, nên giảm bớt các thủ tục hành chính cho việc tiếp cận đất, xây dựng, đầu tư và vận hành trường học.
“Cụ thể, chúng tôi có 1 dự án đã được cấp chấp thuận chủ trương đầu tư, quy hoạch cho cao đẳng, chủ đầu tư cũ không có đủ nguồn lực để thực hiện, sau khi chúng tôi đầu tư vào, họ cũng không đủ kiên nhẫn đã rút ra. Mặc dù đáp ứng đủ năng lực về tài chính và kinh nghiệm vận hành. Hiện tại, chúng tôi phải đi thuê cơ sở vật chất và cũng đã tuyển sinh hơn 1.000 sinh viên, cơ sở thuê cũng đã lấp đầy, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn trong các thủ tục xin gia hạn để thực hiện dự án. Thậm chí là phải chạy vòng quanh, không biết tháo gỡ ở đâu. Trường hoạt động tốt, không có cơ sở/phải đi thuê, dự án được cấp mà không thực hiện được, tôi rất mong được gặp người có thẩm quyền để hỗ trợ việc này”, bà Hoa nói.
Bà Hoa khẳng định, việc đầu tư vào giáo dục là cần thiết và quan trọng để đáp ứng nhu cầu học tập rất lớn tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả và mang lại lợi ích thiết thực là việc cực kỳ gian khó, đầu tư nhiều thời gian và tâm huyết. Vì vậy, cần có sự quản lý chặt chẽ việc sử dụng đất giáo dục, xây dựng các chính sách ưu đãi và khuyến khích đối với đất đất giáo dục, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các tổ chức giáo dục trong việc tiếp cận đất, xây dựng, đầu tư và vận hành trường học.
Hoài Anh