Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh: Yêu cầu cấp thiết cho tương lai của doanh nghiệp

Xu hướng chuyển đổi kép đang ngày càng được chú trọng

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và sự gia tăng của cuộc cách mạng công nghệ số, việc chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đã trở thành một xu hướng không thể phủ nhận. Tại Việt Nam, những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường và xã hội mà còn giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh và bền vững trong thời đại mới.

Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh thông qua tự động hóa, phân tích dữ liệu và quản lý thông tin hiệu quả. Đồng thời, chuyển đổi xanh tập trung vào việc giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo, áp dụng công nghệ sạch và phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường. Sự kết hợp giữa chuyển đổi số và xanh tạo ra một mô hình phát triển bền vững, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hơn nữa, nó tăng cường khả năng thích ứng và chống chịu trước biến đổi khí hậu và các khủng hoảng khác, thông qua các hệ thống quản lý thông minh và công nghệ tiên tiến. Ngoài ra, chuyển đổi này còn mở ra nhiều cơ hội mới trong việc phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ mới, tạo ra việc làm và thúc đẩy sáng tạo.

Tại Hội nghị “Thúc đẩy chuyển đổi xanh và số - Hướng tới phát triển bền vững” do Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội (SCE) cùng Viện Đổi mới sáng tạo mở và doanh nhân công nghệ (OITI), Digiwin Software Vietnam và 1C Vietnam đồng tổ chức, ông Nguyễn Hải Hùng - Phó Giám đốc SCE phát biểu: “Những năm trở lại đây, mặc dù mục tiêu chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đã trở thành sự ưu tiên của hầu hết các lãnh đạo doanh nghiệp và các chính phủ, tuy nhiên hai quá trình này hiện chủ yếu diễn ra một cách riêng lẻ, chưa có tính đồng bộ. Do vậy, thay vì chỉ tập trung vào mục tiêu số hóa, các doanh nghiệp cần chủ động tích hợp yếu tố bền vững trong chiến lược chuyển đổi số, để tận dụng cơ hội kinh doanh mới cũng như mang lại lợi ích cho xã hội và môi trường. Đây chính là lý do xu hướng chuyển đổi kép - chuyển đổi số đồng hành cùng chuyển đổi xanh đang ngày càng được chú trọng. Tình hình này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ mạnh mẽ từ phía chính phủ và các tổ chức liên quan. 

Nói về chuyên đề kinh nghiệm Chuyển đổi xanh - Góc nhìn tại Việt Nam: Thực trạng và Thách thức đặt ra - ông Poovathungal Itteera ROY, Phó Chủ tịch Ban Năng lượng, Cụm Việt Nam và Campuchia, Schneider Electric đã đề cập những lý do ảnh hưởng nghiêm trọng tới các hoạt động đầu tư bền vững. Trong đó có tới 55% các chủ doanh nghiệp lo ngại rằng khi đầu tư các hoạt động bền vững sẽ không mang lại lợi nhuận cho họ. Không chỉ vậy, các chính sách và quy định của chính phủ có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng đầu tư vào các hoạt động bền vững. Ví dụ, các chính sách khuyến khích năng lượng tái tạo có thể thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực này. Hơn nữa, khó khăn về việc tiếp cận tài chính, công nghệ và chuyên môn cũng trở thành một thách thức to lớn đối với các doanh nghiệp muốn đầu tư vào các hoạt động chuyển đổi xanh, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, một trong những lí do quan trọng đang giữ chân doanh nghiệp trong công cuộc chuyển đổi này chính là sự thiếu hụt về dữ liệu hiện trường. Điều này khiến họ khó khăn trong việc đánh giá rủi ro và tiềm năng của các dự án, kế hoạch xanh hoá của doanh nghiệp".

Về năm trụ cột chính trong câu chuyện chuyển đổi xanh, tại hội thảo, ông Jeffrey Jian Xu - Chuyên gia giáo dục cấp cao, Ban phát triển con người và xã hội tại Ngân hàng phát triển Châu Á cho rằng: "Trước tiên về Biến đổi khí hậu thông minh sẽ bao gồm lập kế hoạch, phát triển kinh tế xã hội thông minh, cơ sở hạ tầng thông minh và các giải pháp dựa trên thiên nhiên. Thứ hai, Tài chính xanh chính là hỗ trợ các hoạt động chuyển đổi xanh thông qua các khoản đầu tư, tài trợ và các công cụ tài chính khác. Thứ ba, Quản lý và quản trị khu vực công phải đảm bảo các chính sách và quy định phù hợp để thúc đẩy chuyển đổi xanh. Thứ tư, Phát triển con người và xã hội cũng không kém phần quan trọng khi phải chú trọng tăng cường sự tham gia của cộng đồng và đảm bảo lợi ích công bằng cho tất cả mọi người trong quá trình chuyển đổi xanh. Và cuối cùng về Nông nghiệp, thực phẩm, nước và phát triển đô thị, chúng ta phải chuyển đổi sang các hệ thống sản xuất và tiêu dùng bền vững hơn".

Trao đổi với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, TS. Nguyễn Xuân Thơ - Cố vấn cấp cao DigiwinSoft chia sẻ: "Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là điều kiện kiên quyết giúp doanh nghiệp có thể tồn tại. Với chuyển đổi xanh, nếu doanh nghiệp không thể thực hiện được điều này cũng sẽ rất khó để tham gia vào chuỗi cung ứng. Và một khi tham gia được rồi, kiểm soát được rồi thì doanh nghiệp sẽ có những chương trình bền vững, những giá trị bền vững, cũng như trở nên trách nhiệm hơn với xã hội".

Doanh nghiệp cần làm gì để đạt được mục tiêu chuyển đổi số và xanh

Theo báo cáo thường niên chuyển đổi số doanh nghiệp năm 2023, tại Việt Nam, công nghệ số và chuyển đổi số được kỳ vọng là động lực thúc đẩy sự thành công của việc chuyển đổi mô hình kinh tế xanh, hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược về tăng trưởng xanh. Trong thời gian tới, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ cùng lúc phải thực hiện cả hai sự chuyển dịch, gồm chuyển đổi số và chuyển đổi xanh để đáp ứng đồng thời yêu cầu nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh cũng như yêu cầu của thị trường trong nước và quốc tế trong xu hướng phát triển mới. Đây cũng chính là xu thế “chuyển đổi kép” đã xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới.

Tại hội thảo, chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi số ở thị trường Đài Loan, Trung Quốc và câu chuyện tại Việt Nam - TS. Nguyễn Xuân Thơ cũng đã đề cập tới Lộ trình chuyển đổi kép song hành số và xanh. Trong đó, để đạt được mục tiêu chuyển đổi số và xanh, các doanh nghiệp cần chuẩn hóa quy trình vận hành thông qua hệ thống ERP, giúp quy hoạch và tăng tính minh bạch, nắm bắt thông số sản xuất tức thời qua công nghệ IoT. Việc tự động hóa dây chuyền sản xuất và thông minh hóa thiết bị sẽ nâng cao hiệu suất và chất lượng, đồng thời kiểm soát và cải thiện hiệu quả sử dụng thiết bị. Quản lý sản xuất tiêu chuẩn đòi hỏi hệ thống hóa tiến độ sản xuất và xây dựng cơ chế quản lý, từ đó phân bổ và tính toán chính xác chi phí sản xuất, tăng hiệu suất báo giá và đảm bảo lợi nhuận. Ngoài ra, nắm bắt lượng phát thải, tiêu thụ năng lượng và triển khai quản lý năng lượng theo các tiêu chuẩn ISO (14064, 14067, 50001) là cần thiết để giảm phát thải và tiết kiệm năng lượng trong quá trình sản xuất, đảm bảo phát triển bền vững.

Chia sẻ thêm với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập về giải pháp thúc đổi chuyển đổi số và chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp, ông Thơ cho rằng: "Để thúc đẩy hơn quá trình chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, đầu tiên doanh nghiệp cần ý thức là đây là tiêu chuẩn chung mà doanh nghiệp và lãnh đạo phải quán triệt và đội ngũ của họ phải chuẩn bị cũng xây dựng giống như quá trình họ xây dựng kế hoạch kinh doanh. Hiện nay các doanh nghiệp đã ý thức được mình cần phải chuyển đổi như thế nào trong quá trình chuyển đổi số và còn thêm một gánh nặng nữa trong quá trình chuyển đổi xanh. Việc này giờ đây đòi hỏi họ phải thực hiện song hành, đây thực sự đôi khi gánh năng đối với họ. Đây cũng sẽ là khó khăn đòi hỏi doanh nghiệp phải thực hiện điều đó quyết liệt hơn.

Bảo Bảo