Chính sách kinh tế của Đức ở ngã ba đường

Tuy nhiên, phản ứng rất được mong đợi đối với sáng kiến ​​của Hoa Kỳ phải dưới hình thức nỗ lực chung của châu Âu, nếu không nó sẽ thất bại.

Khi EU cân nhắc cách phản ứng với IRA, vốn khuyến khích các ngành công nghiệp di dời qua phía bên kia Đại Tây Dương (Mỹ), một mối lo ngại đang nổi lên trên những mối lo khác. Trong sơ đồ chung châu Âu, Đức có thể hưởng lợi một cách không tương xứng từ bất kỳ lựa chọn nào để sử dụng trợ cấp quốc gia.

Trong nhiều thập kỷ, tư duy kinh tế của Đức được thúc đẩy bởi tầm quan trọng của các lực lượng thị trường tự do và sự can thiệp một cách kiềm chế của chính phủ.

Do đó, trên trường quốc tế, Đức ủng hộ một “trật tự dựa trên luật lệ”, trong đó các chính phủ khác cũng cam kết kiềm chế can thiệp kinh tế. Lý tưởng nhất là trên toàn cầu, tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), hoặc ít nhất là trong thị trường chung châu Âu.

Trong một thời gian dài, cách tiếp cận này có ưu điểm là bình đẳng, mang lại lợi ích cho các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu của Đức bằng cách mở ra thị trường cho ô tô và máy móc của Đức và phù hợp với giáo điều kinh tế “tự do tự do” thống trị của Đức.

Niềm tin vào các thị trường toàn cầu hoạt động hiệu quả lớn đến mức Đức đã cho phép đóng cửa phần lớn các ngành công nghiệp năng lượng mặt trời và gió của mình khi họ không còn có thể theo kịp sự cạnh tranh ngày càng tăng của Trung Quốc - một thực tế khiến kế hoạch của Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhằm xây dựng lại ngành công nghiệp năng lượng mặt trời và gió ở châu Âu dường như đã muộn mất khoảng 10 năm.

Nhưng với việc Hoa Kỳ thông qua Đạo luật Giảm lạm phát IRA trị giá 500 tỷ euro, Đức ngày càng cảnh giác rằng vấn đề này rất quan trọng và không thể bỏ qua.

Mặc dù nói rằng họ không muốn có một “cuộc chạy đua trợ cấp” với Mỹ, nhưng Đức đã tham gia một cuộc họp với Pháp vào tháng 12 năm ngoái để tìm kiếm sự “phù hợp” với các chương trình của riêng họ.

Tuy nhiên, cùng lúc đó, Đức vẫn chưa hoàn toàn từ bỏ học thuyết kinh tế đã tồn tại hàng thập kỷ của mình. Việc thắt lưng buộc bụng và ác cảm đối với vay nợ chung châu Âu vẫn ăn sâu trong máu của người Đức, có vẻ như người ta cho rằng nỗ lực cho một chính sách công nghiệp tích cực hơn có thể được thỏa mãn ở cấp độ quốc gia, thay vì ở cấp độ châu Âu.

Nhưng bạn không thể vừa muốn có cái bánh mà vừa muốn được ăn bánh. Như hiện nay, EU không được xây dựng để cạnh tranh trong một thế giới ngày càng bảo hộ.

Chỉ với một ngân sách nhỏ và các quy tắc nghiêm ngặt về cách các quốc gia thành viên có thể hỗ trợ các lĩnh vực ưu tiên kinh tế, châu Âu có thể duy trì một sân chơi bình đẳng trong thị trường đơn lẻ - nhưng chắc chắn sẽ không theo kịp các quyết định đầu tư chiến lược của các khối khác.

Trong khi chính phủ Đức đang đặt cược vào nhiều khoản trợ cấp hơn ở cấp quốc gia, thì đồng thời, họ lại muốn thuyết phục các quốc gia khác về các biện pháp hạn chế tài khóa - để họ có thể tuân thủ các quy tắc nợ của EU mà Đức muốn thay đổi càng ít càng tốt.

Đồng thời, Đức từ chối mọi lời kêu gọi vay nợ chung của châu Âu, điều mà các nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba là Pháp và Ý, coi là điều kiện tiên quyết để thay đổi các quy tắc trợ cấp quốc gia.

Nước Đức đang đứng ở ngã tư đường. Nếu họ muốn chấp nhận thực tế mới và chơi trò chơi trợ cấp - để ngăn chặn phần lớn ngành công nghiệp rời khỏi đất nước và đầu tư vào nơi khác, bao gồm cả những công nghệ cho phép lối sống trung hòa khí hậu thì nước Đức phải toàn tâm toàn ý làm như vậy. Những suy nghĩ về một Alleingang của Đức - có nghĩa là Đức đi một mình một đường - dễ gây ra nỗi sợ hãi trên khắp châu Âu, vì thế chúng ta hãy hy vọng về một cách tiếp cận chung của châu Âu để cùng nhau giải quyết vấn đề này.

Đạo luật Giảm lạm phát của Hoa Kỳ (IRA) là gì?

Được Quốc hội Mỹ thông qua và được Tổng thống Joe Biden ký vào ngày 16 tháng 8 năm 2022, Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) năm 2022 là một đạo luật có nội dung chi tiêu nhằm giảm lạm phát. Điều này được thực hiện thông qua sự kết hợp giữa giảm thâm hụt, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe, cải thiện an ninh năng lượng và sự độc lập (tránh phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch) trong khi giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. 

Nhìn chung, dự luật làm tăng 720 tỷ đô la trong 10 năm thông qua việc giảm chi phí thuốc, thực thi thuế tốt hơn và các loại thuế doanh nghiệp mới, trong khi chi tiêu 455 tỷ đô la. Phần 264 tỷ đô la còn lại sẽ được dùng cho việc giảm thâm hụt.

Theo đó, đạo luật có 5 nội dung lớn đáng chú ý sau:

1. Áp mức thuế suất doanh nghiệp tối thiểu: Các công ty có thu nhập ít nhất 1 tỷ USD sẽ chịu mức thuế mới là 15%. Thuế đánh vào cá nhân và hộ gia đình sẽ không bị tăng. Các tập đoàn tiến hành mua lại cổ phiếu cũng sẽ phải chịu mức thuế tiêu thụ đặc biệt 1%.
2. Cải cách giá thuốc kê đơn: Một trong những điều khoản quan trọng nhất của Đạo luật Giảm lạm phát sẽ cho phép chương trình chăm sóc y tế giá rẻ Medicare thương lượng giá của một số loại thuốc theo toa, hạ mức giá mà những người thụ hưởng sẽ phải trả cho thuốc của họ. Chi phí thuốc theo toa tự trả hàng năm của những người tham gia Medicare sẽ có giới hạn là 2.000 USD. Chính sách này sẽ có hiệu lực bắt đầu từ năm 2025.

3. Hỗ trợ Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) thực thi chính sách thuế: Đạo luật sẽ đầu tư 80 tỷ USD vào cơ quan thuế quốc gia trong 10 năm tới.

4. Gia hạn trợ cấp cho Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng (ACA): Hiện tại, chính phủ liên bang đang trợ cấp phí bảo hiểm y tế theo ACA để giúp giảm chi phí cho người dân. Theo Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, những khoản trợ cấp dự kiến hết hạn vào cuối năm nay sẽ được gia hạn đến năm 2025. Khoảng 3 triệu người Mỹ có thể mất bảo hiểm y tế nếu những khoản trợ cấp này không được gia hạn.

5. Đầu tư vào an ninh năng lượng và biến đổi khí hậu: Đạo luật cũng bao gồm nhiều khoản đầu tư vào việc bảo vệ khí hậu. Chúng bao gồm tín dụng thuế cho các hộ gia đình để bù đắp cho chi phí năng lượng, đầu tư vào sản xuất năng lượng sạch cũng như tín dụng thuế nhằm giảm lượng khí thải carbon.

Tổng hợp từ Jonathan Packroff và Oliver Noyan/EURACTIV Đức