Mark Twain đã từng nói đùa: "Tháng Mười. Đây là một trong những tháng nguy hiểm đặc biệt để đầu cơ chứng khoán. Các tháng khác là Tháng Bảy, Tháng Một, Tháng Chín, Tháng Tư, Tháng Mười Một, Tháng Năm, Tháng Ba, Tháng Sáu, Tháng Mười Hai, Tháng Tám và Tháng Hai".
Câu chuyện tương tự cũng có thể được nói về tất cả các khoản đầu tư. Trong bộ phim cực kỳ thành công về mặt thương mại và đoạt giải Oscar, "American Hustle", lừa đảo là trò chơi chính. Hãy thêm một chút Madoff, O'Brien và một vài lừa đảo Ponzi khác trong quá khứ, bạn sẽ gần như sợ hãi khi làm bất cứ điều gì với tiền của bạn ngoại trừ giữ nó trong túi!
Tuy nhiên, khi tình hình khó khăn, chúng ta đôi khi sẵn sàng chấp nhận rủi ro, đặc biệt là khi lợi tức nhiều lần so với bình thường.
Một trong những hình thức lừa đảo lớn nhất là bán hàng theo hình chóp. Hay có thể định nghĩa: đây là một kỹ thuật bán hàng đa cấp, trong đó điểm chính là kiếm tiền và thăng tiến phụ thuộc vào việc tuyển dụng người khác vào hoạt động, chứ không phải bán sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ. Cách hoạt động của nó là, trong một hệ thống hình chóp điển hình, người tiềm năng được yêu cầu trả tiền để tham gia vào hệ thống. Nếu có đủ nhiều thành viên mới tham gia, hình chóp sẽ phát triển, cho phép một số người tham gia, những người tham gia đủ sớm, kiếm tiền. Tuy nhiên, để mọi người tham gia kiếm tiền, cần phải có nguồn cung không ngừng của người mới. Trong thực tế, vì số lượng người tham gia mới bị giới hạn - bạn sẽ cuối cùng cạn kiệt người tham gia - mỗi người tham gia mới có ít cơ hội tuyển dụng người khác hơn và có nguy cơ mất tiền lớn hơn.
Một số hệ thống hình chóp cố gắng che đậy bản chất của chúng bằng cách giới thiệu việc bán sản phẩm và dịch vụ. Người ta sau đó lẫn lộn giữa các hệ thống này với marketing đa cấp, một hoạt động hợp pháp. Tuy nhiên, thông thường trong các hệ thống hình chóp như vậy, tiền hoa hồng từ việc bán sản phẩm hoặc dịch vụ rất nhỏ, và khía cạnh quan trọng nhất của hệ thống vẫn là việc tuyển dụng những người khác.
Các hệ thống này có thể được quảng cáo thông qua báo chí và quảng cáo, nhưng thường thì người ta được tuyển dụng thông qua bạn bè, hàng xóm và người thân - những người quan trọng nhất đối với bạn.
Hệ thống hình chóp bị cấm ở hầu hết mọi quốc gia trên thế giới. Ở Ireland, theo Luật bán hàng theo hình chóp năm 1980, bất kỳ ai thành lập hoặc khuyến khích một hệ thống hình chóp có thể bị phạt 12.500 euro hoặc bị giam tù hai năm. Liên minh châu Âu coi hình chóp bán hàng là đủ nguy hiểm để đưa chúng vào danh sách đen về các hành vi bị cấm theo một đoạn lập pháp mới, Chỉ thị Về Điều Khoản Bất Hợp Lý. Luật này sẽ có hiệu lực ở tất cả các quốc gia của Liên minh châu Âu trong vài năm tới.
Đối với những người đã 'đầu tư' vào một hệ thống như vậy: Báo cáo cho cơ quan chức năng pháp luật. Cảnh báo bạn bè và gia đình không tham gia.
Thật không may, khả năng bạn sẽ không nhận lại bất kỳ khoản tiền nào rất cao, vì vậy hãy chắc chắn xem xét các dấu hiệu cảnh báo: Nếu lợi tức hứa hẹn từ 'đầu tư' không bình thường và 'đảm bảo'; Nếu bạn luôn được nói cách 'dễ dàng' mọi thứ là; Nếu bạn được nói bạn phải tuyển dụng người khác vào hệ thống.
Hai triết lý quan trọng khi xem xét đầu tư là:
Nếu bạn không hiểu, hãy từ bỏ.
Nếu nó quá tốt để có thể đúng, bạn luôn nên tìm kiếm một chứng chỉ được ủy quyền kiểm soát nếu bạn mua một sản phẩm tài chính, yêu cầu điều khoản và điều kiện chi tiết. Các công ty đầu tư cũng sẽ cung cấp cho bạn một lá thư giải thích lý do, nêu rõ lý do mà họ nghĩ bạn đầu tư vào sản phẩm của họ.
Đừng ngần ngại hỏi họ cách đảm bảo được đưa ra và liệu việc tuyển dụng nhà đầu tư khác có phải là phần của thỏa thuận không - đây là những dấu hiệu cảnh báo. Chắc chắn đó là trường hợp của nguyên tắc "người mua hãy tự mình chú ý".
Bình Quân/ Theo John Lowe của Money Doctors
