Ngoài 75% thuế tiêu thụ đặc biệt, cần áp thêm thuế tuyệt đối với thuốc lá
Các chuyên gia cho biết rằng trong đợt cải cách thuế TTĐB lần này, có những mục tiêu chính cần đạt được. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những mục tiêu đó và cách thức áp dụng thuế TTĐB để đạt được những kết quả tích cực.
Mục tiêu đầu tiên của việc cải cách thuế TTĐB đối với thuốc lá là giảm tỷ lệ hút thuốc lá. Một trong những cách hiệu quả để đạt được điều này là tăng giá bán thuốc lá. Áp dụng phương pháp tính thuế hỗn hợp, trong đó tập trung vào việc tăng dần thành phần thuế tuyệt đối, sẽ đảm bảo chính sách thuế TTĐB hiệu quả đối với mục tiêu tăng giá. Khi giá thuốc lá tăng, sẽ đóng góp vào việc giảm tiêu dùng sản phẩm này.
Việc tăng giá thuốc lá thông qua phương thức tăng thuế tuyệt đối cũng sẽ giúp hạn chế sự tiếp cận của nhóm người hút thuốc mới, đặc biệt là giới trẻ. Nếu áp dụng phương pháp này, chính sách thuế sẽ có vai trò điều tiết hành vi tiêu dùng.
Mục tiêu thứ hai của cải cách thuế TTĐB đối với thuốc lá là nâng cao chất lượng sản phẩm. Theo các chuyên gia, phương pháp tính thuế theo tỷ lệ hiện nay có nhiều hạn chế, như tăng khoảng cách giá giữa các dòng sản phẩm thuốc lá, không khuyến khích đầu tư và nâng cao chất lượng để giảm chi phí thuế, giảm giá bán, khó xác định giá thực của sản phẩm để tính thuế, và nhiều vấn đề khác. Trong khi đó, phương pháp tính thuế tuyệt đối sẽ khuyến khích nhà sản xuất liên tục đầu tư và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Do đó, phương thức áp dụng kết hợp giữa thuế suất theo tỷ lệ và mức thuế tuyệt đối (thuế hỗn hợp) đối với mặt hàng thuốc lá là hướng đi đúng đắn, nhận được sự đánh giá cao của các tổ chức quốc tế và đồng thuận cao trong xã hội, đồng thời phù hợp với xu hướng thế giới.
"Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Tổng giám đốc Công ty PwC Việt Nam nhận định: 'Nhược điểm lớn nhất của hệ thống thuế tương đối là khó dự đoán nguồn thu ngân sách và gây khó khăn cho công tác quản lý khi thuốc lá lậu có nguy cơ gia tăng không thúc đẩy nhà sản xuất đầu tư, nâng cao chất lượng sản phẩm và giá thành vì gánh nặng thuế sẽ tăng theo hiệu ứng số nhân của cơ cấu thuế'".
Mục tiêu tiếp theo của việc cải cách thuế TTĐB đối với thuốc lá là kiểm soát thuốc lá nhập lậu và tăng thu ngân sách. Nạn buôn lậu thuốc lá và thuốc lá giả vẫn diễn biến phức tạp trong những năm qua, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Tuy tăng thuế có thể tăng buôn lậu, nhưng tăng buôn lậu sẽ làm giảm sản xuất và tiêu dùng hợp pháp, từ đó giảm số thu thuế.
Theo ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung ương, thống kê cho thấy trong những năm qua, số lượng thuốc lá tiêu thụ về cơ bản không giảm, buôn lậu tăng, thu ngân sách về cơ bản không tăng, nhưng lại tăng thất thu thuế. Điều này dẫn đến giảm doanh thu ngành sản xuất thuốc lá, thu hẹp sản xuất và cung ứng hợp pháp.
Ngoài ra, ông Cung cũng nhấn mạnh rằng song song với việc áp dụng phương pháp tính thuế hỗn hợp (tương đối và tuyệt đối) để định hướng thị trường và tăng chất lượng sản phẩm, Chính phủ cần thực hiện các giải pháp phi thuế như tăng cường công tác chống buôn lậu, đặc biệt là trên biên giới vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Mục tiêu cuối cùng của việc tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá là giảm tác động tiêu cực đến xã hội. Các chuyên gia cho rằng việc tăng thuế cần được thực hiện theo lộ trình hợp lý, phù hợp với bối cảnh kinh tế và xã hội để hỗ trợ tốt nhất cho các mục tiêu của Chính phủ.
Tại hội thảo "Thuế tiêu thụ đặc biệt - Hài hòa giữa điều tiết nguồn thu ngân sách Nhà nước và phát triển sản xuất kinh doanh", bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA), đã đề xuất rằng việc tăng thuế đối với thuốc lá nên có lộ trình để các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có thể điều chỉnh, sắp xếp bố trí hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này sẽ đảm bảo ổn định sản xuất, đóng góp nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, hạn chế thuốc lá lậu, tránh thất thu thuế và đồng thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Lộ trình này cần được cân nhắc kỹ về thời gian và mức thuế điều tiết.
Bà Cúc cũng cho biết: "Chúng tôi ủng hộ phương án tăng thuế theo lộ trình, trong năm đầu tiên, bên cạnh thuế suất 75%, bổ sung thêm thuế tuyệt đối ở mức 500 đồng/bao. Tiếp đến, mỗi năm sẽ tăng 500 đồng/bao theo lộ trình".
Trên cơ sở những ý kiến góp ý và đánh giá từ các chuyên gia, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện phương án tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá. Mục tiêu của cải cách thuế này là giảm tỷ lệ hút thuốc lá, nâng cao chất lượng sản phẩm, kiểm soát thuốc lá nhập lậu và tăng thu ngân sách. Đồng thời, việc áp dụng thuế TTĐB cần điều chỉnh một cách hợp lý để không gây tác động tiêu cực đến xã hội và sản xuất kinh doanh.
Điền Quân
