2021 - Năm IPO tồi tệ nhất thị trường Trung Quốc

Trong nửa đầu năm nay, có tổng cộng 35 công ty Trung Quốc IPO trên thị trường chứng khoán Mỹ với số lượng và tài trợ lần lượt tăng 119% và 373% so với cùng kỳ năm 2020; có 47 IPO trong thị trường Hồng Kông, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Tính trong nửa đầu của thị trường hạng A tổng cộng có 245 cổ phiếu mới được niêm yết, tăng 108%.

Theo lý thuyết, số lượng IPO càng lớn càng trông đợi hiệu suất cao. Tuy nhiên tình hình hiện đang diễn ra theo một chiều hướng khác, ngày càng nhiều các doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm (VC) và công ty vốn cổ phần tư nhân (PE) thua lỗ. Cách đây vài ngày, nhà đầu tư huyền thoại Grantham, được biết đến với biệt hiệu “nhà dự đoán bong bóng”, một lần nữa đưa ra “cảnh báo mùa đông” trong một cuộc phỏng vấn chỉ ra thị trường cổ phiếu tăng giá dài nhất trong lịch sử đang trên đà kết thúc.

Trong đợt giảm mạnh này, các cổ phiếu mới niêm yết năm nay trở thành đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Cụ thể, nền tảng hỏi đáp Zhihu giảm 20,7% trong hai ngày, Dingdong Shopping giảm 9,1%, Monster Charging giảm 8,8% và Didi, Manbang và Boss Direct Employment lần lượt giảm 23,3%, 10,6% và 11,8%. Năm 2021 ghi nhận một năm chưa từng có đối với các VC Trung Quốc khi vừa dồi dào các thương vụ IPO với điều kiện thị trường tốt nhưng đồng thời giá cổ phiếu sụt giảm nghiêm trọng. Thống kê cho thấy tính đến ngày 5/7/2021 có 36 cổ phiếu Trung Quốc IPO và tỷ lệ phá vỡ đã vượt 60%.

Không chỉ thị trường chứng khoán Mỹ mà cả chứng khoán Hồng Kông, các cổ phiếu nổi tiếng như Bilibili, JD Logistics, Naixue's Tea và Xiaopeng Motors đều phá sản. Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán đối với cổ phiếu Trung Quốc đã ảnh hưởng nặng nề đối với các đợt IPO. Nhà đầu tư mạo hiểm Chen Rui cho biết: “Niêm yết thành công là một chuyện, duy trì sau này lại là chuyện khác” khi nói về trường hợp một số VC mất một nửa số tiền gốc.

Làn sóng niêm yết “đổ máu” cuối cùng bắt đầu từ năm 2018-2019, được đánh dấu bằng thương vụ của Xiaomi. Vào thời điểm đó, nhiều kỳ lân, chẳng hạn như OneConnect và Uxin được niêm yết trên thị trường với mức định giá thấp. Hôm nay, những kịch bản tương tự lặp lại. Kể từ ngày 8 tháng 7, giá cổ phiếu của các công ty như Daily Youxian, Didi và Monster Charging đã thấp hơn giá tài trợ trên thị trường sơ cấp trước khi niêm yết, đây là một sự đảo ngược định giá.

Ngày 25 tháng 6, Daily Youxian được niêm yết trên NASDAQ với giá phát hành là 13 đô la Mỹ / cổ phiếu và giá trị thị trường khoảng 3 tỷ đô la Mỹ. Là “cổ phiếu đầu tiên của thương mại điện tử thực phẩm tươi sống”, đợt IPO của Daily Fresh đã thu hút nhiều sự chú ý và lượng đăng ký đông đảo. Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên niêm yết, Daily Youxian đã giảm mạnh tới 25%. Hai tuần sau, giá cổ phiếu của công ty đã giảm xuống còn 8 đô la, chỉ bằng 60% giá phát hành.

Đầu năm 2018, trong vòng tài trợ E của Daily Youxian, Tencent đã tham gia vào khoản đầu tư tiếp theo và mức định giá đã vượt quá 2 tỷ đô la Mỹ. Giá của vòng tài trợ E xấp xỉ tương đương 12,8 đô la Mỹ /cổ phiếu, tương đương với giá phát hành tại thời điểm IPO. Trong ba năm từ 2019 đến 2021, Youxian thực hiện 7 vòng tài trợ mỗi ngày, tất cả đều là vòng F với khoảng 15,8 đô la Mỹ / ADS. Nói cách khác, giá phát hành hàng ngày của đợt IPO của Youxian thấp hơn đáng kể so với giá của vòng tài trợ F năm 2019, đây là một đợt niêm yết “đẫm máu” điển hình. Theo giá cổ phiếu hiện tại của Daily Youxian là 8 đô la, các nhà đầu tư sau vòng E đều thua lỗ và các nhà đầu tư vòng F bị lỗ 49%.

Sự xuất hiện của những đợt niêm yết khốc liệt cho thấy thị trường thứ cấp một lần nữa không hiểu định giá của các kỳ lân bằng thị trường sơ cấp. Trong số bảy kỳ lân ở trên với đợt IPO năm nay, có ba công ty được định giá ngược và không có công ty nào tăng gấp đôi lợi nhuận.

Dưới sự xúc tác của các đợt đầu tư vốn, số lượng kỳ lân tại Trung Quốc tăng mạnh. Theo dữ liệu từ CBInsights, tính đến ngày 24/6, số lượng kỳ lân trên thế giới là 729 công ty, tăng 53% so với 478 một năm trước. “Báo cáo nghiên cứu năm 2021 về các công ty kỳ lân tiềm năng của Trung Quốc” do Công ty tư vấn chiến lược Great Wall phát hành cho thấy số lượng công ty kỳ lân tiềm năng ở Trung Quốc đạt đỉnh mới vào năm 2020 với 425 gương mặt. Bước sang năm 2021, tính đến ngày 31 tháng 5, có 70 công ty kỳ lân tiềm năng mới. Câu hỏi đặt ra là liệu những kỳ lân này có thể tồn tại trên thị trường thứ cấp hay sẽ rơi vào “bể máu” như hiện tại?

TL