Để doanh nghiệp Việt Nam là " nhân vật chính" trong EVFTA

Bước vào “ cuộc chơi” lớn

Chúng ta rất cần thấu hiểu là dù Hiệp định có độ phù hợp đối với Việt Nam ở mức độ nào chăng nữa, thì vẫn có những quy định trong đó, có thể mở ra các hàng rào kỹ thuật khắt khe, hạn chế hàng hóa của chúng ta khi tham gia vào thị trường này.  Đó có thể là các quy định về kiểm dịch động, thực vật; về chống bán phá giá; về sở hữu trí tuệ... điều cần nói là hệ thống những quy định này hết sức phức tạp và đồ sộ, rất khó nắm bắt và sự phát triển của hệ thống quy định này đã bao trùm hầu hết các lĩnh vực sản xuất, thương mại, dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ...

Ts. Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch Thường trực kiêmTổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam 

Tất nhiên, chúng ta hiểu đây là “luật chơi”, Việt Nam đã ký kết hiệp định có nghĩa là chấp nhận “luật chơi”. Và, chúng ta sẽ bước vào cuộc chơi này với kỳ vọng là sẽ thành công một cách tốt nhất có thể. Điều này là khả thi, nếu nhìn ở khía cạnh kinh doanh, chúng ta tính toán khi tham gia thị trường EU, chúng ta sẽ dựa vào những thế mạnh của hàng hóa Việt Nam lâu nay, cộng với chính sách ưu đãi thuế khi Hiệp định có hiệu lực để cạnh tranh mở rộng thị trường cho sản phẩm hàng hóa Việt Nam. Đó là tính toán hết sức đúng đắn. Và nếu hiểu như vậy, thì chúng ta không khó để nhận ra trong “cuộc chơi” này, doanh nghiệp sẽ đóng “vai chính” và để giúp các thành công. Chúng ta cần có: Hệ thống các cơ quan hành pháp có thể điều tiết thuần thục nền kinh tế thị trường; Hệ thống các cơ quan lập pháp có thực quyền;Hệ thống tư pháp đủ mạnh.

Trước mắt, cần kiện toàn ngay hệ thống hỗ trợ tư pháp với đội ngũ chuyên gia pháp luật quốc tế hùng hậu và thành thục; cần kiện toàn ngay hệ thống thông tin kinh tế, pháp luật quốc tế để đáp ứng được yêu cầu nhanh nhạy, đảm bảo được tính dự báo và phải phân tích tình hình thị trường;  Hệ thống chính sách hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp thiết thực, tập trung vào những lĩnh vực như: tài chính, ngân hàng; đất đai; khoa học công nghệ ứng dụng; sở hữu trí tuệ; đổi mới sáng tạo; chuỗi liên kết và pháp luật. 

Để các doanh nghiệp Việt Nam thành công

Thứ nhất, đối với các hiệp định thế hệ mới như EVFTA  chắc chắn Việt Nam sẽ được hưởng lợi nhiều hơn thách thức nếu đặt nó trong bối cảnh cuộc chiến tranh thương mại Mỹ -Trung và một số vấn đề bất ổn trong quan hệ thương mại EU-Trung Quốc, điều đó sẽ đem lại cho Việt Nam lợi thế về mặt xuất khẩu và thu hút vốn FDI so với Trung Quốc cần phải khai thác triệt để lợi thế này, bằng việc thông qua sự tập trung nguồn lực(dồn lực)  để thúc đẩy nhanh và mạnh năng lực SXKD của các doanh nghiệp liên quan đến xuất khẩu hàng hóa đặt mục tiêu đến năm 2025 Việt Nam có khoảng 25% các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu trực tiếp. Tạo cơ chế thông thoáng mọi mặt để hút dòng vốn FDI vào Việt Nam để khu vực này tiếp tục góp phần vào xuất khẩu, tăng nguồn thu ngân sách, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế(chủ động chọn nhà đầu tư theo ngành, theo lợi thế cạnh tranh lâu dài của Việt Nam). Theo đó sẽ tạo ra nhiều việc làm và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thay đổi chất lượng lao động; nâng cao trình độ công nghệ của nền kinh tế.

Thứ hai, quyền sở hữu tài sản đã được xác định rõ ràng tại Điều 32, Hiến pháp năm 2013 nhưng trên khía cạnh thực thi, khả năng bảo hộ quyền tài sản, đặc biệt là tài sản doanh nghiệp còn nhiều yếu kém. Vì vậy, pháp luật cần phải điều chỉnh bổ sung theo hướng nâng quyền sở hữu, nắm giữ, sử dụng và định đoạt tài sản của cá nhân, doanh nghiệp cao hơn. Bởi lẽ, kinh tế thị trường và kinh doanh đòi hỏi sự chắc chắn của quyền tư hữu. Nếu quyền tài sản của cá nhân, doanh nghiệp được bảo hộ tốt, doanh nghiệp, cá nhân có niềm tin vào Nhà nước mạnh mẽ hơn, theo đó họ sẽ yên tâm tập trung cho kinh doanh, tích lũy nguồn vốn và tài sản, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế nói chung.

 Thứ ba,  hiện nay về cơ bản các bộ, ngành thuộc Chính phủ, là cơ quan chủ trì soạn thảo pháp luật. Sau đó cũng chính cơ quan này lại chủ trì thực thi pháp luật. Thực tế cho thấy việc tham gia của các cơ quan này là rất quan trọng và đã có nhiều đong góp tác động tích cực đến hoạt động xây dựng pháp luật. Tuy nhiên, làm chính sách như vậy cũng khó tránh khỏi vấn đề lợi ích ngành chi phối. Vì thế,  cần phải xem lại quyền, trách nhiệm của cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật, pháp lệnh, kể cả nghị định theo hướng nâng cao vai trò của các Ủy ban của Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật nói chung.

Thứ tư,  thúc đẩy nhanh việc thực hiện Luật Hỗ trợ DNNVV, trong đó cần tập trung vào các nội dung chủ yếu sau:(i) Thực hiện đánh giá lại toàn diện hoạt động của khu vực DNNVV/KTTN; (ii) Phát triển đồng bộ thị trường hàng hóa, dịch vụ và thị trường các yếu tố đầu vào của sản xuất để tạo điều kiện cho DNNVV/KTTN hoạt động có hiệu quả, có các nguồn lực để phát triển kinh doanh;(iii) Chính quyền địa phương cần triển khai thực hiện chính sách phù hợp, chủ động tháo gỡ khó khăn cho các DNNVV; Tiếp tục đẩy mạnh đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh tại địa phương để tạo điều kiện thuận lợi và tiết kiệm thời gian, chi phí cho DNNVV/KTTN; (iv)Các tổ chức tài chính, ngân hàng, các tổ chức khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo cần tạo điều kiện thuận lợi cho DNNVV, tư vấn hướng dẫn, giúp đỡ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế chính sách tín dụng và bảo lãnh tín dụng cho DNNVV/KTTN.(v) Tích cực đẩy mạnh việc triển khai các chương trình hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp theo Nghị định 55/2019/NĐ-CP.

Thứ năm, sớm ban hành Luật về Hội nhằm thúc đẩy và phát triển các hội ngành nghề với sự tham gia sâu rộng của DNTN/DNNVV tập hợp lại với nhau để tạo thành một sức mạnh, cùng Nhà nước thực hiện những mục tiêu của hệ thống chính trị, chống lại những tiêu cực trong xã hội như sách nhiễu, tham nhũng, quan liêu, hách dịch, cửa quyền. Góp phần vào sự nghiệp pháp triển kinh tế xã hội của đất nước.

Ts.Tô Hoài Nam- Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam