Trong bối cảnh các lệnh trừng phạt và nền kinh tế tiếp tục siết chặt, người dân Nga có thể quay lưng lại với Putin

Các nhà kinh tế cho rằng khả năng xử lý các lệnh trừng phạt đối với nền kinh tế của Nga sẽ được thử thách trong năm nay. Họ cũng cho rằng nếu phương Tây gia tăng các lệnh trừng phạt và khiến cuộc sống ở Nga trở nên khó khăn hơn, Vladimir Putin có thể mất đi sự ủng hộ của người dân.

Cho đến nay, các biện pháp trừng phạt của phương Tây chưa gây tổn hại quá nhiều cho Nga, nhưng hai nhà nghiên cứu của Yale là Jeffrey Sonnenfeld và Steven Tian cho rằng nếu Tổng thống Joe Biden tái đắc cử vào tháng 11, mọi chuyện có thể thay đổi. Họ cho rằng phương Tây có thể sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine trong khi gây thêm áp lực lên Nga vì cuộc bầu cử.

Họ cho rằng áp lực kinh tế nhiều hơn có thể khiến người Nga không muốn đi theo sự dẫn dắt của Putin sau một thời gian dài khoan dung trong khi tổng thống kéo đất nước vào năm thứ ba chiến tranh.

Tian nói: “Hiện tại, mọi người đang có cuộc sống bình thường, nhưng đó là một chiến lược hoàn toàn không bền vững và các động lực tăng trưởng cơ bản làm nền tảng cho nền kinh tế đó đang xấu đi trước mắt chúng ta”. “Và nếu Trump không đắc cử, thì tất cả những điều đó sẽ nổi lên… Ngôi nhà bài [sẽ] sụp đổ.”

Một nhà kinh tế đến từ Nga tên là Sergei Guriev, người sắp trở thành Hiệu trưởng Trường Kinh doanh London, cũng cho rằng Moscow có thể phải đối mặt với tình trạng bất ổn xã hội. Ông cho rằng nền kinh tế Nga giống như thời cuối những năm 1980, ngay trước khi chính phủ ngừng hỗ trợ nhiều cho nền kinh tế và rơi vào tình trạng "suy thoái sâu" ở một số lĩnh vực, như công nghiệp.

Giấc mơ kinh tế của Putin

Cú xoáy mà Sonnenfeld, Tian và Guriev đang mong đợi dường như không phù hợp với những gì Nga đang thể hiện bên ngoài. Nền kinh tế nước này tăng trưởng 3,6% vào năm 2023, theo cơ quan thống kê liên bang Nga. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy kỷ lục 56% người Nga cho rằng nền kinh tế đang trở nên tốt hơn.

Mặt khác, Sonnenfeld nói rằng các cuộc thăm dò và dữ liệu kinh tế của Nga là "sai lầm sâu sắc". Trước đây, ông từng nói rằng các con số tăng trưởng của Nga là "sự tưởng tượng của Putin" và rằng Điện Kremlin đang che giấu công chúng những điểm dữ liệu tồi tệ hơn trong khi nêu bật những điểm tốt.

Ông nói với chúng tôi: “Không có sự tin tưởng nào vào tính khách quan hay tính an toàn của cuộc bỏ phiếu ở Nga”. "Đó hoàn toàn là tuyên truyền."

Putin đã nói rằng Nga sẽ trở thành trung tâm tăng trưởng mới của thế giới. Guriev cho rằng điều đó có lẽ cũng không đúng.

Có vẻ như Putin không cho rằng Nga đang làm tốt. Ông nói: “Putin biết rằng số liệu thống kê không hoàn hảo, nhưng ông ấy cần thuyết phục người dân Nga rằng mọi thứ đều ổn”. "Đây là công việc của anh ta với tư cách là một nhà độc tài, để phân phối thứ này."

Tình hình tài chính của Nga trông tệ hơn rất nhiều khi bạn nhìn vào các biện pháp kinh tế khác. Hơn một triệu người đã rời bỏ đất nước, cùng với 15% triệu phú và 19 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước ngoài chỉ riêng trong năm 2022. Và mặc dù chi tiêu quân sự mạnh mẽ đã giúp ích cho nền kinh tế Moscow nhưng điều đó có lẽ sẽ không kéo dài lâu nữa. Các nhà nghiên cứu châu Âu cho rằng tăng trưởng của Nga sẽ chậm lại cho đến năm 2024.

Trước đó, dù Putin có nói nhiều đến mức nào về việc đất nước mạnh mẽ chống lại lệnh trừng phạt đến đâu, Sonnenfeld vẫn nói rằng những con số này cho thấy cuộc chiến ở Ukraine đang "ăn thịt đồng loại" nền kinh tế.

Sonnenfeld và Tian cho rằng chiến thắng của Biden và những biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn có thể là những điều khiến người Nga thức tỉnh về sự thật này. Phương Tây thực sự có thể gây tổn hại cho nền kinh tế Nga nếu nước này không chỉ theo đuổi việc buôn bán dầu mỏ mà còn áp đặt các hạn chế đối với thép, đồng và các hàng hóa kim loại khác của Nga, những mặt hàng mà họ cho rằng mang lại khoảng 20% tổng thu nhập của cả nước.

Mặt khác, ở Nga, người dân đang sống kém hơn. Một số thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng dân sự là do Nga chi quá nhiều cho cuộc chiến. Theo văn phòng kinh tế nước này, tỷ lệ lạm phát ở Nga cũng cao, ở mức 7,58%.

"[Sẽ có tình trạng bất ổn lớn khi người dân ở Nga nhận ra rằng con đường dẫn đến chiến thắng đã hứa của Putin sẽ không thành hiện thực như cách ông ấy hứa hẹn, khi mọi người nhận ra rằng đối với Ukraine, không có con đường dẫn đến chiến thắng."

Guriev không nghĩ nền kinh tế Nga sẽ sụp đổ hoàn toàn vì các ngân hàng trung ương nước này sẽ làm việc chăm chỉ để giữ thiệt hại ở mức tối thiểu. Nhưng Moscow sẽ gặp khó khăn với lạm phát và tăng trưởng chậm, đòi hỏi phải có một cuộc tái cơ cấu kinh tế đầy khó khăn.

Ông nói: “Khó có khả năng nền kinh tế Nga sẽ rơi vào một cuộc khủng hoảng kinh tế vĩ mô và hệ thống chính trị Nga cũng sẽ như vậy”. “Điều kiện cần để kết thúc cuộc chiến này tất nhiên là sự thay đổi chế độ chính trị và đặc biệt là sự ra đi của ông Putin”.

Các chuyên gia khác cho rằng Nga chưa thể thắng hay thua trong cuộc chiến lúc này vì nền kinh tế nước này phụ thuộc quá nhiều vào chi tiêu cho chiến tranh để có thể tự đứng vững.

PV tổng hợp