Tín dụng Việt Nam: Xu hướng tăng trưởng và những thách thức

Theo báo cáo từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 30/9, tín dụng đã tăng 9%, cho thấy khả năng đạt mục tiêu tăng trưởng 15% trong năm 2024 là hoàn toàn khả thi. Đây là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế, đặc biệt khi tốc độ tăng trưởng trong tháng 9 và tuần cuối tháng 8 đã lên tới 2,37%, cao hơn rất nhiều so với mức trung bình 0,8% mỗi tháng trong 8 tháng đầu năm.

Việc tín dụng gia tăng vào cuối năm không phải là điều bất ngờ, bởi nhu cầu vốn thường tăng cao vào thời điểm này. PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân từ Đại học Kinh tế TP.HCM cho biết, sự phục hồi của nền kinh tế sau đại dịch Covid-19 và tình hình thị trường bất động sản ấm lên đã thúc đẩy cầu tín dụng. Ngoài ra, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất cũng hỗ trợ cho nhu cầu tín dụng xuất khẩu. Đặc biệt, thiệt hại do bão Yagi ở các tỉnh phía Bắc đã tạo ra một cầu tín dụng lớn để khôi phục và tái sản xuất.

Tuy nhiên, không thể không nhắc đến yếu tố “kỹ thuật” trong sự bứt tốc này. Lịch sử cho thấy, tín dụng thường có những đợt tăng trưởng bất thường vào các thời điểm then chốt, như trước khi Ngân hàng Nhà nước cấp room tín dụng cho năm tiếp theo. Chẳng hạn, tháng 6/2023, tín dụng đã tăng 1,46%, gấp 6 lần so với tháng trước đó. Điều này cho thấy, có thể tồn tại những áp lực về tăng trưởng mà không phải hoàn toàn dựa vào cầu thực sự.

Tâng trưởng tín dụng cao gấp gần ba lần so với đầu năm. (Ảnh: Minh họa).

Mặc dù tín dụng tăng trưởng mạnh mẽ trong tháng 9, nhưng nếu nhìn vào tổng thể 9 tháng đầu năm, tăng trưởng tín dụng vẫn được đánh giá là chậm. Theo báo cáo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, khả năng hấp thụ vốn và tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp vẫn còn hạn chế. Các tổ chức tín dụng cũng cho biết, nhu cầu vốn của nền kinh tế vẫn yếu, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng bán lẻ.

Trong khi các ngân hàng tập trung vào phân khúc doanh nghiệp, nhu cầu vay vốn của cá nhân, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, lại thấp. Sự chênh lệch này thể hiện rõ qua số liệu, khi cho vay các chủ đầu tư trong lĩnh vực bất động sản có tốc độ tăng gấp 10 lần so với tín dụng dành cho cá nhân mua nhà hoặc sửa chữa nhà.

Bên cạnh đó, việc nhiều doanh nghiệp không thể tiếp cận vốn cũng do thiếu tài sản thế chấp sau hai năm ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19 và thiên tai. Chẳng hạn, bà Nguyễn Thị Hải Bình, Tổng Giám đốc STP Group, cho biết, công ty của bà muốn vay 30 tỷ đồng để khôi phục hoạt động sau bão Yagi nhưng không đủ tài sản thế chấp. Điều này dẫn đến thực tế rằng, mặc dù nhiều ngân hàng sẵn sàng cho vay không có tài sản đảm bảo, nhưng yêu cầu khắt khe từ phía ngân hàng vẫn khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Nguyễn Thị Hồng, khẳng đinh, có 98% doanh nghiệp tại Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần có chính sách bảo lãnh tín dụng mạnh mẽ hơn để hỗ trợ các doanh nghiệp này. Đây có thể là giải pháp khơi thông dòng vốn tín dụng, đồng thời đảm bảo sự ổn định cho hệ thống ngân hàng.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng đề xuất mở rộng hoạt động của các quỹ hỗ trợ và quỹ bảo lãnh để doanh nghiệp có thêm cơ hội tiếp cận vốn. Thay vì chỉ yêu cầu hạ chuẩn cấp tín dụng, điều này giúp hạn chế rủi ro cho hệ thống ngân hàng trong dài hạn.

Nhìn về tương lai, mặc dù có nhiều tín hiệu tích cực từ tăng trưởng tín dụng trong tháng 9, nhưng thách thức vẫn còn đó. Doanh nghiệp cần được tạo điều kiện tiếp cận vốn dễ dàng hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều công ty còn thiếu tài sản thế chấp. Hơn nữa, việc duy trì sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô cũng rất quan trọng để đảm bảo rằng dòng vốn tín dụng không chỉ tăng trưởng về mặt số lượng mà còn bền vững và hiệu quả.

Chỉ khi nào dòng vốn tín dụng chảy mạnh mẽ vào cả hai lĩnh vực doanh nghiệp và cá nhân, nền kinh tế Việt Nam mới có thể phát triển một cách toàn diện và bền vững trong tương lai. Những cải cách cần thiết từ cả phía ngân hàng và doanh nghiệp sẽ là yếu tố quyết định cho sự phát triển của tín dụng trong những tháng và năm tới.