Thứ năm 31/07/2025 11:59
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn chính sách do Trung ương Đoàn và UNFPA tổ chức nhấn mạnh vai trò trung tâm của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số tại Việt Nam. Đầu tư vào thế hệ trẻ là chìa khóa cho tương lai bền vững.

Thanh niên là cầu nối giữa hiện tại và tương lai

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vừa phối hợp cùng Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức Diễn đàn đối thoại chính sách về sự tham gia của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số năm 2025. Diễn đàn thu hút hơn 160 đại biểu từ các bộ, ngành, tổ chức quốc tế, chuyên gia, đại diện thanh niên và các trường đại học trên cả nước.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Phát biểu khai mạc, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh: “Già hóa dân số không chỉ là bài toán của tương lai mà là thực tế chúng ta phải hành động từ hôm nay. Thanh niên – với vai trò là lực lượng trung tâm của đất nước – cần được trang bị kiến thức, kỹ năng và chính sách hỗ trợ phù hợp để chủ động thích ứng, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển bền vững”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đông dân nhất thế giới với dân số vượt mốc 100 triệu người. Đồng thời, nước ta đang sở hữu tỷ lệ thanh thiếu niên cao nhất lịch sử – 21% dân số ở độ tuổi 10–24, và khoảng 2/3 dân số trong độ tuổi lao động. Đây là thời kỳ “cơ hội dân số vàng” để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cơ hội này dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2039, đòi hỏi những hành động chiến lược ngay từ bây giờ.

Cùng lúc, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa nhanh. Đến năm 2036, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm hơn 20% dân số – ngưỡng đánh dấu xã hội già hóa. Điều này đặt ra nhu cầu cấp bách trong việc phát triển “kinh tế bạc” – hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ và công nghệ phục vụ người cao tuổi.

Theo ông Matthew David Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam: “Trao quyền cho thanh niên hôm nay bằng giáo dục, kỹ năng và cơ hội là cách tốt nhất để xây dựng một Việt Nam toàn diện và vững mạnh trong tương lai”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn là nơi chia sẻ các nghiên cứu, mô hình quốc tế và chính sách trong nước nhằm nâng cao nhận thức và hành động của thanh niên trước xu thế dân số thay đổi. Các chuyên gia cũng khuyến nghị thanh niên cần chuẩn bị từ sớm cho một tuổi già khỏe mạnh – bằng lối sống lành mạnh, kiến thức tài chính, sức khỏe tinh thần, đồng thời khai thác cơ hội việc làm trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi – một ngành nghề tiềm năng trong tương lai gần.

Một điểm nhấn quan trọng từ diễn đàn là lời kêu gọi xây dựng chính sách toàn diện dành cho thanh niên, tạo điều kiện để thế hệ trẻ phát triển năng lực, sáng tạo và chủ động thích ứng với những thay đổi sâu sắc trong xã hội.

“Thanh niên không chỉ là tương lai, mà còn là hiện tại đang định hình tương lai. Họ cần được đầu tư đúng lúc, đúng cách để trở thành lực lượng chủ đạo dẫn dắt sự đổi mới”, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm khẳng định.

Ứng phó với già hóa dân số: Huy động thanh niên, nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi

Theo bà Nguyễn Thị Oanh - Phó trưởng phòng sức khỏe người cao tuổi - Cục dân số: Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ nhanh chóng và quy mô ngày càng lớn. Từ năm 2011, khi tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên vượt ngưỡng 10%, đất nước đã chính thức được xếp vào nhóm quốc gia có dân số già hóa. Đến năm 2024, con số này đã tăng lên 14,2% và theo dự báo, sẽ đạt 20,21% vào năm 2036 – thời điểm đánh dấu Việt Nam bước vào giai đoạn dân số già – và tiếp tục tăng lên khoảng 25% vào năm 2049.

Thực tế này đặt ra nhiều thách thức đối với hệ thống an sinh xã hội, y tế cũng như các chính sách phát triển nguồn nhân lực. Trong khi xu hướng gia đình hạt nhân ngày càng phổ biến, 72,3% người cao tuổi vẫn sống cùng con cháu, nhưng một tỷ lệ không nhỏ đang sống một mình do không còn vợ hoặc chồng – điều dễ dẫn đến cảm giác cô lập và tổn thương tinh thần. Hơn 68% người cao tuổi đang sinh sống ở nông thôn, làm nông nghiệp, không có nguồn thu nhập ổn định và thiếu tích lũy cho tuổi già.

Về mặt sức khỏe, dù tuổi thọ trung bình của người Việt đã đạt 73 tuổi, nhưng số năm sống khỏe lại khá thấp. Phần lớn người cao tuổi sống chung với bệnh tật, chủ yếu là các bệnh mãn tính không lây truyền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao. Trung bình mỗi người cao tuổi mắc ba bệnh, trong đó bệnh về xương khớp chiếm tỷ lệ tới 33,9%.

Trước bức tranh già hóa rõ rệt và nhiều chiều này, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã có nhiều bước đi chủ động trong xây dựng chính sách và tổ chức thực hiện. Trong đó, đáng chú ý là Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, nhấn mạnh chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, hướng đến tận dụng cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa. Nghị quyết 42-NQ/TW năm 2023 tiếp tục khẳng định mục tiêu nâng tuổi thọ trung bình người dân lên 75 tuổi vào năm 2030, với ít nhất 68 năm sống khỏe mạnh.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Một trong những nỗ lực cụ thể là Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020. Chương trình đặt trọng tâm vào việc nâng cao năng lực khám, chữa bệnh cho người cao tuổi, tổ chức khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc và tư vấn chăm sóc. Đồng thời, phát triển mạng lưới chăm sóc tại nhà, tại cộng đồng và cơ sở chuyên biệt, nhằm đảm bảo người cao tuổi được hỗ trợ kịp thời và toàn diện. Đáng chú ý, chương trình còn khuyến khích sự tham gia tích cực của toàn xã hội – từ các tổ chức, doanh nghiệp cho đến từng gia đình và cá nhân – vào các hoạt động chăm sóc người cao tuổi.

Không chỉ dừng lại ở việc xây dựng mạng lưới y tế, các dự thảo chính sách hiện hành cũng hướng tới việc bảo đảm quyền lợi toàn diện cho người cao tuổi. Bên cạnh yêu cầu cấp thẻ bảo hiểm y tế cho toàn bộ người cao tuổi, hệ thống pháp luật đang từng bước hoàn thiện các quy định về an sinh xã hội, dịch vụ dài hạn và truyền thông thay đổi hành vi để thích ứng với bối cảnh dân số già.

Đặc biệt, Bộ Y tế đã nhấn mạnh vai trò then chốt của thanh niên trong việc đồng hành cùng quốc gia vượt qua giai đoạn chuyển đổi nhân khẩu học quan trọng này. Thanh niên không chỉ là lực lượng lao động chủ lực thay thế phần nào sự thiếu hụt do dân số già hóa, mà còn là chủ thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong chăm sóc sức khỏe, công nghệ và chính sách. Thanh niên được khuyến khích tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, chủ động tích lũy tài chính, tham gia bảo hiểm dài hạn cũng như học hỏi kỹ năng chăm sóc người cao tuổi từ sớm.

Từ thực trạng trên, có thể thấy già hóa dân số không đơn thuần là một xu hướng tất yếu, mà còn là một bài toán lớn yêu cầu sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, công nghệ, giáo dục và cộng đồng. Việc nhận diện rõ thách thức, đề xuất giải pháp kịp thời và đặc biệt là huy động được sự tham gia chủ động của thế hệ trẻ sẽ là yếu tố quyết định để Việt Nam biến thách thức dân số thành cơ hội phát triển bền vững.

Tin bài khác
Đẩy mạnh phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học - công nghệ

Đẩy mạnh phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học - công nghệ

Sáng 31/7, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 7/2025. Hội nghị lần này có chủ đề: Xúc tiến thương mại, phát triển thị trường cho sản phẩm khoa học - công nghệ, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Thúc đẩy ngăn ngừa và kiểm soát các loài ngoại lai xâm hại

Thúc đẩy ngăn ngừa và kiểm soát các loài ngoại lai xâm hại

Nhằm thúc đẩy công tác ngăn ngừa và kiểm soát các loài ngoại lai xâm hại, sáng ngày 31/7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP Việt Nam) tổ chức Hội thảo Quốc gia về Tăng cường quản lý loài ngoại lai xâm hại tại Việt Nam.
Thời tiết hôm nay 31/7: Bắc Bộ chiều tối nay mưa dông

Thời tiết hôm nay 31/7: Bắc Bộ chiều tối nay mưa dông

Thời tiết hôm nay 31/7, Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa dông; đồng bằng Bắc Bộ chiều nay nắng nóng; Trung Bộ nắng nóng diện rộng; cao nguyên Trung Bộ chiều nay mưa dông; Nam Bộ duy trì thời tiết sáng nắng, chiều mưa.
Núi Bà Đen đón vị khách thứ 4 triệu sau 7 tháng : Khẳng định vị thế “thánh địa” du lịch văn hóa tâm linh Nam Bộ

Núi Bà Đen đón vị khách thứ 4 triệu sau 7 tháng : Khẳng định vị thế “thánh địa” du lịch văn hóa tâm linh Nam Bộ

Ngày 30/7/2025, khu du lịch Sun World Ba Den Mountain tại Tây Ninh đã chính thức đón vị khách đi cáp treo thứ 4 triệu, đánh dấu một cột mốc ấn tượng trong hành trình phát triển du lịch của địa phương và khẳng định sức hút ngày càng lớn của núi Bà Đen – ngọn núi cao nhất Nam Bộ.
Mắc-ca Lai Châu: Doanh nghiệp giữ vai trò “kết nối chuỗi”

Mắc-ca Lai Châu: Doanh nghiệp giữ vai trò “kết nối chuỗi”

Phát triển cây mắc-ca đang mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp hàng hóa tại Lai Châu. Tuy nhiên, để loại cây này phát huy tối đa giá trị, cần có sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp trong vai trò kết nối sản xuất, chế biến và tiêu thụ.
Quảng Trị họp báo định kỳ tháng 7/2025

Quảng Trị họp báo định kỳ tháng 7/2025

Tại họp báo tháng 7/2025, tỉnh Quảng Trị cung cấp nhiều thông tin về tình hình kinh tế - xã hội, mô hình chính quyền 2 cấp, phòng chống thiên tai, dự án trọng điểm và các vấn đề báo chí khác.
Quảng Trị: Công an chủ động, linh hoạt, giải quyết thủ tục hành chính phục vụ nhân dân

Quảng Trị: Công an chủ động, linh hoạt, giải quyết thủ tục hành chính phục vụ nhân dân

Từ trụ sở đến từng hẻm nhỏ, hình ảnh Công an cấp cơ sở tại tỉnh Quảng Trị làm việc sau giờ hành chính đang cho thấy sự chuyển động tích cực của bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.
Thời tiết ngày mai 31/7/2025: Bắc Bộ oi nóng diện rộng, vùng núi khả năng có mưa to

Thời tiết ngày mai 31/7/2025: Bắc Bộ oi nóng diện rộng, vùng núi khả năng có mưa to

Thời tiết ngày mai 31/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng khu vực vùng núi có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to; ngày nắng nóng.
286 đơn vị máu được tiếp nhận tại ngày hiến máu tình nguyện 2025 của Herbalife Việt Nam

286 đơn vị máu được tiếp nhận tại ngày hiến máu tình nguyện 2025 của Herbalife Việt Nam

Herbalife Việt Nam phối hợp tổ chức Ngày hiến máu tình nguyện 2025 tại TP.HCM và Hà Nội, tiếp nhận 286 đơn vị máu, hoạt động thể hiện cam kết vì sức khỏe và cộng đồng.
Trụ sở miền Bắc của Trung tâm Tài nguyên nước chính thức đi vào hoạt động

Trụ sở miền Bắc của Trung tâm Tài nguyên nước chính thức đi vào hoạt động

Sáng ngày 30/7/2025, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia (thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã cắt băng khánh thành công trình trụ sở làm việc mới của các đơn vị phía Bắc tại địa chỉ số 10, ngõ 42 phố Trần Cung, phường Nghĩa Đô, Hà Nội.
TP. Hồ Chí Minh cảnh báo thủ đoạn giả mạo nhân viên y tế để lừa đảo người hiến máu

TP. Hồ Chí Minh cảnh báo thủ đoạn giả mạo nhân viên y tế để lừa đảo người hiến máu

Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh vừa phát đi cảnh báo khẩn về thủ đoạn giả mạo nhân viên y tế nhắm vào cộng đồng người hiến máu tình nguyện trên địa bàn thành phố.
Bộ Công an đề xuất bỏ giới hạn 48 giờ lái xe/tuần

Bộ Công an đề xuất bỏ giới hạn 48 giờ lái xe/tuần

Bộ Công an đề xuất bỏ quy định giới hạn thời gian lái xe của tài xế ô tô kinh doanh vận tải không quá 10 giờ mỗi ngày và 48 giờ mỗi tuần.
Lâm Đồng: Phường Bình Thuận định hướng phát triển bền vững và kiến tạo mô hình kinh tế mới

Lâm Đồng: Phường Bình Thuận định hướng phát triển bền vững và kiến tạo mô hình kinh tế mới

Sáng 29/7, trong không khí trang trọng và đầy ý nghĩa, Đảng bộ phường Bình Thuận đã tổ chức thành công Đại hội Đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện quan trọng này diễn ra dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Đặng Hồng Sỹ, Phó Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng, cùng sự tham dự của lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh và 220 đại biểu ưu tú đại diện cho 1.271 đảng viên thuộc 39 tổ chức Đảng trực thuộc.
Thời tiết hôm nay 30/7: Hà Nội chiều nay nắng nóng gay gắt

Thời tiết hôm nay 30/7: Hà Nội chiều nay nắng nóng gay gắt

Thời tiết hôm nay 30/7, Bắc Bộ trưa chiều nay nắng nóng cao điểm, chiều tối và đêm có mưa dông; Trung Bộ nắng nóng, Thanh Hoá – Huế và Đà Nẵng – Khánh Hoà có nắng nóng đến ngày 8/8; cao nguyên Trung Bộ và Nam Bộ chiều tối mưa dông.
Dịch vụ phát triển mạnh, Cà Mau kỳ vọng bứt phá phát triển kinh tế cuối năm 2025

Dịch vụ phát triển mạnh, Cà Mau kỳ vọng bứt phá phát triển kinh tế cuối năm 2025

Nửa cuối năm 2025, tỉnh Cà Mau đang bước vào giai đoạn tăng tốc với quyết tâm biến Khu vực III (khu vực dịch vụ) thành động lực then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.