Thứ năm 05/06/2025 09:49
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn chính sách do Trung ương Đoàn và UNFPA tổ chức nhấn mạnh vai trò trung tâm của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số tại Việt Nam. Đầu tư vào thế hệ trẻ là chìa khóa cho tương lai bền vững.

Thanh niên là cầu nối giữa hiện tại và tương lai

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vừa phối hợp cùng Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức Diễn đàn đối thoại chính sách về sự tham gia của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số năm 2025. Diễn đàn thu hút hơn 160 đại biểu từ các bộ, ngành, tổ chức quốc tế, chuyên gia, đại diện thanh niên và các trường đại học trên cả nước.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Phát biểu khai mạc, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh: “Già hóa dân số không chỉ là bài toán của tương lai mà là thực tế chúng ta phải hành động từ hôm nay. Thanh niên – với vai trò là lực lượng trung tâm của đất nước – cần được trang bị kiến thức, kỹ năng và chính sách hỗ trợ phù hợp để chủ động thích ứng, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển bền vững”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đông dân nhất thế giới với dân số vượt mốc 100 triệu người. Đồng thời, nước ta đang sở hữu tỷ lệ thanh thiếu niên cao nhất lịch sử – 21% dân số ở độ tuổi 10–24, và khoảng 2/3 dân số trong độ tuổi lao động. Đây là thời kỳ “cơ hội dân số vàng” để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cơ hội này dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2039, đòi hỏi những hành động chiến lược ngay từ bây giờ.

Cùng lúc, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa nhanh. Đến năm 2036, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm hơn 20% dân số – ngưỡng đánh dấu xã hội già hóa. Điều này đặt ra nhu cầu cấp bách trong việc phát triển “kinh tế bạc” – hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ và công nghệ phục vụ người cao tuổi.

Theo ông Matthew David Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam: “Trao quyền cho thanh niên hôm nay bằng giáo dục, kỹ năng và cơ hội là cách tốt nhất để xây dựng một Việt Nam toàn diện và vững mạnh trong tương lai”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn là nơi chia sẻ các nghiên cứu, mô hình quốc tế và chính sách trong nước nhằm nâng cao nhận thức và hành động của thanh niên trước xu thế dân số thay đổi. Các chuyên gia cũng khuyến nghị thanh niên cần chuẩn bị từ sớm cho một tuổi già khỏe mạnh – bằng lối sống lành mạnh, kiến thức tài chính, sức khỏe tinh thần, đồng thời khai thác cơ hội việc làm trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi – một ngành nghề tiềm năng trong tương lai gần.

Một điểm nhấn quan trọng từ diễn đàn là lời kêu gọi xây dựng chính sách toàn diện dành cho thanh niên, tạo điều kiện để thế hệ trẻ phát triển năng lực, sáng tạo và chủ động thích ứng với những thay đổi sâu sắc trong xã hội.

“Thanh niên không chỉ là tương lai, mà còn là hiện tại đang định hình tương lai. Họ cần được đầu tư đúng lúc, đúng cách để trở thành lực lượng chủ đạo dẫn dắt sự đổi mới”, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm khẳng định.

Ứng phó với già hóa dân số: Huy động thanh niên, nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi

Theo bà Nguyễn Thị Oanh - Phó trưởng phòng sức khỏe người cao tuổi - Cục dân số: Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ nhanh chóng và quy mô ngày càng lớn. Từ năm 2011, khi tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên vượt ngưỡng 10%, đất nước đã chính thức được xếp vào nhóm quốc gia có dân số già hóa. Đến năm 2024, con số này đã tăng lên 14,2% và theo dự báo, sẽ đạt 20,21% vào năm 2036 – thời điểm đánh dấu Việt Nam bước vào giai đoạn dân số già – và tiếp tục tăng lên khoảng 25% vào năm 2049.

Thực tế này đặt ra nhiều thách thức đối với hệ thống an sinh xã hội, y tế cũng như các chính sách phát triển nguồn nhân lực. Trong khi xu hướng gia đình hạt nhân ngày càng phổ biến, 72,3% người cao tuổi vẫn sống cùng con cháu, nhưng một tỷ lệ không nhỏ đang sống một mình do không còn vợ hoặc chồng – điều dễ dẫn đến cảm giác cô lập và tổn thương tinh thần. Hơn 68% người cao tuổi đang sinh sống ở nông thôn, làm nông nghiệp, không có nguồn thu nhập ổn định và thiếu tích lũy cho tuổi già.

Về mặt sức khỏe, dù tuổi thọ trung bình của người Việt đã đạt 73 tuổi, nhưng số năm sống khỏe lại khá thấp. Phần lớn người cao tuổi sống chung với bệnh tật, chủ yếu là các bệnh mãn tính không lây truyền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao. Trung bình mỗi người cao tuổi mắc ba bệnh, trong đó bệnh về xương khớp chiếm tỷ lệ tới 33,9%.

Trước bức tranh già hóa rõ rệt và nhiều chiều này, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã có nhiều bước đi chủ động trong xây dựng chính sách và tổ chức thực hiện. Trong đó, đáng chú ý là Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, nhấn mạnh chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, hướng đến tận dụng cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa. Nghị quyết 42-NQ/TW năm 2023 tiếp tục khẳng định mục tiêu nâng tuổi thọ trung bình người dân lên 75 tuổi vào năm 2030, với ít nhất 68 năm sống khỏe mạnh.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Một trong những nỗ lực cụ thể là Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020. Chương trình đặt trọng tâm vào việc nâng cao năng lực khám, chữa bệnh cho người cao tuổi, tổ chức khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc và tư vấn chăm sóc. Đồng thời, phát triển mạng lưới chăm sóc tại nhà, tại cộng đồng và cơ sở chuyên biệt, nhằm đảm bảo người cao tuổi được hỗ trợ kịp thời và toàn diện. Đáng chú ý, chương trình còn khuyến khích sự tham gia tích cực của toàn xã hội – từ các tổ chức, doanh nghiệp cho đến từng gia đình và cá nhân – vào các hoạt động chăm sóc người cao tuổi.

Không chỉ dừng lại ở việc xây dựng mạng lưới y tế, các dự thảo chính sách hiện hành cũng hướng tới việc bảo đảm quyền lợi toàn diện cho người cao tuổi. Bên cạnh yêu cầu cấp thẻ bảo hiểm y tế cho toàn bộ người cao tuổi, hệ thống pháp luật đang từng bước hoàn thiện các quy định về an sinh xã hội, dịch vụ dài hạn và truyền thông thay đổi hành vi để thích ứng với bối cảnh dân số già.

Đặc biệt, Bộ Y tế đã nhấn mạnh vai trò then chốt của thanh niên trong việc đồng hành cùng quốc gia vượt qua giai đoạn chuyển đổi nhân khẩu học quan trọng này. Thanh niên không chỉ là lực lượng lao động chủ lực thay thế phần nào sự thiếu hụt do dân số già hóa, mà còn là chủ thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong chăm sóc sức khỏe, công nghệ và chính sách. Thanh niên được khuyến khích tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, chủ động tích lũy tài chính, tham gia bảo hiểm dài hạn cũng như học hỏi kỹ năng chăm sóc người cao tuổi từ sớm.

Từ thực trạng trên, có thể thấy già hóa dân số không đơn thuần là một xu hướng tất yếu, mà còn là một bài toán lớn yêu cầu sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, công nghệ, giáo dục và cộng đồng. Việc nhận diện rõ thách thức, đề xuất giải pháp kịp thời và đặc biệt là huy động được sự tham gia chủ động của thế hệ trẻ sẽ là yếu tố quyết định để Việt Nam biến thách thức dân số thành cơ hội phát triển bền vững.

Tin bài khác
Thời tiết hôm nay 5/6: Bắc Bộ hôm nay nóng oi

Thời tiết hôm nay 5/6: Bắc Bộ hôm nay nóng oi

Thời tiết hôm nay 5/6, vùng núi Bắc Bộ chiếu tối mưa dông; Bắc Bộ cuối tuần nắng nóng; Trung Bộ ngày nắng, đỡ nóng hơn, chiều tối nay có mưa dông; Tây Nguyên và Nam Bộ trưa nay trời nắng, chiều nay có mưa dông.
Đà Nẵng: DIFF 2025 - Bùng nổ với đêm nhạc hoành tráng và dàn sao khủng

Đà Nẵng: DIFF 2025 - Bùng nổ với đêm nhạc hoành tráng và dàn sao khủng

Không chỉ là sân chơi đỉnh cao của các đội pháo hoa quốc tế, DIFF 2025 còn mang đến chuỗi đêm nhạc hội hoành tráng chưa từng có, quy tụ dàn sao đình đám trong và ngoài nước hứa hẹn biến sông Hàn thành tâm điểm giải trí của mùa hè.
Thời tiết ngày mai 5/6/2025: Miền Bắc oi nóng, Nam Bộ tiếp tục có mưa dông chiều tối

Thời tiết ngày mai 5/6/2025: Miền Bắc oi nóng, Nam Bộ tiếp tục có mưa dông chiều tối

Thời tiết ngày mai 5/6/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo miền Bắc có mây, đêm có mưa rào và dông rải rác; ngày có mưa rào và dông vài nơi.
Chế độ BHXH từ 1/7/2025: “Mức tham chiếu” thay “lương cơ sở”

Chế độ BHXH từ 1/7/2025: “Mức tham chiếu” thay “lương cơ sở”

Ngày 1/7/2025, trong hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, "mức lương cơ sở" chính thức nhường chỗ cho khái niệm mới: “mức tham chiếu”.
Du lịch Đà Nẵng: Tăng thêm giá trị qua những chặng bay

Du lịch Đà Nẵng: Tăng thêm giá trị qua những chặng bay

Ngành du lịch Đà Nẵng đang kích hoạt những hoạt động quảng bá mới về các chuyến bay đến với địa phương này, với định vị năm 2025 sẽ là năm có nhiều cơ hội khai thác mới và phục hồi mạnh mẽ nguồn du khách.
Thời tiết hôm nay 4/6: Hà Nội trời oi nóng

Thời tiết hôm nay 4/6: Hà Nội trời oi nóng

Thời tiết hôm nay 4/6, Bắc Bộ trưa nay oi bức, có mưa to cục bộ; Trung Bộ nắng nóng cục bộ, trưa nay trời oi nóng; Tây Nguyên và Nam Bộ sáng đến trưa trời nắng, chiều có mưa to cục bộ.
Thời tiết ngày mai 4/6/2025: Hà Nội mưa dông về chiều và đêm

Thời tiết ngày mai 4/6/2025: Hà Nội mưa dông về chiều và đêm

Thời tiết ngày mai 4/6/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo miền Bắc có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to, tập trung vào chiều và đêm.
BHXH Việt Nam siết chặt truy thu nợ bảo hiểm, hàng trăm tỷ đồng được thu hồi

BHXH Việt Nam siết chặt truy thu nợ bảo hiểm, hàng trăm tỷ đồng được thu hồi

BHXH Việt Nam yêu cầu truy thu hơn 130 tỷ đồng nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) của 17.464 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian.
Trường Tiểu học Lê Văn Tám khép lại năm học 2024 – 2025 với loạt thành tích ấn tượng

Trường Tiểu học Lê Văn Tám khép lại năm học 2024 – 2025 với loạt thành tích ấn tượng

Năm học 2024 – 2025 khép lại với nhiều dấu ấn rực rỡ, minh chứng cho nỗ lực không ngừng nghỉ của thầy và trò Trường Tiểu học Lê Văn Tám (quận Lê Chân, TP. Hải Phòng) trên hành trình xây dựng một môi trường giáo dục chất lượng, nhân văn và hiện đại.
Viettel - nhà mạng có chất lượng dịch vụ di động và cố định tốt nhất

Viettel - nhà mạng có chất lượng dịch vụ di động và cố định tốt nhất

Được khách hàng ghi nhận là nhà mạng có chất lượng dịch vụ tốt nhất, Viettel nhận cú đúp 2 giải thưởng quan trọng nhất trong lĩnh vực viễn thông của IDG.
Tiêu thụ điện vượt đỉnh của năm 2024

Tiêu thụ điện vượt đỉnh của năm 2024

Nắng nóng gay gắt diện rộng đã khiến công suất tiêu thụ điện trên địa bàn 27 tỉnh, thành phố khu vực miền Bắc đạt 17.400MW, vượt mức đỉnh cao nhất năm 2024.
Thời tiết hôm nay 3/6: Bắc Bộ chấm dứt nắng nóng

Thời tiết hôm nay 3/6: Bắc Bộ chấm dứt nắng nóng

Thời tiết hôm nay 3/6, vùng núi Bắc Bộ có mưa to trong sáng nay, chiều tối vùng mưa dịch xuống Bắc Trung Bộ; Trung Bộ nắng nóng diện rộng; Tây Nguyên và Nam Bộ trưa trời nắng, chiều tối có mưa dông.
Thời tiết ngày mai 3/6/2025: Miền Bắc nắng nóng kèm nguy cơ mưa giông

Thời tiết ngày mai 3/6/2025: Miền Bắc nắng nóng kèm nguy cơ mưa giông

Thời tiết ngày mai 3/6/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo miền Bắc nhiều mây, có lúc có mưa rào và có thể có giông; nhiệt độ cao nhất 31-33 độ; nhiệt độ thấp nhất phổ biến 24-27 độ.
Tác động của phát triển thị trường vốn đối với tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN và Việt Nam có cách nào để thu hút vốn?

Tác động của phát triển thị trường vốn đối với tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN và Việt Nam có cách nào để thu hút vốn?

Thị trường vốn đóng một vai trò thiết yếu trong nền kinh tế quốc gia nói chung và tăng trưởng kinh tế nói riêng. Thông qua nghiên cứu “Tác động của phát triển thị trường vốn đối với tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN”, tác giả đã đánh giá thực nghiệm tác động của phát triển thị trường vốn lên tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN trong giai đoạn 2013-2023. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thị trường vốn gắn với tăng trưởng kinh tế ở các nước ASEAN, đặc biệt là Việt Nam trong thời gian tới.
Vietjet Air rút lui khỏi thị trường Điện Biên

Vietjet Air rút lui khỏi thị trường Điện Biên

Vietjet Air chính thức dừng toàn bộ các đường bay đến và đi từ Điện Biên kể từ ngày 1/6/2025, để lại nhiều trăn trở về hiệu quả đầu tư và chiến lược hàng không vùng sâu.