Thứ ba 08/07/2025 03:00
Hotline: 024.355.63.010
Nghiên cứu - Dữ liệu

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn chính sách do Trung ương Đoàn và UNFPA tổ chức nhấn mạnh vai trò trung tâm của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số tại Việt Nam. Đầu tư vào thế hệ trẻ là chìa khóa cho tương lai bền vững.

Thanh niên là cầu nối giữa hiện tại và tương lai

Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vừa phối hợp cùng Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức Diễn đàn đối thoại chính sách về sự tham gia của thanh niên trong thích ứng với già hóa dân số năm 2025. Diễn đàn thu hút hơn 160 đại biểu từ các bộ, ngành, tổ chức quốc tế, chuyên gia, đại diện thanh niên và các trường đại học trên cả nước.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Phát biểu khai mạc, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh: “Già hóa dân số không chỉ là bài toán của tương lai mà là thực tế chúng ta phải hành động từ hôm nay. Thanh niên – với vai trò là lực lượng trung tâm của đất nước – cần được trang bị kiến thức, kỹ năng và chính sách hỗ trợ phù hợp để chủ động thích ứng, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển bền vững”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đông dân nhất thế giới với dân số vượt mốc 100 triệu người. Đồng thời, nước ta đang sở hữu tỷ lệ thanh thiếu niên cao nhất lịch sử – 21% dân số ở độ tuổi 10–24, và khoảng 2/3 dân số trong độ tuổi lao động. Đây là thời kỳ “cơ hội dân số vàng” để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, cơ hội này dự kiến sẽ kết thúc vào năm 2039, đòi hỏi những hành động chiến lược ngay từ bây giờ.

Cùng lúc, Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa nhanh. Đến năm 2036, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm hơn 20% dân số – ngưỡng đánh dấu xã hội già hóa. Điều này đặt ra nhu cầu cấp bách trong việc phát triển “kinh tế bạc” – hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ và công nghệ phục vụ người cao tuổi.

Theo ông Matthew David Jackson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam: “Trao quyền cho thanh niên hôm nay bằng giáo dục, kỹ năng và cơ hội là cách tốt nhất để xây dựng một Việt Nam toàn diện và vững mạnh trong tương lai”.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Diễn đàn là nơi chia sẻ các nghiên cứu, mô hình quốc tế và chính sách trong nước nhằm nâng cao nhận thức và hành động của thanh niên trước xu thế dân số thay đổi. Các chuyên gia cũng khuyến nghị thanh niên cần chuẩn bị từ sớm cho một tuổi già khỏe mạnh – bằng lối sống lành mạnh, kiến thức tài chính, sức khỏe tinh thần, đồng thời khai thác cơ hội việc làm trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi – một ngành nghề tiềm năng trong tương lai gần.

Một điểm nhấn quan trọng từ diễn đàn là lời kêu gọi xây dựng chính sách toàn diện dành cho thanh niên, tạo điều kiện để thế hệ trẻ phát triển năng lực, sáng tạo và chủ động thích ứng với những thay đổi sâu sắc trong xã hội.

“Thanh niên không chỉ là tương lai, mà còn là hiện tại đang định hình tương lai. Họ cần được đầu tư đúng lúc, đúng cách để trở thành lực lượng chủ đạo dẫn dắt sự đổi mới”, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm khẳng định.

Ứng phó với già hóa dân số: Huy động thanh niên, nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi

Theo bà Nguyễn Thị Oanh - Phó trưởng phòng sức khỏe người cao tuổi - Cục dân số: Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số với tốc độ nhanh chóng và quy mô ngày càng lớn. Từ năm 2011, khi tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên vượt ngưỡng 10%, đất nước đã chính thức được xếp vào nhóm quốc gia có dân số già hóa. Đến năm 2024, con số này đã tăng lên 14,2% và theo dự báo, sẽ đạt 20,21% vào năm 2036 – thời điểm đánh dấu Việt Nam bước vào giai đoạn dân số già – và tiếp tục tăng lên khoảng 25% vào năm 2049.

Thực tế này đặt ra nhiều thách thức đối với hệ thống an sinh xã hội, y tế cũng như các chính sách phát triển nguồn nhân lực. Trong khi xu hướng gia đình hạt nhân ngày càng phổ biến, 72,3% người cao tuổi vẫn sống cùng con cháu, nhưng một tỷ lệ không nhỏ đang sống một mình do không còn vợ hoặc chồng – điều dễ dẫn đến cảm giác cô lập và tổn thương tinh thần. Hơn 68% người cao tuổi đang sinh sống ở nông thôn, làm nông nghiệp, không có nguồn thu nhập ổn định và thiếu tích lũy cho tuổi già.

Về mặt sức khỏe, dù tuổi thọ trung bình của người Việt đã đạt 73 tuổi, nhưng số năm sống khỏe lại khá thấp. Phần lớn người cao tuổi sống chung với bệnh tật, chủ yếu là các bệnh mãn tính không lây truyền như tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao. Trung bình mỗi người cao tuổi mắc ba bệnh, trong đó bệnh về xương khớp chiếm tỷ lệ tới 33,9%.

Trước bức tranh già hóa rõ rệt và nhiều chiều này, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã có nhiều bước đi chủ động trong xây dựng chính sách và tổ chức thực hiện. Trong đó, đáng chú ý là Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, nhấn mạnh chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, hướng đến tận dụng cơ cấu dân số vàng và thích ứng với già hóa. Nghị quyết 42-NQ/TW năm 2023 tiếp tục khẳng định mục tiêu nâng tuổi thọ trung bình người dân lên 75 tuổi vào năm 2030, với ít nhất 68 năm sống khỏe mạnh.

Thanh niên – chủ thể kiến tạo tương lai trong bối cảnh già hóa dân số

Một trong những nỗ lực cụ thể là Chương trình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đến năm 2030, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020. Chương trình đặt trọng tâm vào việc nâng cao năng lực khám, chữa bệnh cho người cao tuổi, tổ chức khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc và tư vấn chăm sóc. Đồng thời, phát triển mạng lưới chăm sóc tại nhà, tại cộng đồng và cơ sở chuyên biệt, nhằm đảm bảo người cao tuổi được hỗ trợ kịp thời và toàn diện. Đáng chú ý, chương trình còn khuyến khích sự tham gia tích cực của toàn xã hội – từ các tổ chức, doanh nghiệp cho đến từng gia đình và cá nhân – vào các hoạt động chăm sóc người cao tuổi.

Không chỉ dừng lại ở việc xây dựng mạng lưới y tế, các dự thảo chính sách hiện hành cũng hướng tới việc bảo đảm quyền lợi toàn diện cho người cao tuổi. Bên cạnh yêu cầu cấp thẻ bảo hiểm y tế cho toàn bộ người cao tuổi, hệ thống pháp luật đang từng bước hoàn thiện các quy định về an sinh xã hội, dịch vụ dài hạn và truyền thông thay đổi hành vi để thích ứng với bối cảnh dân số già.

Đặc biệt, Bộ Y tế đã nhấn mạnh vai trò then chốt của thanh niên trong việc đồng hành cùng quốc gia vượt qua giai đoạn chuyển đổi nhân khẩu học quan trọng này. Thanh niên không chỉ là lực lượng lao động chủ lực thay thế phần nào sự thiếu hụt do dân số già hóa, mà còn là chủ thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong chăm sóc sức khỏe, công nghệ và chính sách. Thanh niên được khuyến khích tham gia vào quá trình hoạch định chính sách, chủ động tích lũy tài chính, tham gia bảo hiểm dài hạn cũng như học hỏi kỹ năng chăm sóc người cao tuổi từ sớm.

Từ thực trạng trên, có thể thấy già hóa dân số không đơn thuần là một xu hướng tất yếu, mà còn là một bài toán lớn yêu cầu sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, công nghệ, giáo dục và cộng đồng. Việc nhận diện rõ thách thức, đề xuất giải pháp kịp thời và đặc biệt là huy động được sự tham gia chủ động của thế hệ trẻ sẽ là yếu tố quyết định để Việt Nam biến thách thức dân số thành cơ hội phát triển bền vững.

Tin bài khác
Nghiên cứu trường hợp tại Công ty Cổ phần Sinh hóa Nam Định

Nghiên cứu trường hợp tại Công ty Cổ phần Sinh hóa Nam Định

Sự suy giảm tài nguyên và gia tăng ô nhiễm môi trường là hệ quả tất yếu của quá trình phát triển công nghiệp, đặc biệt trong các ngành sử dụng nhiều hóa chất, nước và năng lượng (NL).
Năng lượng tái tạo: Khi bánh lái cần hướng đúng dòng chảy thời đại

Năng lượng tái tạo: Khi bánh lái cần hướng đúng dòng chảy thời đại

Chưa đầy ba năm, bản đồ năng lượng thế giới đã chuyển mình mạnh mẽ, tựa kim địa chấn dịch chuyển trong lòng đất. Chỉ tính riêng năm 2024, thế giới đã ghi nhận thêm 585 GW công suất năng lượng tái tạo – mức tăng cao nhất lịch sử, đưa tổng quy mô toàn cầu đạt 4.448 GW và lần đầu tiên vượt mốc 40% sản lượng điện toàn cầu.
Năng lượng tái tạo và bài toán thể chế: Cần một lối ra hài hòa

Năng lượng tái tạo và bài toán thể chế: Cần một lối ra hài hòa

Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng là xu thế tất yếu toàn cầu, Việt Nam đã từng ghi nhận bước tiến mạnh mẽ trong thu hút đầu tư vào lĩnh vực điện mặt trời, điện gió. Tuy nhiên, nhiều dự án năng lượng tái tạo rơi vào cảnh “chờ đợi” – chỉ vì vướng mắc thủ tục hành chính, cụ thể là văn bản “Chấp nhận nghiệm thu” (CCA).
Sơn La đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, cấp đổi giấy phép lái xe

Sơn La đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, cấp đổi giấy phép lái xe

Ứng dụng công nghệ số trong công tác sát hạch, cấp, đổi giấy phép lái xe đang được tỉnh Sơn La triển khai mạnh mẽ, hướng đến mục tiêu hiện đại hóa quản lý, tạo thuận lợi cho người dân và nâng cao hiệu quả đảm bảo an toàn giao thông.
Thời tiết ngày mai 8/7/2025: Miền Bắc nắng ráo ban ngày, mưa dông xuất hiện về chiều tối và đêm

Thời tiết ngày mai 8/7/2025: Miền Bắc nắng ráo ban ngày, mưa dông xuất hiện về chiều tối và đêm

Thời tiết ngày mai 8/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng Tây Bắc Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có nơi mưa to; ngày nắng, có nơi nắng nóng.
Quảng Trị: Sức bật kinh tế tư nhân và bài toán khi doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường

Quảng Trị: Sức bật kinh tế tư nhân và bài toán khi doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường

Hoạt động doanh nghiệp tại Quảng Trị tăng trưởng với hơn 5.300 tỷ đồng vốn mới, nhưng làn sóng giải thể, tạm ngừng vẫn lớn, phản ánh bức tranh nhiều thách thức.
Thời tiết hôm nay 7/7: Bắc Bộ ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa dông

Thời tiết hôm nay 7/7: Bắc Bộ ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa dông

Thời tiết hôm nay 7/7, Bắc Bộ và Trung Bộ đầu tuần có nắng, có nơi trời nóng, chiều tối mưa dông; cao nguyên Trung Bộ chiều tối và đêm có mưa, trời mát; Nam Bộ sáng đến trưa trời nắng gián đoạn, chiều tối có mưa dông.
Thời tiết ngày mai 7/7/2025: Miền Bắc ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa

Thời tiết ngày mai 7/7/2025: Miền Bắc ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa

Thời tiết ngày mai 7/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi; ngày nắng, có nơi nắng nóng.
6 tháng đầu năm 2025: Bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,3%

6 tháng đầu năm 2025: Bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,3%

Mặc dù tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 6/2025 giảm nhẹ 0,2% so với tháng trước nhưng tính chung 6 tháng đầu năm lại tăng tới 9,3%.
Thời tiết hôm nay 6/7: Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa dông

Thời tiết hôm nay 6/7: Hà Nội ngày nắng, chiều tối mưa dông

Thời tiết hôm nay 6/7, nhiều nơi trên cả nước có nắng trở lại, có nơi nắng nóng, về chiều tối trời lại chuyển mưa dông, có nơi mưa to.
Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ khảo sát Trung Sơn trong chuyến công tác đầu tiên sau sáp nhập

Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ khảo sát Trung Sơn trong chuyến công tác đầu tiên sau sáp nhập

Kiểm tra tình hình thực hiện nhiệm vụ chính trị tại xã Trung Sơn, Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ Đặng Xuân Phong nhấn mạnh cần khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái, phát triển kinh tế bền vững, nâng cao đời sống người dân, phấn đấu đến năm 2030 xóa hoàn toàn hộ nghèo.
Nguyễn Văn Đông đồng hành cùng chiến dịch Tick xanh bảo vệ người tiêu dùng

Nguyễn Văn Đông đồng hành cùng chiến dịch Tick xanh bảo vệ người tiêu dùng

Trong bối cảnh thương mại điện tử ngày càng phổ biến nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về hàng giả, hàng nhái, sự kiện “Phát động Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử” đang nổi lên như một giải pháp giúp khôi phục niềm tin của người tiêu dùng. Trong chiến dịch này, Nguyễn Văn Đông – người sáng tạo nội dung được biết đến với biệt danh “cô Học” – góp mặt như một đại diện tiêu biểu cho thế hệ KOC trẻ minh bạch và có trách nhiệm.
Phát triển du lịch bền vững ở Đồng bằng Sông Cửu Long: Cần thích ứng với biến đổi khí hậu

Phát triển du lịch bền vững ở Đồng bằng Sông Cửu Long: Cần thích ứng với biến đổi khí hậu

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có vị trí địa lý kinh tế và chính trị, là nơi hội tụ đầy đủ những yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, xứng danh là một trong những vùng kinh tế trọng điểm của khu vực và cả nước.
Thời tiết ngày mai 6/7/2025: Miền Bắc nắng gắt xen kẽ mưa dông

Thời tiết ngày mai 6/7/2025: Miền Bắc nắng gắt xen kẽ mưa dông

Thời tiết ngày mai 6/7/2025, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia dự báo Bắc Bộ chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi, riêng khu vực Tây Bắc Bộ có mưa rào rải rác và có nơi có dông; ngày nắng, có nơi nắng nóng.
Dự án Luật Thương mại điện tử được đề nghị bổ sung vào Chương trình lập pháp năm 2025

Dự án Luật Thương mại điện tử được đề nghị bổ sung vào Chương trình lập pháp năm 2025

Chính phủ đề xuất bổ sung 4 dự án luật vào Chương trình lập pháp năm 2025, trong đó có dự án Luật Thương mại điện tử, để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, quyết định thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới.