Các biện pháp trừng phạt kinh tế từ phương Tây không có tác dụng ngăn chặn cuộc xâm lược Ukraine của Nga và dường như chúng không có nhiều tác dụng đối với Vladimir Putin như người ta hy vọng.
Kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraine hai năm trước, thương mại và các lệnh trừng phạt đã tác động nặng nề đến nền kinh tế nước này, tập trung vào các lĩnh vực quan trọng như dầu mỏ và cắt đứt quan hệ tài chính của nước này với hầu hết phương Tây.
Nhưng sự thật là nền kinh tế Nga đã phát triển khá tốt trong thời kỳ chiến tranh. Sau khi GDP của Moscow giảm 1,2% vào năm 2022, nó đã tăng 3,6% mỗi năm vào năm 2023 và tỷ lệ thất nghiệp đạt mức thấp nhất mọi thời đại là 2,9%.
Theo Owen Matthews, tác giả cuốn sách “Overreach: The Inside Story of Putin and Russia's War Against Ukraine”, vụ nổ đường ống Nord Stream vào tháng 9/2022 dường như đã gây tổn hại cho nền kinh tế Nga nhiều hơn các lệnh trừng phạt mà phương Tây đưa ra cho đến nay. . Matthews nói với Business Insider hôm thứ Sáu rằng đây là ý kiến của anh ấy.
Các nhà phân tích cho rằng các biện pháp trừng phạt có tính "xốp", điều đó có nghĩa là Moscow đã có nhiều cách để lách luật. Tuy nhiên, phương Tây có thể làm nhiều hơn nữa để gây thêm áp lực cho Nga.
Trong một ghi chú vào tuần trước, Liam Peach, chuyên gia kinh tế cấp cao về thị trường mới nổi tại Capital Economics, đã nói về việc Nga vượt qua các giới hạn thương mại tốt như thế nào.
"Mỹ đã gây khó khăn hơn cho các công ty giúp Nga nhập khẩu hàng hóa qua các nước khác để lách các lệnh trừng phạt. Nhưng thương mại lại tìm ra những cách mới để lách luật và rất khó để cảnh sát kiểm soát." Ông viết: Một số công ty sẽ chấp nhận rủi ro để tránh bị phạt nếu điều đó giúp họ kiếm được tiền.
Peach nói rằng các biện pháp trừng phạt không ngăn được các nước ngoài phương Tây gửi tiền đến Nga. Mức trần giá 60 USD/thùng do G7 đưa ra nhằm cắt giảm thu nhập từ xuất khẩu đã không thực sự gây tổn hại đến thương mại dầu mỏ của Moscow.
“Mỹ đã chứng kiến sự gia tăng lớn trong dòng tiền giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và UAE.” Phương Tây hiện nay mua ít năng lượng hơn từ Nga so với trước đây, nhưng Nga chủ yếu chuyển xuất khẩu dầu sang châu Á.
Matthews cũng chỉ ra rằng các nước châu Âu hiếm khi nói không với một số nguồn năng lượng nhất định từ Nga, điều này khiến họ khó trừng phạt Putin hơn.
Ông giải thích: “Toàn bộ bí mật bẩn thỉu đằng sau tất cả các gói trừng phạt của châu Âu là, chẳng hạn, châu Âu đã nói lớn về các biện pháp trừng phạt chống lại Nga, nhưng họ chưa bao giờ trừng phạt khí đốt của Nga”.
Matthews nói rằng không có nhiều tiến bộ đạt được ngay cả với các biện pháp tài chính do Mỹ dẫn đầu.
Vì đồng đô la Mỹ là đồng tiền thương mại và dự trữ quan trọng nhất nên Nga đã phải ngừng sử dụng đồng đô la. Với sự giúp đỡ của Trung Quốc, Nga vẫn có thể vượt qua hệ thống tài chính toàn cầu do Mỹ kiểm soát.
Matthews nói: “Vô tình, kiểu trừng phạt đó vừa khuyến khích nhiều giao dịch bằng đồng Nhân dân tệ hơn và đã thúc đẩy mạnh mẽ Dubai, đặc biệt là trở thành trung tâm giao dịch tài chính không phải do người Mỹ thống trị”.
Các nước phương Tây có thể làm gì khác?
Peach viết rằng phương Tây có thể gây thêm áp lực lên năng lượng của Nga bằng cách quy định việc các bên thứ ba mua dầu và khí đốt từ Nga là bất hợp pháp.
"Nga không cần vay nước ngoài, nhưng nước này cần ngoại tệ dưới dạng xuất khẩu năng lượng để tài trợ cho ngân sách, thanh toán nhập khẩu và ổn định đồng rúp."
Ông cũng cho rằng phương Tây có lẽ sẽ không đi theo con đường này vì Nga kiểm soát phần lớn năng lượng của thế giới và có khả năng gây ra bất ổn khiến các nước bạn như Ấn Độ tức giận.
Peach cũng cho rằng Mỹ có thể theo đuổi các sản phẩm phi dầu mỏ của Nga, đặc biệt là kim loại công nghiệp và khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Peach cho rằng GDP của đất nước sẽ tăng từ 3,0% đến 3,5% trong năm nay và lạm phát sẽ đạt 5,5% đến 6,0% vào cuối năm nay. Điều này là do các hình phạt hiện tại không có tác dụng. Tuy nhiên, anh ấy đã nói lại rằng các hình phạt sẽ được giữ nguyên.
Peach cho biết: "Các lệnh trừng phạt khó có thể được dỡ bỏ trong 6 năm tới, đặc biệt nếu Nga huy động nhiều hơn nữa và theo đuổi một cuộc chiến tranh quyết liệt hơn". Ông cũng nói rằng ngay cả khi đạt được thỏa thuận, việc giải phóng dự trữ ngoại hối của Nga có thể "không thể thực hiện được".
PV tổng hợp
