Thứ sáu 03/10/2025 03:24
Hotline: 024.355.63.010
Pháp luật

Những “khe hở” và “điểm nghẽn” của Luật Doanh nghiệp

12/10/2020 00:00
Luật Doanh nghiệp năm 2014 được dư luận chung đánh giá là một đạo luật tốt, nhưng luật này vẫn còn một số “khe hở”, nếu không muốn nói là không logic, thậm chí sai.

Công ty TNHH một thành viên

Các điều 78 và 79 của Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định về hội đồng thành viên (HĐTV) của công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) một thành viên. Khoản 4 điều 79 quy định “Thẩm quyền, cách thức triệu tập họp Hội đồng thành viên áp dụng theo quy định tại điều 58 của luật này”.

Quy định này sai vì theo khoản 1 điều 58 thì “Hội đồng thành viên được triệu tập họp theo yêu cầu của chủ tịch hội đồng thành viên hoặc theo yêu cầu của thành viên hoặc nhóm thành viên quy định tại khoản 8 và khoản 9 điều 50 của luật này”.

Tra ngược khoản 8 điều 50 (điểm a) ta thấy “Trừ trường hợp quy định tại khoản 9 điều này, thành viên, nhóm thành viên sở hữu từ 10% số vốn điều lệ trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn do điều lệ công ty quy định còn có thêm các quyền sau đây: a) Yêu cầu triệu tập họp hội đồng thành viên để giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền”.

Nên nhớ rằng, công ty TNHH một thành viên chỉ có 1 thành viên (1 chủ sở hữu) nắm giữ toàn bộ 100% vốn điều lệ thì lấy đâu ra nhóm thành viên sở hữu từ 10% số vốn điều lệ trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn để yêu cầu triệu tập họp!

Đối với công ty TNHH một thành viên là cá nhân thì chủ sở hữu phải chuyển tài sản của cá nhân mình sang cho công ty. Khoản 3 điều 76 quy định: “Phải xác định và tách biệt tài sản của chủ sở hữu công ty và tài sản của công ty. Chủ sở hữu công ty là cá nhân phải tách biệt các chi tiêu của cá nhân và gia đình mình với các chi tiêu trên cương vị là chủ tịch công ty và giám đốc hoặc tổng giám đốc”. Vấn đề ở đây là tách biệt tài sản bằng cách nào và sau thời hạn bao lâu luật lại không quy định nên việc “nhập nhèm” giữa tài sản cá nhân và tài sản công ty đã, đang và sẽ tiếp diễn không có hồi kết.

Loại hình công ty TNHH một thành viên là cá nhân trên thực tế hoạt động không khác doanh nghiệp tư nhân. Nhưng nếu như Luật Doanh nghiệp không cho phép chủ doanh nghiệp tư nhân thành lập thêm doanh nghiệp tư nhân thứ hai, thì lại không cấm chủ công ty TNHH một thành viên là cá nhân lập thêm công ty TNHH một thành viên là cá nhân khác. Bên cạnh đó, so với doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên là cá nhân có lợi thế rất lớn khác là chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ.

Hệ lụy của điều này là các cơ quan chức năng rất khó kiểm soát và giám sát được các công ty TNHH một thành viên là cá nhân.

Công ty cổ phần

Khoản 2 điều 143 Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định bảy vấn đề phải được thông qua bằng hình thức biểu quyết tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông. Trong khi đó, khoản 1 điều 144 quy định năm vấn đề quan trọng được thông qua nếu được số cổ đông đại diện ít nhất 65% tổng số phiếu có quyền biểu quyết của cổ đông dự họp tán thành.

Điều đáng nói là trong năm vấn đề này, có hai nội dung là thay đổi ngành, nghề và lĩnh vực kinh doanh và thay đổi cơ cấu tổ chức quản lý công ty lại không thuộc nhóm bảy vấn đề buộc phải biểu quyết theo điều 143.

Ngoài ra, vấn đề quan trọng nhất đối với bất kỳ một công ty nào là việc sửa đổi, bổ sung các nội dung của điều lệ công ty lại không thuộc nhóm nội dung phải thông qua đại hội đồng cổ đông với ít nhất 65% tổng số phiếu, trong khi đối với các loại hình công ty khác vấn đề này phải được thông qua với số phiếu tối thiểu cao nhất.

Hệ quả là việc sửa đổi, bổ sung các nội dung của điều lệ công ty có thể thông qua với số phiếu đại diện cho 51% số cổ phần của những người dự họp, một tỷ lệ vốn chỉ dành cho các quyết định “thông thường”.

Công ty hợp danh

Thành viên hợp danh là một khái niệm rất không rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp năm 2014, hay nói đúng hơn là không có quy định nào về nó. Việc quy định các thành viên hợp danh có quyền đại diện theo pháp luật và tổ chức điều hành hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty (điều 179) cùng với nhiều quyền khác tại điều 176 cũng có nghĩa là vai trò của chủ tịch hội đồng thành viên rất mờ nhạt, còn giám đốc thực ra hầu như không có vai trò gì trong công ty hợp danh.

Các quy định về lãnh đạo, quản lý của công ty hợp danh khi nghe qua tưởng rất thoáng, nhưng thực ra bộ máy quản lý kiểu nhiều “vòi bạch tuộc” này lại khá phức tạp, dễ gây ra nhiều tranh chấp.

Doanh nghiệp tư nhân

Khoản 4, điều 183, Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định doanh nghiệp tư nhân (DNTN) không được góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần. Đây là quy định mới không có ở các luật doanh nghiệp trước và là một quy định mâu thuẫn với khoản 3, điều 18, theo đó chỉ có hai nhóm đối tượng không có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty TNHH, công ty hợp danh là: a) Cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp để thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình; b) Các đối tượng không được góp vốn vào doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.

Hơn nữa, quy định này còn hạn chế một kênh đầu tư quan trọng của xã hội vào nền kinh tế và buộc các nhà đầu tư tư nhân lách luật không đáng có.

Thêm nữa, theo điều 185 Luật Doanh nghiệp năm 2014, chủ DNTN là đại diện theo pháp luật, có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và có thể thuê người khác làm giám đốc quản lý doanh nghiệp. Trường hợp thuê người khác làm giám đốc thì vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Với quy định này thì không rõ địa vị pháp lý của giám đốc DNTN (được thuê) là gì? Chưa kể, vị giám đốc này không hề có quyền lực và cũng không có trách nhiệm gì!

Cũng như các luật doanh nghiệp trước đó, Luật Doanh nghiệp năm 2014 không đả động gì đến tư cách pháp nhân của DNTN, vì theo Bộ luật Dân sự năm 2005 (điều 84) trước đây, muốn có đủ tư cách pháp nhân thì một tổ chức ngoài 3 tiêu chí: được thành lập hợp pháp; có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập, thì phải thỏa mãn tiêu chí thứ tư là có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, điều mà DNTN thiếu.

Bộ luật Dân sự năm 2015 (điều 74) phát triển khái niệm pháp nhân theo hướng chặt hơn đối với tiêu chí cơ cấu tổ chức là “Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân”. Như vậy, càng có thể khẳng định DNTN không có tư cách pháp nhân hay nói chính xác hơn không đủ tư cách pháp nhân.

Và, hệ lụy của điều này là chủ DNTN không khác mấy so với chủ hộ kinh doanh trong quan hệ với các tổ chức tín dụng và với các đối tác kinh doanh khác.

PGS.TS. Nguyễn Đình Tài - Trường Đại học Thăng Long

Tin bài khác
TP. Hồ Chí Minh ra kiến nghị nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện Luật Điện lực

TP. Hồ Chí Minh ra kiến nghị nhằm tháo gỡ vướng mắc trong thực hiện Luật Điện lực

UBND TP. Hồ Chí Minh vừa có văn bản gửi Bộ Công Thương, kiến nghị tổng hợp, báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung còn bất cập trong các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành Luật Điện lực, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong quá trình thực hiện tại địa phương.
Hàng nghìn sản phẩm yến chưng không đạt chất lượng bị thu hồi, phạt gần 1 tỷ đồng

Hàng nghìn sản phẩm yến chưng không đạt chất lượng bị thu hồi, phạt gần 1 tỷ đồng

Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) vừa xử phạt Công ty TNHH Yến Trí Việt tổng số tiền 961,1 triệu đồng do nhiều vi phạm trong kinh doanh thực phẩm bổ sung. Hồ sơ vụ việc đã được chuyển cơ quan Công an để điều tra do có dấu hiệu hàng giả.
Tổng công ty IDICO bị xử phạt hơn 152 triệu đồng do vi phạm công bố thông tin

Tổng công ty IDICO bị xử phạt hơn 152 triệu đồng do vi phạm công bố thông tin

Tổng công ty IDICO chậm công bố nhiều tài liệu quan trọng trên hệ thống của UBCKNN và trang thông tin của HNX, gồm: nghị quyết HĐQT số 48/NQ-TCT và 49/NQ-TCT ngày 31/10/2023; báo cáo tình hình sử dụng vốn từ trái phiếu còn dư nợ 6 tháng đầu năm 2023 được kiểm toán.
HoSE đình chỉ giao dịch 2 mã cổ phiếu BCG và TCD do vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin

HoSE đình chỉ giao dịch 2 mã cổ phiếu BCG và TCD do vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin

Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE) vừa quyết định đình chỉ giao dịch đối với hai mã cổ phiếu BCG của CTCP Tập đoàn Bamboo Capital và TCD của CTCP Tập đoàn Xây dựng Tracodi do vi phạm quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 40 Quy chế Niêm yết và giao dịch chứng khoán niêm yết.
Bàn tay nhân văn của trợ giúp pháp lý cho một thiếu niên lầm lỡ

Bàn tay nhân văn của trợ giúp pháp lý cho một thiếu niên lầm lỡ

Chỉ vì một phút nóng giận, thiếu niên K phải trả giá bằng 12 tháng tù. May mắn thay, trợ giúp pháp lý miễn phí đã mang đến cơ hội sửa sai.
Cần hình thành cơ chế tài chính mới cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Cần hình thành cơ chế tài chính mới cho doanh nghiệp vừa và nhỏ

Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) hiện chiếm tới 96% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam, song khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của nhóm này vẫn còn rất hạn chế.
Cơ Điện Lạnh (REE) bị phạt và truy thu thuế hơn 2,1 tỷ đồng

Cơ Điện Lạnh (REE) bị phạt và truy thu thuế hơn 2,1 tỷ đồng

Công ty cổ phần Cơ Điện Lạnh (mã chứng khoán: REE – sàn HOSE) vừa nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế từ Thuế TP. Hồ Chí Minh, với tổng số tiền phạt và truy thu hơn 2,1 tỷ đồng.
Đề xuất nhiều nội dung mới trong dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi

Đề xuất nhiều nội dung mới trong dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi

Sáng 30/9, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 tiếp tục chương trình làm việc với nội dung thảo luận về Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi). Nhiều ý kiến đã tập trung phân tích những vấn đề cốt lõi như cơ chế phí, phạm vi chi trả, hoạt động đầu tư và cơ chế giám sát đối với tổ chức Bảo hiểm tiền gửi.
Hà Nội ban hành nghị quyết về hoạt động thử nghiệm có kiểm soát

Hà Nội ban hành nghị quyết về hoạt động thử nghiệm có kiểm soát

Sáng 29/9, với đa số đại biểu tán thành, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát trên địa bàn, nhằm cụ thể hóa Điều 25 Luật Thủ đô và tạo hành lang pháp lý cho đổi mới sáng tạo.
EU lùi áp dụng quy định chống phá rừng: Cơ hội vàng hay phép thử cho doanh nghiệp Việt?

EU lùi áp dụng quy định chống phá rừng: Cơ hội vàng hay phép thử cho doanh nghiệp Việt?

Ủy ban châu Âu (EC) vừa đề xuất hoãn lần thứ hai thời điểm áp dụng Quy định chống phá rừng (EUDR) – bộ khung pháp lý được đánh giá có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong nhiều năm gần đây đối với thương mại nông, lâm sản toàn cầu.
Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý hơn 20 nghìn tỷ đồng và gần 16,7 triệu USD

Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý hơn 20 nghìn tỷ đồng và gần 16,7 triệu USD

Chiều 25/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự kiến Kế hoạch kiểm toán năm 2026, đồng thời nghe báo cáo công tác năm 2025 và báo cáo công tác nhiệm kỳ của Kiểm toán Nhà nước.
Hợp tác quốc tế MIDORI Việt Nam bị xử phạt 180 triệu đồng

Hợp tác quốc tế MIDORI Việt Nam bị xử phạt 180 triệu đồng

Công ty TNHH Hợp tác quốc tế MIDORI Việt Nam đã tổ chức tuyển chọn, thu tiền của lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài trong khi không có giấy phép hoạt động dịch vụ đưa lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
Cục Thuế phản hồi về lo ngại hộ kinh doanh phải thu hẹp quy mô khi chuyển đổi hóa đơn điện tử

Cục Thuế phản hồi về lo ngại hộ kinh doanh phải thu hẹp quy mô khi chuyển đổi hóa đơn điện tử

Trong bối cảnh chuyển đổi sang hóa đơn điện tử, các hộ kinh doanh vẫn còn nhiều băn khoăn về chi phí và lộ trình thực hiện.
Khởi tố, bắt tạm giam 2 bị can tại Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên

Khởi tố, bắt tạm giam 2 bị can tại Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên

Chiều 22/9/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an tỉnh Đắk Lắk đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Ngọc Hoàng (sinh năm 1977), Trưởng Khoa Ngoại Thận - Tiết niệu và ông Bùi Ngọc Đức (sinh năm 1974), Trưởng Khoa Phẫu thuật - Gây mê hồi sức, đang công tác tại Bệnh viện đa khoa vùng Tây Nguyên để điều tra về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” quy định tại khoản 2 Điều 356 Bộ luật Hình sự.
Hội thảo nhận diện “điểm nghẽn” liên quan đến Luật Đất đai

Hội thảo nhận diện “điểm nghẽn” liên quan đến Luật Đất đai

Hội thảo “Nhận diện “điểm nghẽn” và đề xuất giải pháp khắc phục liên quan đến Luật Đất đai” đã trao đổi, phân tích nguyên nhân của những “điểm nghẽn” trong thể chế và đề xuất các giải pháp tháo gỡ cụ thể, khả thi.