Thứ bảy 25/10/2025 00:30
Hotline: 024.355.63.010
Pháp luật

Những “khe hở” và “điểm nghẽn” của Luật Doanh nghiệp

12/10/2020 00:00
Luật Doanh nghiệp năm 2014 được dư luận chung đánh giá là một đạo luật tốt, nhưng luật này vẫn còn một số “khe hở”, nếu không muốn nói là không logic, thậm chí sai.

Công ty TNHH một thành viên

Các điều 78 và 79 của Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định về hội đồng thành viên (HĐTV) của công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) một thành viên. Khoản 4 điều 79 quy định “Thẩm quyền, cách thức triệu tập họp Hội đồng thành viên áp dụng theo quy định tại điều 58 của luật này”.

Quy định này sai vì theo khoản 1 điều 58 thì “Hội đồng thành viên được triệu tập họp theo yêu cầu của chủ tịch hội đồng thành viên hoặc theo yêu cầu của thành viên hoặc nhóm thành viên quy định tại khoản 8 và khoản 9 điều 50 của luật này”.

Tra ngược khoản 8 điều 50 (điểm a) ta thấy “Trừ trường hợp quy định tại khoản 9 điều này, thành viên, nhóm thành viên sở hữu từ 10% số vốn điều lệ trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn do điều lệ công ty quy định còn có thêm các quyền sau đây: a) Yêu cầu triệu tập họp hội đồng thành viên để giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền”.

Nên nhớ rằng, công ty TNHH một thành viên chỉ có 1 thành viên (1 chủ sở hữu) nắm giữ toàn bộ 100% vốn điều lệ thì lấy đâu ra nhóm thành viên sở hữu từ 10% số vốn điều lệ trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn để yêu cầu triệu tập họp!

Đối với công ty TNHH một thành viên là cá nhân thì chủ sở hữu phải chuyển tài sản của cá nhân mình sang cho công ty. Khoản 3 điều 76 quy định: “Phải xác định và tách biệt tài sản của chủ sở hữu công ty và tài sản của công ty. Chủ sở hữu công ty là cá nhân phải tách biệt các chi tiêu của cá nhân và gia đình mình với các chi tiêu trên cương vị là chủ tịch công ty và giám đốc hoặc tổng giám đốc”. Vấn đề ở đây là tách biệt tài sản bằng cách nào và sau thời hạn bao lâu luật lại không quy định nên việc “nhập nhèm” giữa tài sản cá nhân và tài sản công ty đã, đang và sẽ tiếp diễn không có hồi kết.

Loại hình công ty TNHH một thành viên là cá nhân trên thực tế hoạt động không khác doanh nghiệp tư nhân. Nhưng nếu như Luật Doanh nghiệp không cho phép chủ doanh nghiệp tư nhân thành lập thêm doanh nghiệp tư nhân thứ hai, thì lại không cấm chủ công ty TNHH một thành viên là cá nhân lập thêm công ty TNHH một thành viên là cá nhân khác. Bên cạnh đó, so với doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH một thành viên là cá nhân có lợi thế rất lớn khác là chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ.

Hệ lụy của điều này là các cơ quan chức năng rất khó kiểm soát và giám sát được các công ty TNHH một thành viên là cá nhân.

Công ty cổ phần

Khoản 2 điều 143 Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định bảy vấn đề phải được thông qua bằng hình thức biểu quyết tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông. Trong khi đó, khoản 1 điều 144 quy định năm vấn đề quan trọng được thông qua nếu được số cổ đông đại diện ít nhất 65% tổng số phiếu có quyền biểu quyết của cổ đông dự họp tán thành.

Điều đáng nói là trong năm vấn đề này, có hai nội dung là thay đổi ngành, nghề và lĩnh vực kinh doanh và thay đổi cơ cấu tổ chức quản lý công ty lại không thuộc nhóm bảy vấn đề buộc phải biểu quyết theo điều 143.

Ngoài ra, vấn đề quan trọng nhất đối với bất kỳ một công ty nào là việc sửa đổi, bổ sung các nội dung của điều lệ công ty lại không thuộc nhóm nội dung phải thông qua đại hội đồng cổ đông với ít nhất 65% tổng số phiếu, trong khi đối với các loại hình công ty khác vấn đề này phải được thông qua với số phiếu tối thiểu cao nhất.

Hệ quả là việc sửa đổi, bổ sung các nội dung của điều lệ công ty có thể thông qua với số phiếu đại diện cho 51% số cổ phần của những người dự họp, một tỷ lệ vốn chỉ dành cho các quyết định “thông thường”.

Công ty hợp danh

Thành viên hợp danh là một khái niệm rất không rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp năm 2014, hay nói đúng hơn là không có quy định nào về nó. Việc quy định các thành viên hợp danh có quyền đại diện theo pháp luật và tổ chức điều hành hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty (điều 179) cùng với nhiều quyền khác tại điều 176 cũng có nghĩa là vai trò của chủ tịch hội đồng thành viên rất mờ nhạt, còn giám đốc thực ra hầu như không có vai trò gì trong công ty hợp danh.

Các quy định về lãnh đạo, quản lý của công ty hợp danh khi nghe qua tưởng rất thoáng, nhưng thực ra bộ máy quản lý kiểu nhiều “vòi bạch tuộc” này lại khá phức tạp, dễ gây ra nhiều tranh chấp.

Doanh nghiệp tư nhân

Khoản 4, điều 183, Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định doanh nghiệp tư nhân (DNTN) không được góp vốn thành lập hoặc mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần. Đây là quy định mới không có ở các luật doanh nghiệp trước và là một quy định mâu thuẫn với khoản 3, điều 18, theo đó chỉ có hai nhóm đối tượng không có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty TNHH, công ty hợp danh là: a) Cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp để thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình; b) Các đối tượng không được góp vốn vào doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.

Hơn nữa, quy định này còn hạn chế một kênh đầu tư quan trọng của xã hội vào nền kinh tế và buộc các nhà đầu tư tư nhân lách luật không đáng có.

Thêm nữa, theo điều 185 Luật Doanh nghiệp năm 2014, chủ DNTN là đại diện theo pháp luật, có toàn quyền quyết định đối với tất cả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và có thể thuê người khác làm giám đốc quản lý doanh nghiệp. Trường hợp thuê người khác làm giám đốc thì vẫn phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Với quy định này thì không rõ địa vị pháp lý của giám đốc DNTN (được thuê) là gì? Chưa kể, vị giám đốc này không hề có quyền lực và cũng không có trách nhiệm gì!

Cũng như các luật doanh nghiệp trước đó, Luật Doanh nghiệp năm 2014 không đả động gì đến tư cách pháp nhân của DNTN, vì theo Bộ luật Dân sự năm 2005 (điều 84) trước đây, muốn có đủ tư cách pháp nhân thì một tổ chức ngoài 3 tiêu chí: được thành lập hợp pháp; có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập, thì phải thỏa mãn tiêu chí thứ tư là có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, điều mà DNTN thiếu.

Bộ luật Dân sự năm 2015 (điều 74) phát triển khái niệm pháp nhân theo hướng chặt hơn đối với tiêu chí cơ cấu tổ chức là “Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân”. Như vậy, càng có thể khẳng định DNTN không có tư cách pháp nhân hay nói chính xác hơn không đủ tư cách pháp nhân.

Và, hệ lụy của điều này là chủ DNTN không khác mấy so với chủ hộ kinh doanh trong quan hệ với các tổ chức tín dụng và với các đối tác kinh doanh khác.

PGS.TS. Nguyễn Đình Tài - Trường Đại học Thăng Long

Tin bài khác
Lãnh đạo Cục Thuế nói về bước chuyển lớn trong quản lý thuế hộ kinh doanh

Lãnh đạo Cục Thuế nói về bước chuyển lớn trong quản lý thuế hộ kinh doanh

Chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang kê khai không chỉ là sự thay đổi kỹ thuật trong cách tính thuế, mà còn là một bước chuyển có tính hệ thống – từ phương thức quản lý, tư duy phục vụ đến cách thức đồng hành giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.
Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) bổ sung nhiều quy định mới về thẻ nhà báo

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) bổ sung nhiều quy định mới về thẻ nhà báo

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 23/10, Quốc hội nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Báo chí (sửa đổi).
Đề xuất quy định mới: Lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng phải thông báo với chính quyền địa phương

Đề xuất quy định mới: Lắp điện mặt trời mái nhà tự dùng phải thông báo với chính quyền địa phương

Theo đề xuất, các hộ gia đình, tổ chức lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự dùng, không đấu nối với hệ thống điện quốc gia, sẽ phải gửi thông báo tới UBND cấp xã nơi lắp đặt.
Vụ suất ăn vi phạm vệ sinh tại Tiểu học Cự Khê: Phạt Xuất nhập khẩu Nhật Anh 40 triệu đồng

Vụ suất ăn vi phạm vệ sinh tại Tiểu học Cự Khê: Phạt Xuất nhập khẩu Nhật Anh 40 triệu đồng

Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Xuất nhập khẩu Nhật Anh – đơn vị phụ trách bếp ăn bán trú của Trường Tiểu học Cự Khê đã vi phạm nghiêm trọng các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm.
Phú Thọ: Khởi tố Giám đốc Công ty Dược Bảo Khánh bán trái phép hóa đơn

Phú Thọ: Khởi tố Giám đốc Công ty Dược Bảo Khánh bán trái phép hóa đơn

Công an tỉnh Phú Thọ vừa khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Giám đốc và Kế toán Công ty Cổ phần Dược Bảo Khánh (xã Đông Thành, Thanh Ba) về hành vi mua bán trái phép hóa đơn giá trị gia tăng.
Giám đốc Công an TP. Hồ Chí Minh: Tội phạm hàng giả và tín dụng đen không còn diễn biến phức tạp

Giám đốc Công an TP. Hồ Chí Minh: Tội phạm hàng giả và tín dụng đen không còn diễn biến phức tạp

Ngày 22/10, Thành ủy TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
Công an Phú Thọ ngăn chặn gần 38 tấn thịt lợn nhiễm dịch tả tuồn ra thị trường

Công an Phú Thọ ngăn chặn gần 38 tấn thịt lợn nhiễm dịch tả tuồn ra thị trường

Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Phú Thọ vừa triệt phá vụ giết mổ, trữ đông gần 38 tấn thịt lợn nhiễm vi rút dịch tả lợn Châu Phi chuẩn bị đưa ra thị trường, kịp thời ngăn chặn nguy cơ gây hại sức khỏe cộng đồng.
Hoàn thiện thể chế, chính sách nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong kỷ nguyên mới

Hoàn thiện thể chế, chính sách nâng cao hiệu quả trợ giúp pháp lý trong kỷ nguyên mới

Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2026 của Quốc hội để sửa đổi, là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Chủ nhà hàng đoạt sao Michelin ở Hà Nội bị truy tố trốn thuế 2,4 tỷ đồng

Chủ nhà hàng đoạt sao Michelin ở Hà Nội bị truy tố trốn thuế 2,4 tỷ đồng

Theo kết quả điều tra, hành vi vi phạm của chủ nhà hàng đoạt sao Michelin được phát hiện trong quá trình thanh tra thuế do Cục Thuế Hà Nội thực hiện vào tháng 3/2024.
Cổ phiếu BCG của Bamboo Capital chuyển từ diện kiểm soát sang hạn chế giao dịch từ 23/10

Cổ phiếu BCG của Bamboo Capital chuyển từ diện kiểm soát sang hạn chế giao dịch từ 23/10

Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE) vừa thông báo quyết định chuyển cổ phiếu BCG của Công ty cổ phần Tập đoàn Bamboo Capital từ diện kiểm soát sang diện hạn chế giao dịch, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 23/10/2025.
Vinaconex, Bitexco cùng loạt doanh nghiệp bị Ủy ban Chứng khoán xử phạt 92,5 triệu đồng

Vinaconex, Bitexco cùng loạt doanh nghiệp bị Ủy ban Chứng khoán xử phạt 92,5 triệu đồng

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa ban hành loạt quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với năm doanh nghiệp, với cùng mức phạt tiền 92,5 triệu đồng.
Ứng dụng trợ giúp pháp lý trên điện thoại di động - chuyển đổi số vì người yếu thế

Ứng dụng trợ giúp pháp lý trên điện thoại di động - chuyển đổi số vì người yếu thế

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và cách mạng công nghiệp 4.0 đang lan tỏa mạnh mẽ, việc đưa công nghệ vào lĩnh vực trợ giúp pháp lý được xem là một bước tiến quan trọng nhằm thu hẹp khoảng cách tiếp cận công lý giữa các nhóm đối tượng trong xã hội.
Thanh tra Chính phủ chuyển vụ vi phạm trái phiếu của Tập đoàn Novaland sang Bộ Công an

Thanh tra Chính phủ chuyển vụ vi phạm trái phiếu của Tập đoàn Novaland sang Bộ Công an

Thanh tra Chính phủ vừa chuyển hồ sơ liên quan đến các sai phạm trong phát hành và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp của Tập đoàn Novaland và một số công ty liên quan sang cơ quan điều tra Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.
Tăng cường cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh trong hoạt động trợ giúp pháp lý

Tăng cường cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh trong hoạt động trợ giúp pháp lý

Sở Tư pháp tỉnh Lào Cai tổ chức Hội nghị tập huấn về cơ chế phối hợp, phản ứng nhanh giữa các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan liên quan trong việc cung cấp trợ giúp pháp lý và các dịch vụ hỗ trợ cho nhóm đối tượng đặc thù.
Doanh nghiệp thông tin việc hoàn thành nghĩa vụ thanh toán trái phiếu

Doanh nghiệp thông tin việc hoàn thành nghĩa vụ thanh toán trái phiếu

Ngày 17/10, Thanh tra Chính phủ đã công bố Kết luận thanh tra số 276/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong phát hành và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ.