Lào Cai: Cho vay với tài sản bảo đảm đã bị tạm dừng đăng ký, chuyển quyền, ngân hàng có bị đuối lý?

Chính vì vậy, BIDV đã trở thành bị đơn trong vụ kiện do Tòa án nhân dân TP. Lào Cai thụ lý. Vụ kiện đang thu hút chú ý của giới luật.

Vợ chồng ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi ở Lào Cai nợ tiền bà Nguyễn Thị Lý- một chủ một doanh nghiệp VLXD. Nghĩa vụ trả nợ này đã được ghi tại Quyết định số 03/2023/QĐRT- DS ngày 13/02/2023 của Tòa án nhân dân TP. Lào Cai. Cùng ngày, Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai ra Quyết định số 540/QĐ- CCTHADS về thi hành án theo yêu cầu, theo đó ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi có trách nhiệm liên đới trả cho bà Nguyễn Thị Lý số tiền nợ gốc là 6.190.608.000 đồng và tiền lãi theo lãi suất quy định tại Điều 357, Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 tính đến ngày thi hành án xong.

Đáng nói, vợ chồng ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi có khối tài sản là 5 thửa đất ở Lào Cai và 3 thửa đất tại Hà Nội. Điều đó cho thấy, ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi đủ điều kiện để thực hiện nghĩa vụ trả nợ theo Quyết định thi hành án của Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai. Nhưng ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi bị bà  Nguyễn Thị Lý nghi ngờ có dấu hiệu tẩu tán tài sản để trốn tránh nghĩa vụ thi hành án. Nên bà Nguyễn Thị Lý đã làm đơn và được Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai chấp nhận tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng  để ngăn chặn việc ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi chuyển quyền sở hữu, sử dụng, tẩu tán, hủy hoại, thay đổi hiện trạng. Ngày 14/02/2023 Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai đã ban hành Quyết định số 10/QĐ - CCTHADS và Quyết định số 11/QĐ- CCTHADS (sau đây gọi tắt là Quyết định số 10 và Quyết định số 11) về việc tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng đối với quyền sử dụng đất theo 8 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của 8 thửa đất nêu trên.

Tuy nhiên, Quyết định số 10 và Quyết định số 11 ngày 14/02/2023 của Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai chưa “ráo mực”, giữa BIDV Chi nhánh Lào Cai và ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi đã phát sinh 3 hợp đồng tín dụng gồm: Hợp đồng tín dụng số 01/2023/10793421/HĐTD ngày 27/02/2023 (gọi tắt là Hợp đồng tín dụng số 01); Hợp đồng tín dụng số 02/2023/10793421/HĐTD ngày 28/02/2023 (gọi tắt là Hợp đồng tín dụng số 02); Hợp đồng tín dụng số 03/2023/10793421/HĐTD ngày 02/03/2023 (gọi tắt là Hợp đồng tín dụng số 03) đều liên quan đến tài sản là QSD đối với các thửa đất nêu trên (?)

Vấn đề đặt ra, BIDV Lào Cai và ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi có biết Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai đã tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng số tài sản này không? Câu trả lời là có biết, tại mục “Nơi nhận” của Quyết định số 10 và Quyết định số 11 đều ghi “Như điều 1,2” (tức ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi - PV) và “BIDV Lào Cai”. Như vậy là đã rõ, cả BIDV Lào Cai và cả ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi đều được nhận và đều có nghĩa vụ chấp hành các quyết định  này, nhưng tại sao cả 2 bên vẫn ký hợp đồng tín dụng với tài sản đã bị tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng?

Lập luận của nguyên đơn và đối đáp của bị đơn

Không chấp nhận sự vô lý này, bà Nguyễn Thị Lý đã khởi kiện BIDV ra Tòa án nhân dân TP. Lào Cai, với yêu cầu tòa tuyên hủy các Hợp đồng tín dụng số 01; số 02; số 03 phát sinh năm 2023 và phải bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Sau khi bị kiện, BIDV đã ủy quyền cho BIDV Lào Cai tham gia tố tụng tại tòa án.

Trình bày với Tòa án nhân dân TP. Lào Cai, Ngân hàng BIDV đưa ra ý kiến “...Việc Ngân hàng BIDV cấp tín dụng cho ông Thái bà Lợi không liên quan đến nghĩa vụ trả nợ của ông Thái bà Lợi với bà Lý. Quan hệ tín dụng giữa Ngân hàng BIDV và ông Thái bà Lợi và nghĩa vụ trả nợ của ông Thái bà Lợi với bà Lý là hai quan hệ độc lập…”. Nhận định về ý kiến này, có quan điểm cho rằng, ý kiến này BIDV là đúng, Ngân hàng BIDV không có liên quan đến nghĩa vụ trả nợ của ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi với bà Nguyễn Thị Lý, nên việc tiếp tục cho ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi vay bằng tài sản đã thế chấp trước đây là hoàn toàn hợp lý và hợp pháp. Tuy nhiên, có quan điểm cho rằng, ý kiến trình bày này của BIDV chưa thuyết phục, chưa rõ ràng, bởi lẽ, nếu không có Quyết định của cơ quan pháp luật cấm chuyển dịch, thay đổi hiện trạng đối với những tài sản này thì có thể cho rằng đây là 2 quan hệ độc lập. Nhưng Quyết định số 10 và Quyết định số 11 của Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai về việc tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng tài sản đã có hiệu lực pháp luật và đã được gửi đến BIDV Lào Cai, nên 2 quan hệ này không còn độc lập mà bị ràng buộc bởi quyết định của Chi cục Thi hành án Dân sự TP. Lào Cai. 

Để củng cố ý kiến của mình, BIDV trình bày “Ngân hàng BIDV nhận thế chấp 08 tài sản của ông Thái bà Lợi là hoàn toàn hợp pháp và tuân thủ đúng quy định của pháp luật”. Vấn đề đặt ra, nếu xảy ra trường hợp việc nhận thế chấp của BIDV diễn ra sau khi có văn bản của Thi hành án thì có hợp pháp và tuân thủ đúng quy định của pháp luật không? Điểm C khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai năm 2013 quy định người sử dụng đất được thế chấp quyền sử dụng đất khi “Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án”. Vậy khi đã có Quyết định số 10, Quyết định số 11 về việc tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng đối với quyền sử dụng đất theo 8 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nêu trên, tức là ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi không được phép đem thế chấp 8 tài sản này. Theo các chuyên gia, việc này đồng nghĩa việc các đơn vị nhận thế chấp là chưa đúng quy định của điểm C khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai năm 2013?

Tại bản tự khai ngày 09/08/2023, BIDV cho rằng, Điều 7 Hợp đồng tín dụng số 01; số 02 và Điều 8 Hợp đồng tín dụng số 03 “chỉ nhằm liệt kê lại các hợp đồng thế chấp mà các bên đã ký kết, không phải là các giao dịch, thỏa thuận phát sinh mới so với các hợp đồng thế chấp đã ký kết. Và thực trạng tài sản đã thế chấp tại BIDV trước khi có văn bản của Thi hành án”.

Không đồng ý với ý kiến này, phía bà Nguyễn Thị Lý đã viện dẫn khái niệm về hợp đồng được quy định tại Điều 385 Bộ luật Dân sự năm 2015 “Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự” để cho rằng các Hợp đồng tín dụng số 01; 02; 03 là những hợp đồng xác lập mới về quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia ký kết hợp đồng. Theo đó, BIDV Lào Cai cho ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi vay mới là 12 tỷ đồng, không phải là liệt kê lại các hợp đồng cũ như BIDV lý giải. Để củng cố thêm về luận cứ này, phía bà Nguyễn Thị Lý đã chứng minh ông bà Phan Văn Thái, Đỗ Thị Lợi đã tất toán đối với 4 Hợp đồng tín dụng phát sinh tháng 9 năm 2022 nên không thể có chuyện Điều 7 Hợp đồng tín dụng số 01; số 02 và Điều 8 Hợp đồng tín dụng số 03 “chỉ nhằm liệt kê lại các hợp đồng thế chấp mà các bên đã ký kết, không phải là các giao dịch, thỏa thuận phát sinh mới so với các hợp đồng thế chấp đã ký kết” như BIDV lập luận.

Được biết, vụ án sẽ được Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đưa xét xử vào thời gian gần đây.

Đức Tuất