Theo Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA), ngành Xi măng đang đối mặt với giai đoạn khó khăn nhất từ trước đến nay, với nhiều doanh nghiệp trong ngành đang đối diện với nguy cơ phá sản hoặc phải bán 1 phần cho nước ngoài. Việc tiêu thụ sản phẩm xi măng giảm sâu cả trong nước và xuất khẩu đã gây ra nhiều vấn đề cho các doanh nghiệp xi măng.
Cụ thể, một doanh nghiệp xi măng ở miền Bắc đã ghi nhận giảm 20% trong doanh số xuất khẩu xi măng năm ngoái và giảm 25% trong quý đầu năm nay. Nếu tình hình không được cải thiện, doanh nghiệp này có nguy cơ phải dừng hoạt động toàn bộ nhà máy trong quý 3.
Đây cũng đang là tình cảnh chung của hơn 60 nhà máy xi măng trên cả nước. 2 năm qua, tiêu thụ xi măng ở trong nước đã tăng trưởng âm. Từ năm ngoái đến nay, Hiệp hội Xi măng Việt Nam đã nhiều lần kiến nghị Chính phủ có giải pháp gỡ khó cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng, trong đó có xi măng, mục tiêu để tăng lượng tiêu thụ.
Xi măng bán trong nước đã khó, xuất khẩu giá cũng đang thấp. Ngành Xi măng đang kiến nghị bãi bỏ thuế xuất khẩu với clinker xi măng. Ngành công nghiệp xi măng có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Nếu các nhà máy phải dừng hoạt động, dẫn tới thiếu xi măng, thì sẽ là nguy cơ lớn với quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
PGS.TS. Lương Đức Long, Phó Chủ tịch, Tổng thư ký VNCA cho biết: "Mấu chốt là tăng cường xây dựng kết cấu hạ tầng và xây dựng cơ bản để đẩy sản lượng xi măng tiêu thụ tăng lên, doanh nghiệp sản xuất mới có đầu ra".
Do đó, VNCA kiến nghị Bộ GTVT sớm triển khai hoặc đề nghị Chính phủ cho xây dựng các tuyến đường dạng cầu cạn, thay đường bê tông xi măng cốt thép cho đường đắp nền đất ở những nơi thích hợp. Công nghệ này phù hợp với những nền đất yếu và những nơi cần cho lũ thoát.
Một kênh tiêu thụ xi măng nữa được VNCA chỉ ra, để nâng cao chất lượng, tuổi thọ công trình đường giao thông, cần sử dụng công cụ gia cố nền đường bằng xi măng - đất, thay cho công nghệ truyền thống. Công nghệ này được châu Âu, Mỹ sử dụng hàng trăm năm trước và hiện vẫn đang được sử dụng.
Theo các doanh nghiệp xi măng, việc gia cố nền đường bằng xi măng - đất cho phép sử dụng tất cả các loại đất tại chỗ, mang lại độ bền cho nền đường, giảm độ thấm/hút nước, phân bố tải trọng đều hơn, tăng tuổi thọ và giảm chi phí bảo trì cho công trình.
Bên cạnh đó, để khơi thông cho kênh xuất khẩu, VNCA kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội thông qua việc bỏ thuế xuất khẩu với clinker. Trong ngắn hạn, nếu chưa bãi bỏ, đề xuất giữ nguyên thuế xuất khẩu với clinker hai năm tới là 5% và được khấu trừ VAT.
Linh Anh