Global Top 100: Công nghệ lên ngôi

Theo bảng xếp hạng Top 100 toàn cầu (Global Top 100) do PwC vừa công bố, giá trị vốn hóa thị trường của 100 công ty đại chúng lớn nhất thế giới đã tăng 5% trong vòng 1 năm, lên mức 1.040 tỉ USD. Trong đó, lĩnh vực công nghệ tiếp tục chiếm ưu thế.

Thế giới: Công nghệ áp đảo

Các công ty công nghệ, thương mại điện tử đã áp đảo bảng xếp hạng, khi Microsoft, Apple, Amazon và Alphabet ở 4 vị trí đầu; còn Facebook, Alibaba và Tencent lần lượt ở các vị trí thứ 6, 7 và 8. Đặc biệt, Microsoft vượt qua Apple trở thành công ty đại chúng có giá trị lớn nhất thế giới.

Giá trị vốn hóa thị trường của Microsoft đã tăng 202 tỉ USD, tương đương 29% so với năm 2018. Đây là mức tăng cao nhất trong các công ty và cũng là lý do để Microsoft vươn lên vị trí đầu bảng. Tiếp sau Microsoft là Apple, Amazon và Alphabet. Nhóm 4 công ty đầu bảng này có giá trị vốn hóa trung bình cao hơn khoảng 40% so với công ty xếp hạng thứ 5 là Berkshire Hathaway của tỉ phú Warren Buffett.

Đối với các startup kỳ lân (được định giá từ 1 tỉ USD trở lên), giá trị của các công ty cũng tăng 6%, đạt gần 815 tỉ USD tính đến ngày 31.3.2019. Gần một nửa trong top 100 startup kỳ lân có trụ sở ở Mỹ. Đây cũng là xu hướng của Top 100 toàn cầu. Riêng Trung Quốc chiếm khoảng 30% Top 100 startup kỳ lân, cả về số lượng lẫn giá trị. Các startup kỳ lân được coi là một nguồn quan trọng cho các đợt IPO và thương vụ mua lại trong tương lai. Do vậy, PwC dự đoán, Trung Quốc sẽ có thêm các công ty mới gia nhập vào Top 100 toàn cầu nhờ vào các startup kỳ lân của mình.

Trung Quốc hiện vẫn kém Mỹ về số lượng startup kỳ lân và cả công ty trong bảng xếp hạng Top 100 toàn cầu. Có thể thấy, các công ty Mỹ là nổi bật nhất của Top 100 toàn cầu năm nay. Đây là năm thứ 5 liên tiếp các công ty Mỹ chiếm hơn một nửa các vị trí trong bảng xếp hạng. Sự tăng trưởng vốn hóa thị trường trong Top 100 này cũng dựa chủ yếu vào các công ty Mỹ.

Việt Nam: Thiếu vắng công ty tỉ USD

Ở Việt Nam, tính đến ngày 1.2.2019, theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã có 29 doanh nghiệp có vốn hóa hơn 1 tỉ USD, đang niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam. Trong số đó, nhóm ngân hàng thực sự áp đảo, với 8 cái tên góp mặt vào danh sách. Kế tiếp, ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) có 3 đại diện. Riêng nhóm Vingroup (Vingroup, Vinhomes, Vincom Retail) đã chiếm 16% vốn hóa thị trường và dẫn đầu về giá trị vốn hóa thị trường. Ở bảng xếp hạng này, chỉ 2 công ty công nghệ Việt Nam là Viettel (Viettel Global) và Tập đoàn FPT được lọt vào danh sách. Còn các trụ cột khác như CMC, VNG, MISA, VNPAY... chưa thấy xuất hiện. Dù vậy, trong quá khứ, VNG từng được World Startup Report định giá 1 tỉ USD. Tính đến thời điểm cuối năm 2018, giá trị của VNG đã tăng lên khoảng 50%, đạt từ 1,5-1,6 tỉ USD.

Ảnh: Thiên Ân

Theo Dự thảo Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp lần thứ 4 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì đến năm 2025, Việt Nam phải có ít nhất 5 công ty công nghệ giá trị trên tỉ USD. Con số này sẽ tăng gấp đôi, lên 10 công ty vào năm 2030. Đây sẽ là thách thức rất lớn vì theo khảo sát của Bộ Công Thương năm 2018, 85% doanh nghiệp Việt Nam đang đứng bên ngoài cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Còn những công ty ứng dụng công nghệ vào hoạt động thì vẫn ở quy mô nhỏ, phạm vi hẹp.

Đối với các startup, cơ hội đạt tới định giá tỉ USD còn mong manh hơn. Bởi vì, dù hoạt động trong nền kinh tế Đông Nam Á có tốc độ phát triển nhanh nhất thế giới, theo báo cáo McKinsey & Company, nhưng 10 năm qua, kể từ sau VNG, vẫn chưa có tên tuổi nào trở thành kỳ lân.

Việt Nam hiện có hơn 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp nhưng hầu hết có quy mô nhỏ, trước vòng gọi vốn series A. Các quỹ đầu tư mạo hiểm, hỗ trợ startup ở vòng sơ khởi cũng ít hơn con số 10. Đây là một trong những nguyên nhân khiến cho doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam khó tiếp cận nguồn vốn.

Thực tế, để trở thành những kỳ lân công nghệ, các nhà điều hành ở công ty khởi nghiệp phải đạt tầm nhìn xa rộng, vượt ngoài biên giới lãnh thổ, hướng tới quy mô thị trường hàng tỉ người, như cách ứng dụng học tiếng Anh - Elsa Speak đã làm. Khi đó, các startup mới mong thuyết phục được nhà đầu tư rót vốn, giúp đôi cánh startup bay xa, lớn mạnh, trở thành những kỳ lân mới.

Viết Nguyên